Alfa's en bèta's, sociologisch: macht

De dominantie van alfa's en gamma's in de politiek is van historische oorsprong. Het leiderschap in de maatschappij is altijd in handen geweest van mensen met de meeste kracht, de meeste neiging tot geweld, de meeste overheersingsdrang, en allerlei andere zaken die er gezamenlijk neerkomen op de drang om anderen te benadelen ten gunste van zichzelf. ook allemaal dingen die meer of eerder aan de alfa-kant van deze tweedeling staan .

De vooruitgang in de maatschappelijke geschiedenis is dan ook een vooruitgang in de mate waarin de invloed van dit soort mensen afneemt, met als huidig hoogtepunt de Westerse maatschappij met haar, weliswaar beperkte, vormen van vrijheid en democratie . In de praktijk gaat dit over de spreiding van de macht over grotere groepen mensen en meer invloed van competentie, gezag, boven sociale positie, macht . En de historische krachten die dit natuurlijk tegenwerken.

De eerste expliciete omschrijving van de dominantie van alfa's en gamma's is gedaan in een rede door de schrijver en wetenschapper C.P. Snow, gegeven in 1959, genaamd The Two Cultures. De impact ervan leidde tot een uitgebreidere boekuitgave in 1963 met dezelfde naam is het onderwerp verder uitgewerkt, dat geldt als een klassieker binnen de filosofie van de natuurwetenschappen. Snow betoogt dat de alfa's/gamma's en bèta's als cultuurdragers in twee min of meer gescheiden wereldenleven, dat ze relatief weinig van elkaar weten maar alfa/gamma's veel minder van bèta's dan omgekeerd (van Snow is de uitspraak dat alfa's over bèta-zaken vragen stellen die neerkomen op de omgekeerde vraag wie Shakespeare is), en dat in de praktische politiek en ander maatschappelijk bestuur de alfa's/gamma's de baas zijn.

Snow deed zijn constateringen begin jaren zestig, een tijd waartussen naar het heden een halve eeuw technologische en wetenschappelijke vooruitgang zit. Inclusief vormen van vooruitgang als mensen-massatransport over de hele wereld met het vliegtuig, enkele sprongen in informatieverspreiding over de hele wereld middels wereldtelevisieontvangst en het internet, en maatschappelijk minder ingrijpend maar cultureel des te meer: reizen naar de ruimte inclusief de maan.

Redelijkerwijs zou het dus te verwachten zijn dat de mensen die al deze dingen gebracht hebben, evenredig meer invloed in de maatschappij zouden hebben gekregen. Je kan bijna zeggen: het tegendeel is waar .

Het laatste is in absolute zin, dat wil zeggen: de absolute aantallen, niet het geval. Maar als je de inbreng van de natuurwetenschappers over de jaren optelt en gaat vergelijken met hun huidige invloed, dan is er sprake van een sterke daling. Want naast het stijgende aantal natuurwetenschappers op meer invloedrijke posities, is het zo dat de huidige maatschappelijke rijkdom voor dicht  tegen de 100 procent te danken is aan de inspanningen en resultaten van natuurwetenschappers .

Een verklaring voor de voortgezette macht van de alfa-wereld ligt in een andere technische ontwikkeling. Een afgeleide of parallelle ontwikkeling naast die van de wetenschap is die van de democratisering van de maatschappij. In de moderne tijd loopt een groot deel van dat democratische proces via de massamedia. Voor dat massa-communicatieproces geldt de macht van het woord: de capaciteit van het goed kunnen praten en ideeën goed of handig kunnen verwoorden, is belangrijker geworden dan datgene dat men zegt. En in het praten en verwoorden zijn alfa's nu eenmaal veel beter dan bèta's . Een capaciteit die ze ook gebruiken om vast te houden aan de eenmaal bestaande, historische, macht die ze hebben.

Dit vasthouden aan de macht door de alfa's en gamma's is natuurlijk precies hetzelfde als dat van koningen, dictators, en al datgene dat er aan machthebbers aan vooraf is gegaan. In alle gevallen lag de kern erin dat ze macht houden, het voorrecht om het leven van anderen te sturen en besturen, terwijl er geen inhoudelijke kwalificaties tegenover stonden. Waarom had je macht? Omdat je het had. Vanwege familie of zo. Of een grote bek.

Dat laatste geldt ook voor alfa's en gamma's. Want één ding kunnen ze heel goed: hun mondje roeoren. Oraal en op schrift. Eigenlijk zou je het zo kunnen zeggen, als je kijkt naar wat er in onze maatschappij gebeurt: "Waarom hebben de alfa's en gamma's de macht terwijl de bèta's voor de welvaart zorgen?" Antwoord: "Omdat ze zo'n grote bek hebben!" 

