Bronnen bij Retorische trucs: Ad judaïcum

Onder een institutioneel voorbeeld afkomstig van de website van de organisatie Nederland Bekent Kleur, naar aanleiding van de herdenking van de Kristallnacht, de moord op Joden in 1938 in Hitler-Duitsland (www.nederlandbekentkleur.nl  )
  De Kristallnacht

Op 9 november 2008 is het precies 70 jaar geleden dat de Kristallnacht plaatsvond in Nazi-Duitsland. De Kristallnacht was een georganiseerde gewelddadige aanval tegen Duitse joden in de nacht van 9 november 1938. Op massale schaal werden synagogen in brand gestoken, winkels en bedrijven verwoest, huizen, scholen en begraafplaatsen beklad, en bijna honderd Joden vermoord. ...

Kristallnacht "in het licht van vandaag"
Centraal in de herdenking staat de link tussen verleden en heden. Met als belangrijke les om niet weg te kijken, maar stelling te nemen. Het belang hiervan is sinds 11 september 2001 en met de opkomst van nieuwe rechtspopulistische partijen in de Tweede Kamer nog groter geworden. Helaas juist in ons land: Nederland is gedegradeerd van ambassadeur van tolerantie, tot land van intolerantie. Volgens Amnesty International en de Monitor Racisme is er een duidelijke toename van verbaal en fysiek geweld tegen ‘migranten’.
    De Raad van Europa waarschuwt dat Nederland aan de top staat in Europa wat betreft de groeiende islamofobie, ook de stelselmatige bagatellisering hiervan baart de rapporteurs grote zorgen. Ook komen nog steeds mensen naar Nederland die vluchten voor oorlog, armoede en geweld, maar uit internationaal onderzoek blijkt dat Nederland een zeer restrictief vluchtelingenbeleid heeft en de behandeling van vluchtelingen steeds vaker in strijd met de mensenrechten is.  ...

Wat hier dus gedaan wordt is te stellen dat de negatieve opinies over vooral moslim-immigranten op hetzelfde vlak staan als de hetze tegen en vervolgingen van de Joden - een hellend vlak redenatie met het lot van de Joden als eindpunt, oftewel een Ad judaïcum.

Het is een retorische truc en geen reële waarschuwing, vanwege de reëel bestaande en kraakheldere verschillen tussen de twee gevallen:

Nummer 1, en cruciaal voor al het andere: de Duitse Joden zaten als etnisch afwijkende groep in eigen land, de moslim-immigranten in Nederland zijn datgene wat ze heten: immigranten, die vrijwillig gekomen zijn. En daar bovenop heeft het overgrote deel een dubbel paspoort, en kan ieder gewenst moment uitreizen - ze gaan vrijwel allemaal ieder jaar op vakantie terug naar eigen land. 
    En met deze nummer 1 is eigenlijk al alle redelijkheid aan het argument ontvallen. Voor de zekerheid nog maar eentje:
 
Nummer 2: het zijn de immigranten die de autochtonen overlast bezorgen, bedreigen, en aanvallen, en niet andersom. Met als hoogtepunten de moord op Theo van Gogh.

Nu begint de vergelijking zelfs al enigszins schunnig te worden.

En meteen is nu duidelijk waarom in deze discussie de Ad judaïcum zo vaak gebruikt wordt: het is het meest krachtige retorische wapen, en er tegenin gaan levert je, als je niet zorgvuldig bent, de beschuldiging van antisemitisme op.

Dit Ad judaïcum heeft dus op het terrein van discussiëren over de integratieproblematiek de positie van "de tactiek van de verschroeide aarde".

En eigenlijk geldt dat voor bijna alle gebruik van het Ad judaïcum.

Een ander voorbeeld, tezamen met een ernstig geval van racisme (de Volkskrant, 17-11-2011, door Frank Ligtvoet, neerlandicus en freelance journalist. Hij woont in New York):
  Liever Zeurpieten dan Zwarte Pieten

Een vriendelijke witte baas met vrolijke zwarte knechten is het gevolg van gruwelijke historische gebeurtenissen.

Een leugen natuurlijk. De kennis van het bestaan van negers, met hun sterk contrasterende uiterlijk, was voldoende. En omdat de zaak zo zwak is, wordt het ultieme middel ingezet:
  ... wat te denken van een van oorsprong Duits kinderfeest in een toekomst die er gelukkig nooit gekomen is, een feest met een Arische leider die een gezellige club koekuitdelende Joden als knechten om zich heen verzameld heeft.
    De Joodse gemeenschap zou daar in die toekomst toch wel bezwaar, al was het maar ironisch, tegen mogen maken, lijkt me.

De retorische viezerik, excuses: taalkundige, laat dit voorafgaan door:
  Het is wat demagogisch ...

 Wat een smerigheid. Een pakkende illustratie van de regel dat naarmate mensen retorisch begaafder zijn, je ze minder moet vertrouwen   . Dit terwijl ze, door hun retorische gaven, heel vaak een goede maatschappelijke positie hebben, en vanuit de gemakkelijke positie een air van betrouwbaarheid en dergelijke uitstralen, het "Joris Goedbloed"-verschijnsel  . Zie de bij het artikel geplaatste foto van de auteur, rechts.

Hadden we al gezegd dat ook Joden zelf heel goed zijn in Ad judaicum ...? Hier is nog een voorbeeld (de Volkskrant, 16-12-2011, column door Arnon Grunberg):
  Sacharovprijs

In het Europees Parlement werd de Sacharovprijs uitgereikt aan Arabische mensenrechtenactivisten. De PVV-delegatie bleef demonstratief zitten en klapte niet. Van Baalen (VVD) noemde het gedrag van de PVV'ers 'zakkerig'.   ...
    ... Officieel is de leuze van de PVV altijd geweest: wij hebben niets tegen moslims, alleen tegen de islam. Hetgeen nog werd geïllustreerd door een jeugdige PVV'er in de Volkskrant van donderdag in een uitstekend artikel van Toine Heijmans: 'Ik heb niks tegen moslims. Ik heb zelfs moslims bij mij op school zitten.' (Denk aan de klassieke smoes: 'Ik heb joden onder mijn beste vrienden.')    ...

Denk aan de klassiek smoes: "Je mag mij niet bekritiseren want ik ben een jood, en in de Tweede Wereldoorlog ...".
    En als iemand zoiets op een meer opgemerkte plaats zou schrijven, zou hij waarschijnlijk bestookt worden met een grote hoeveelheid Ad judaïcum en Ad holocaustum  .

Hier is weer zo iemand die de Tweede Wereldoorlog inzet voor zijn eigen politieke doeleinden (de Volkskrant, 19-01-2012, door correspondent Marc Peeperkorn):
  Orbán mikpunt in europarlement

'Premier Orbán, de EU is geen welkomsmat waaraan u uw voeten kunt afvegen.' Duidelijker kan de leider van de eurogroenen Daniel Cohn-Bendit zijn afkeer van de Hongaarse premier niet verwoorden, beleefder was mogelijk geweest. Maar daar is hij de man niet naar.
    'U ontwikkelt zich op dezelfde wijze als Chávez en Castro, dictatoriale leiders die wij bestrijden', vervolgt Cohn-Bendit. Om zijn betoog af te ronden met de conclusie dat joden, intellectuelen en daklozen hun leven niet meer veilig zijn in Hongarije.   ...

Uitgesproken door een intellectuele jood, met als doel alle landen van Europa te onderwerpen aan het dictaat van hem en zijn intellectuele kosmopolitische vrienden in de elite  . Elite-fascisme.


Naar Retorica, trucs  , of site home  .

4 mrt.2009