Bronnen bij Cognitieve dementie: bekering

Religie is iets dat er in de meeste gevallen vanaf geboorte ingebracht wordt. Het is misschien dus zelfs een beetje onredelijk om van de slachtoffers veel te verwachten. Het zijn van begin af aan mensen met een ernstige programmeerfout.

Met voor de onderzoeker het probleem dat het moeilijk aanwijzen is waar en hoe de schade wordt aangericht, want er is geen "smetvrije" situatie waarmee je kan vergelijken.

De uitweg uit dat laatste is de bekeerling: degene die op volwassen leeftijd overstapt op een geloof. Dat wil zeggen: één van de drie ernstig gestoorde geloven: Jodendom, islam, of christendom. De eerste twee zijn de ergste maar bekering tot het Jodendom is zeldzaam, en die tot de islam ook tot de islam naar Europa kwam. Sindsdien zijn er genoeg voorbeelden.

Al eerder was door deze redactie geconstateerd dat bekeerlingen naar de islam allemaal een redelijk ernstig tot zeer ernstig getroebleerd leven leiden - voor hun bekering. De motivatie achter de bekering voor die gevallen is glashelder: levenszekerheid. Het leven zin of doel of richting geven. Op een artificiële wijze dus op termijn ineffectief, maar de actuele nood is hoog.

Uit het oogpunt van onderzoek is het probleem bij dit soort mensen dat ze zelf nauwelijks tot niet bewust weten wat er aan de hand is. Was dat wel zo, zouden ze ook niet in zulk ernstige geestelijke problemen  komen.

Er zijn echter ook speciale gevallen waarbij de bekering niet gepaard gaat met zeer hoge nood en er nog enig bewustzijn is. Hier is zo'n geval, dat als voorbeeld van "De Goede Islam" bij de NPO, de publieke omroep, tentoongesteld werd bij wijze van islam-promotie  (GeenStijl.nl, 08-12-2016, door Spartacus uitleg of detail ):
  Islamoloog Anne Dijk mocht iets zeggen bij Pauw

Kunstenaars zijn het daar bij de NPO, niets minder. En gisteravond leverde het weer een surrealistisch meesterwerkje. Even voorstellen: Anne Dijk, religiewetenschapper en islamologe. Ze studeerde ooit aan de VU en dan kan je als meisje natuurlijk nog maar twee kanten op. Of je wordt een Simone van Saarloos en verheft existentiële paniek tot verdienmodel, of je wordt moslima. Dijk koos optie twee ... Een roomblanke zandvrouwtjes-Larper die de bronnen er uit de goedheid van d'r hart nog eens op heeft nageslagen, en de wereld uitlegt dat de islam gewoon een soort Arabisch boeddhisme is. Eentje bovendien waarover ze zegt: "Het voelde voor mij als heel natuurlijk, iets wat ik met mijn rationele geest goed kon volgen." ...

Het cynisme van GeenStijl is terecht maar leidt hier enigszins af van het onderzoeksdoel: hoe komt deze mevrouw tot deze merkwaardige woorden die zo in strijd zijn met de werkelijkheid van oorlogen en verdrukking geïnstigeerd door de islam. Iets dat al overduidelijk moet zijn geweest op het moment van bekering. Maar waarvan ze zelf een uitstekende beschrijving geeft (zie de link - nieuwwij.nl, 13-11-2009, door Anne Dijk uitleg of detail ):
  “De dag dat ik moslim werd, was een doodgewone”

Religie is net als een huis: het moet goed voelen. Als een huis niet gezellig is, zit je vaak ook zelf niet lekker in je vel. Is een huis te groot, dan verzuip je erin. Is het te klein, dan wordt het benauwend.

Ik groeide op in een protestants gezin en mijn vader was dominee – ik kreeg automatisch de christelijke traditie mee.

Ze was dus wel al gevoelig gemaakt. Of beter: ze was dus al religieus, en wat we bestuderen is een overgang van de ene religie naar de andere - van minder erg naar meer erg.
  Al op jonge leeftijd begon ik zingevingsvragen te stellen. In mijn dagelijkse leven miste ik iets. Maar wat ik precies miste, wist ik niet. ...

Dat gebeurt bij heel veel kinderen, veel meer dan er bekeerlingen zijn. Dus dat is geen doorslaggevende factor. Maar het geeft wel de richting aan: "zin" is natuurlijk één van de meest hoog abstracte concepten. Het eindpunt van de kindervraag "Waaróóóóóm???"
  Een paar keer was ik in een klooster. Dat voelde heel goed, maar een kloosterleven was niets voor mij. Ik had het idee bij sommige tradities dat het meer om de traditie zelf ging dan om God.

Klopt. Maar dat is een normaal deel van religie: liturgie. Rituelen.
  Bij sommige kreeg ik het gevoel dat ze uitsluitend waren, andere vond ik niet logisch. Ik besloot, lekker gemakkelijk, om te geloven in God en het lot en koos er bewust voor dat ik daar geen traditie aan zou verbinden. Daar had ik namelijk niet zoveel mee.