Wat Snow dus gedaan heeft, is het bewustmaken van een langdurig historisch proces, dat gaat over de vooruitgang van de beschaving. Het is iets als Darwin die de evolutie ontdekt, maar dan op sociologisch gebied.

Het is duidelijk dat deze sociologische evolutie een even warm welkom krijgt als die van Darwin, om dezelfde reden als die van Darwin: vanwege haar tegenspraak met de geldende overtuigingen over de wereld - in Darwin's geval de geldende religie. In ons geval de geldende culturele ideologie.

Die geldende culturele ideologie houdt onder andere in dat bèta's vooral niets te zeggen mogen krijgen over de maatschappij. Niet dat dat expliciet geformuleerd is natuurlijk, maar het idee is aanwezig in de geest van iedere alfa en gamma. In het gedrag van de groep als geheel komt het naar buiten als een sociologische trend.

Eén van de gevolgen van die sociologische groepseigenschap is het sterke anticommunisme bij alfa's en gamma's . Onder het communisme waren niet de sociologen, psychologen en praatjesmakers leidinggevend voor de maatschappij, maar natuurwetenschappers, ingenieurs en cijferaars . Dat is een externe en dus extremere versie van een trend die zich ook binnen de eigen maatschappij afspeelt: bèta's ziet men als een soort halve communisten die niet tot in het oneindige wensen te blijven discussiëren over zaken ("De waarheid ligt in het midden") , maar met cijfers proberen tot een antwoord te komen. En dan zijn ze ook nog voor orde in plaats van chaos ...

Er zijn vele terreinen waarop die trend naar buiten komt, maar er is nauwelijks één duidelijker dan dat van de klimaatdiscussie. Het gaat hier keihard om de feiten versus de macht, het materialisme, persoonlijke en groepsbelangen en de willekeur. Bèta versus alfa en gamma. Wat nog eens met dikke lijnen onderstreept werd, toen de vanuit de wetenschap representerende organisatie, de IPCC, in haar rapporten een paar fouten bleek te hebben gemaakt. Wat niet meer dan logisch is een rapport dat enkele honderden onderzoek verzamelde fouten voor moeten komen, omdat mensen nu eenmaal altijd fouten maken. De verzamelde alfa- en gamma-wereld gebruikte het direct om te proberen haar macht te vergroten - voor alle details, zie hier .

De kern van de zaak zit in het feit dat de politiek zelf vrijwel niets anders doet dan fouten maken. De eerste versie van deze website heette "Rationele Politiek", en had als doel die fouten te beschrijven en te verbeteren. Dat ving aan met een waslijst aan grote fouten, rond zaken als de HSL, de Betuwelijn, de JSF, de oorlog in Irak, de oorlog in Afghanistan, de massa-immigratie, de onderwijsramp, de privatisering, de megalomanie, en talloze kleinere fouten die de redelijk goed functionerende maatschappij uit de jaren zeventig om zeep hebben geholpen . Dat er de schijn is van vooruitgang, is weer vrijwel uitsluitend economische vooruitgang veroorzaakt door efficiënter werken door de toepassing van technologie - geheel buiten alle vormen van beleid om . Ondanks deze vooruitgang is de alfa/gamma sector in de politiek en de rest van de maatschappij erin geslaagd door al haar fouten de maatschappij aanzienlijk te verslechteren. Iets dat in 2010 razendsnel aan de oppervlakte komt door het stokken van de economische groei. Op zich weer veroorzaakt door de kredietcrisis, wat ook weer zo'n alfa/gamma-gebeuren is want opgestookt door economen en andere woekeraars .

Kortom: het verwijt vanuit de politiek dat wetenschappers fouten zouden maken is niets minder dan een gruwelijke gotspe. Of men zich dit nu bewust is of niet, het kan niet anders zijn dan een keiharde aanval van de alfa/gammasector op wat zij terecht ziet als de grootste bedreiging voor haar macht.

Waarmee deze strijd terug gevoerd kan worden totdat andere centrale thema van deze website: de strijd tussen gezag en macht : laat je het aansturen van andere mensen doen op grond van willekeur als afkomst, geboorte, klasse en dergelijke, of op grond van competentie?  . In de huidige, hoog ontwikkelde, technologische maatschappij komt competentie neer op wetenschap en technologie. In dit geval niet alleen natuurwetenschap, maar ook gedragswetenschappen: psychologie, sociologie, economie, enzovoort. Maar dan natuurlijk niet op de aloude manier bedreven op ideologische gronden , het "De aarde is plat omdat God, of Plato, dat gezegd heeft" model, maar op wetenschappelijke gronden : het "Je moet niet te verschillende culturen mengen want dan blijk je uitscheiding te krijgen" model .

Over hoe deze strijd aangepakt kan worden, meer in Alfa's en bèta's, sociologisch .


Naar Alfa's en bèta's, sociologisch , Sociologie lijst , Sociologie overzicht , of naar site home .

10 feb.2010