Antropologische abstractieladder

21 mei 2008

De abstractieladder kan op meerdere terreinen worden toegepast. Het voorbeeld dat begint met Klara de koe en eindigt met geld draait om de materiële wereld  - men zou dit de "economische abstractieladder" kunnen noemen. De structuur van deze website past hetzelfde concept toe op de menselijke theorieën over de wereld, op twee manieren.
 
De website als geheel vormt een abstractieladder met drie treden. De laagste trede bestaat uit de min of meer directe waarneming van de realiteit. In dit geval wordt dit gepresenteerd door (nieuws)berichten en rapporten uit (voornamelijk) kranten en andere media - links naar dit niveau zijn aangegeven met naar beneden wijzende bruine pijlen, zoals deze  - zowel richting als kleur zijn een teken van hun betekenis. Er zijn hier twee subniveaus: om een bepaald punt te onderbouwen is er een verzameling citaten uit bronnen, met daaronder de integrale bronnen zelf ter controle.  

De middelste trede of niveau is de wetenschappelijke beschrijving van onze maatschappij, op zichzelf weer bestaande uit diverse (sub)niveaus - links naar en tussen deze pagina's hebben een groene kleur:        en  .

Het bovenste niveau is datgene bestaande uit filosofische, kunstzinnige en andere beschrijvingen en beschouwingen van hoger niveau - de links daarheen hebben natuurlijk een blauwe kleur:  .

Als je de filosofische en kunstzinnige beschouwing neemt als een reflectie van het algemeen maatschappelijke denken, dat op zich weer invloed uitoefent op hoe men de werkelijkheid ziet, dan vormen deze drie stappen op hoger niveau eenzelfde soort proces als de wetenschappelijke methode dat beperkter terrein doet  .

De tweede abstractieladder is die binnen de wetenschappelijke beschrijving, of specifieker, de menswetenschappen. Net als bij de economische abstractieladder beginnen we met het individu en zijn gedrag, dus met psychologie. De volgende stap is, weer in analogie, met het onderlinge gedrag binnen groepen van individuen, dat wil zeggen: de sociologie. Daarna komt het gedrag van mensen ten opzichte een meer abstracte zaak: geld, dat wil zeggen, economie. Dan volgt het gedrag ten opzichte van een zaak die nog abstracter is als geld: ideeën - datgene dat we politiek noemen - genomen tezamen het onlosmakelijke transportmiddel van ideeën: de media.

Dit voor zover betreft de reguliere onderdelen. In het kader van de algemene semantiek zijn er aan het begin en het einde wat toevoegingen. De doel van de algemene semantiek is een betere maatschappij, die we hier het Rijnlandmodel noemen - en daar dat ultieme doel moet voortvloeien uit de toepassing van menswetenschappen, komt het Rijnlandmodel als voorlaatste stap op de ladder. De algemene semantiek zelf komt dan aan de top.

Een toevoeging aan het andere uiteinde is de taal. Taal is het kenmerkende gereedschap van de mensheid, datgene dat zijn mogelijkheden definieert tot het vormen van grotere en ontwikkeldere maatschappijen dan leefgroepen van een een man of dertig. Taal is ook de bron van alle mogelijkheden voor de mens om over zichzelf te praten - en er bestaat ook een redelijk vermoeden dat het innerlijke denken van de mens in aanzienlijke mate door zijn taalcapaciteiten gevormd is. Dus taal en de kennis van taal, komt als basis van alle menswetenschappen, nog voor of onder het niveau van de psychologie.

Nu gaat Algemene semantiek natuurlijk ook over taal, en om dat feit te representeren in de eerste verticale versie van de antropologische abstractieladder, zie onder, zijn de pijlen aan de rechterzijde ervan ingevoerd, het meteen opzichtig tot een kringproces makende.

Nu zijn er vast rechtlijnig denkende mensen die dit een nadeel vinden - in feite is het precies het omgekeerde. Vele zo niet de meeste van de processen geassocieerd met stabiele systemen als levende organismen, van een simpele cel tot aan een gecompliceerde geheel als het menselijk lichaam, bestaan uit cirkelprocessen.

Het specifieke cirkelproces verbonden aan de antropologische abstractieladder kan aangeduid worden als die van het menselijk leren. Iedere keer dat de mens iets nieuws leert over zijn omgeving, kan hij zijn woorden en concepten verbeteren - en met die betere woorden en concepten opnieuw naar de werkelijkheid gaan, leidende naar nog betere woorden en concepten, et cetera. Dus in feite is deze cyclische ladder is een meer algemene vorm van het cyclische proces van de werking van de (natuur)wetenschap, een proces zo ingebakken bij de wetenschapper, dat, wanneer gevraagd om een diagram van de werking ervan te kennen, men sterk gelijkende resultaten krijgt  .

In de volgende sectie nemen we al deze stappen tezamen, met de ladder aan de rechterkant, en samenvattingen van het voorgaande aan de linkerkant.

 
De Algemene semantiek is de wetenschap die de relatie tussen werkelijkheid en taal bestudeert en probeert te verbeteren.
 

Het Rijnlandmodel probeert een maatschappij te beschrijven waarin de economie noch de politici de baas zijn.
 

Politiek is een verzameling mensen die de maatschappij bestuurt, of beweert dat te doen, door middel van misbruik van het woord. De media zijn het orgaan dat deze leugens doorspeelt.

Economie beschrijft menselijke gedragingen voor zover het geld betreft, en probeert alles in geld uit te drukken.
 

Sociologie beschrijft het gedrag van groepen mensen, ieder met zijn eigen innerlijke woelingen, erin resulterende dat sommige gedragingen daardoor verzwakt, en andere versterkt worden.

Psychologie beschrijft de innerlijke woelingen in de mens als oorzaken achter zijn gedrag. Een groot deel; van die woelingen gebeuren in taal.

Taal is de manier waarop de mens zich met zijn medemens verstaat, en de kenmerkende eigenschap van zijn mens-zijn.
 
ALGEMENE SEMANTIEK
RIJNLAND-
MODEL
POLITIEK
& MEDIA
ECONOMIE
SOCIOLOGIE
PSYCHOLOGIE
TAAL
 
 
 

Deze ladder vinden we terug in de overzichten van de verschillende onderwerpen, met dat verschil dat hij in verband met de pagina-indeling horizontaal bovenaan is geplaatst, en om dezelfde reden de onderwerpen Taal en Algemene semantiek bij elkaar zijn gevoegd, op de plaats van Taal:

Op de overzichtspagina's wijzen pijlen naar rechts dus naar meer abstracte onderwerpen, en naar links naar meer concrete (naar beneden en boven springt tussen delen van hetzelfde onderwerp). Wetenschap is hier aan toegevoegd als een overkoepelend onderwerp, waarvan de resultaten slaan op alle wetenschappelijke disciplines. Om het simpel te houden is alleen de band met de Algemene semantiek getoond, staande voor het idee dat de menswetenschappen de basale ideeën van de wetenschap: objectiviteit en herhaald testen aan de werkelijkheid, over moet nemen, waarmee Algemene semantiek, de leer van het gebruik van de taal, aan de basis komt van de overige menswetenschappen, en een brug vormende met de (natuur-)wetenschap, geheel volgens het oorspronkelijke idee van Korzybski  .

Merk op dat dit systeem later is ingevoerd, en dat op delen van de website de richting van opwaartse en neerwaartse pijlen tussen pagina's van verschillende abstractieniveaus niet klopt.

 
Naar Gebruiksaanwijzing  , Alg. semantiek lijst  , Alg. semantiek overzicht  , of site home  .