De positie van de meer normaal overkomende christenen.
  Dit alles speelde voordat ik met mijn studie Religie&Levensbeschouwing aan de Vrije Universiteit Amsterdam begon. Hier leerde ik over de wereldreligies. Ik vond en vind het interessant om te leren hoe mensen hun leven op religieus gebied vormgeven. Naar mijn mening heeft het ‘af en toe bewust worden’ of bezig zijn met je eigen bestaan een positieve invloed op je houding in het leven. Daar zouden we misschien allemaal wel eens betere mensen van kunnen worden. Een actieve houding ten opzichte van het leven an sich kan zorgen voor meer respect voor alle vormen van leven en zo voor de ‘mede-levenden’, omdat zij ook schepsel van God zijn of vanuit humanistisch of simpelweg mededogend oogpunt.

Inderdaad: 'kan'. De menselijke geschiedenis heeft overduidelijk geleerd dat dat voor een klein aantal individuen binnen de religie ook gebeurt, en dat de rest van die religieuzen een puinhoop maakt van de wereld. Voor iedereen zichtbaar, nu er substantiële hoeveelheden niet-religie zijn: hoe meer religie, hoe meer puinhoop - bijvoorbeeld voor de islam .
  Toen ik meer over de islam leerde, kwam ik erachter dat de ideeën die ik had in het ‘huis van de islam’ (Dar-Al-Islam in het Arabisch) mooi samen kwamen. De islam is spiritueel, doet je dagelijks tot inkeer komen en maakt je bewust van jezelf door het gebed, zet je aan tot goede dingen en probeert je af te houden van minder goede dingen. Niet dat andere religies dit niet doen, maar bij de islam kwam het duidelijker naar voren.

Onzin, natuurlijk. Als leek zou je denken: het gebeurt veel meer in het christelijke klooster dan op welke plaats dan ook binnen de islam.
  Het voelde voor mij als heel natuurlijk, iets wat ik met mijn rationele geest goed kon volgen. Nou ben ik nogal pragmatisch en rationalistisch aangelegd, dus dat kwam goed uit. Het gebed is een verplichting, maar ook een uitlaatklep en oplaadmoment en daardoor eerder een gift. De een ziet het als een verplichtende traditie, een ander voelt het als een moment om – net als thuis – tot jezelf te komen. Ik zie het gebed als een individueel onderonsje tussen mijn schepper en mijzelf. De islam is de jongste van de wereldreligies. De geschiedenis en de wortels zijn goed te onderzoeken en als nieuwsgierig wezen kon ik mijn honger naar kennis erover goed bevredigen.

Precies als in het klooster, dus.

Maar om verder onduidelijk redenen, die heel wel puur esthetisch kunnen zijn, deed de islam bij Anne wel, of meer, dopamine vrijkomen dat de overeenkomstige christelijk tradities. Want dat is de werkelijkheid van "een goed gevoel": het vrijkomen van dopamine. Maar misschien waren die oude christelijke tradities te gewoon geworden - te ingebakken.

En terwijl dat dopamine-molentje draaide, kwam daar nog een extra scheut ...
  De dag dat ik moslim werd, was een doodgewone. Ik was al langer met de islam bezig, maar vond ‘bekeren’ zo’n grote stap. Ik was boodschappen aan het doen en liep terug van de winkel. De zon scheen zo mooi, zoals een nazomerzon kan doen. Op dat moment ervoer ik een diepgelukkig gevoel van hoe mooi het leven kan zijn. Voor mij kon dit allemaal geen toeval zijn, maar alleen het werk van een allesomvattende schepper.
    De islam was voor mij niet zozeer iets nieuws, maar wel iets wat ik met mijn rationele denken eindelijk gevonden had.

... en hops: de nieuwe verslaving was geboren.

Dit geval is dus extra interessant, omdat het slachtoffer aangeeft waar het proces plaatsvindt:
  Het voelde voor mij als heel natuurlijk, iets wat ik met mijn rationele geest goed kon volgen. Nou ben ik nogal pragmatisch en rationalistisch aangelegd, dus dat kwam goed uit.
    De islam was voor mij niet zozeer iets nieuws, maar wel iets wat ik met mijn rationele denken eindelijk gevonden had.

Het slachtoffer voelt waar het zit, maar gebruikt de verkeerde terminologie: natuurlijk heeft het niets met "rationeel denken" te maken in de zin van "zaken vergelijken" en "oorzaak en gevolg", dat wil zeggen: wat zich afspeelt in de cortex, maar met wat er in de abstraheer-fase gebeurt - in de hippocampus.

En dat het een verslaving is, is op de meest simpele wijze zichtbaar te maken. Hier is Anne ten tijde van deze bekentenis, in 2009:

En hier bij haar optreden in Pauw, 2016:

Het effect is bijna hetzelfde als dat van heroïne ... Met op de plaats van het vergane gebit, de vergane blik in de ogen ...


Naar Cognitieve dementie , of site home ·.

 

8 dec.2016