Boekrecensie: De Wereld/Schakers van Nul-A, door A.E. van VogtDe Wereld van Nul-A en zijn opvolger zijn de boeken die meer dan wat dan ook hebben bijgedragen aan de (beperkte) bekendheid van de opvattingen van Korzybski, de Algemene Semantiek
. Het "Nul-A" is een afkorting van non-Aristotelisme, Aristotelisme op zich weer
staande voor het denken met "de uitgesloten derde": de stelling er iets bestaat
dat volledig waar of onwaar is, en waarvoor dus geldt dat als het niet niet-waar
is, het wel waar moet zijn
. Of in andere woorden: het zwart-witdenken, waarin niet-wit gelijk is aan zwart
- of nog anders: de ontkenning van het bestaan van grijstinten.
Het boek maakt natuurlijk zijn eigen selectie uit de Algemene Semantiek, en geeft zijn eigen interpretatie. Enigszins storend is het feit dat het filosofische idee is ingebouwd in een verhaal over elkaar bestrijdende galactische wereldrijken, het soort verhaal dat men in de sciencefiction een “space opera” noemt. Een voordeel ervan is dat de Algemene Semantiek aan een van de zwaarst mogelijke tests wordt onderworpen, zij het dan in fictie. Het boek introduceert het begrip van de Spelmachine, een soort supercomputer die de rol van een soort maatschappelijke raadgever en supervisor heeft. De Spelmachine is geprogrammeerd volgens de regels van de Algemene Semantiek, en test eenieder die dat wil op zijn kennis van de Algemene Semantiek. De score wordt bepaald door een examen af te leggen op een interactieve manier die op het moment van schrijven sciencefiction was, maar nu al bijna gewoon is. Het belang van de Algemeen Semantische score is dat alle belangrijke functies in de maatschappij worden uitgedeeld aan de hand van deze score. Degenen die de topscore halen krijgen een extra bonus: de mogelijkheid om te emigreren naar de (dan bewoonbare) planeet Venus. De ratio achter het systeem van de Spelmachine is dat voor belangrijke maatschappelijke functies het allereerst noodzakelijk is om gezond te kunnen redeneren en denken, en de Algemene Semantiek is het enige systeem dat dat doet. Op het moment van schrijven heeft het systeem al geruime tijd succesvol gewerkt, maar zijn er spanningen in de maatschappij ten gevolge van dreiging van buiten, en een interne tegenbeweging van mensen die behoren tot de groep die in de normale, liberale maatschappij de macht zouden hebben met behulp van hun capaciteiten tot politieke en financiële manipulatie. De maatschappij op Aarde wordt wel door Nul-A mensen bestuurd, maar de burgers zijn grotendeels “gewone” mensen. Venus, daarentegen, bestaat geheel uit Nul-A mensen. Het boek beschrijft de extra krachten die een dergelijke maatschappij kan ontwikkelen. De Venusianen overwinnen bijvoorbeeld een technologisch superieure bezettingsmacht door zijn bases te overrompelen met behulp van een massale en collectieve inzet van menskracht (met enorme verliezen), en de daarbij buitgemaakte wapens te gebruiken voor de verdere strijd. Door hun Nul-A denkkracht zijn ze al snel beter in de strijd, en overstijgen de techniek van de bezetters. Zoals al gezegd is de rest van de boeken voornamelijk een space opera met intergalactische intriges en ruimteslagen. Eén van de meest ongeloofwaardige aspecten is het het begrip van de "vergelijkelijking", een manier voor bijna-instantaan reizen door een doelgebied tot op het moleculaire niveau te kopiëren, te spiegelen, naar het brongebied, en het nog onwaarschijnlijker idee dat dit gedaan zou kunnen worden door een tweede brein- of neuronenstructuur aanwezig in de hersenen naast de gewone. Dat laatste lijkt nu grappig genoeg op een zeker niveau juist wel te bestaan, in een structuur genaamd spiegelneuronen, zie hier .
Tot slot nog een paar van de als hoofdstukaanhef gebruikte citaten:
Naar Literatuur, inleiding 
, of site home
.
|