Bronnen bij Neurologie, organisatie: savants

Het zeldzame verschijnsel van de idiot savant was al langer bekend vakkringen, maar kreeg wijdere verspreiding met de film Rain Man (1988) (Wikipedia). Een nieuwe impuls wat betreft de kennis ervan kwam van een nog specialer geval (de Volkskrant, 21-09-2007, door Ranne Hovius):
  Het getal vijf is het geluid van de donder

Daniel Tammet is een autist met het savant-syndroom. Hij heeft een verbijsterend talent voor getallen en leidt ondanks zijn autisme een betrekkelijk normaal leven, wat hij zich grotendeels zelf heeft aangeleerd. Over zijn leven schreef hij een boeiend en ontroerend verslag.

Al zolang de Brit Daniel Tammet zich kan herinneren zijn getallen zijn vrienden. Ze zijn altijd om hem heen en hebben allemaal een verschillende persoonlijkheid. Er zijn vriendelijke getallen en luidruchtige, mooie en lelijke. Getallen zijn voor hem dan ook niet zomaar cijfers. Ze doen zich in zijn hoofd voor als kleuren, vormen, bewegingen en geluiden die gekoppeld zijn aan emoties. ‘Het getal 1’, schrijft Tammet, ‘is bijvoorbeeld een stralend, helder wit, alsof iemand met een zaklantaarn in mijn ogen schijnt. Vijf is een donderslag of het geluid van golven die op de rotsen slaan. Zevenendertig heeft iets klonterigs als pap, terwijl negenentachtig me aan vallende sneeuw doet denken.’ Dit verschijnsel, waarbij zintuiglijke ervaringen in de hersenen door elkaar lopen, heet synesthesie.
    Het is een zeldzaam verschijnsel. Maar bij Tammet voegt het zich nog eens bij een andere eigenschap die al even zeldzaam is: hij kan moeiteloos met gigantische getallen rekenen. Wat er met de zintuiglijke hutspot in zijn hoofd gebeurt wanneer hij twee getallen met elkaar vermenigvuldigt, beschrijft hij als volgt: ‘Ik zie de twee getallen elk als een unieke vorm en ik plaats ze tegenover elkaar in de ruimte. Uit de ruimte tussen de twee vormen ontstaat een derde vorm, die ik als een nieuw getal ervaar.’ Dat daar niet het soort rekenen aan te pas komt dat op school wordt geleerd, blijkt uit de weinige secondes die hij nodig heeft om een antwoord te geven op sommen als 37 tot de macht vijf (37x37x37x37x37). Wat hij in dit geval in zijn hoofd ziet ontstaan, is een grote cirkel die met de klok mee is samengesteld uit kleinere cirkels. Die specifieke vorm kan voor hem maar één getal zijn: 69.343.957.
    Tammet is een autist met het savant-syndroom. Savants zijn mensen met een verbijsterend talent op een enkel gebied, veelal rekenen, tekenen of muziek. Doorgaans is dit talent een geniaal eilandje in een voor de rest zwakbegaafde geest. Kim Peek, die model heeft gestaan voor de door Dustin Hoffman gespeelde autist in de film Rain Man, is daar het bekendste voorbeeld van. Tammet is niet, zoals Kim Peek, zwakbegaafd. Hij heeft het Asperger-syndroom, een lichte vorm van autisme, waarbij het IQ vaak bovengemiddeld hoog is, en waarmee kan worden geleerd een betrekkelijk normaal leven te leiden. Problemen doen zich vooral voor in de omgang met anderen.
    ... Op 4-jarige leeftijd belandt hij in het ziekenhuis met een zware epileptische aanval in de temporaalkwab. De hersenspecialisten die hem veel later zouden onderzoeken, vermoeden dat dat het moment is geweest waarop zijn savant-talenten op gang zijn gekomen, als een compenserende activiteit van de rechterhersenhelft voor de beschadigde linkerhersenhelft. Epilepsie in de temporaalkwab komt onder autisten relatief vaak voor – ongeveer eenderde van hen krijgt ermee te maken. ...

Helder.


Naar Neurologie, organisatie , of site home ·.

19 nov.2009