Alfa denken, anti-bèta: klimaat en de IPCC affaire 10 feb.2010 Een essentiële rol in de klimaatdiscussie wordt gespeeld door het IPCC, het Intergovernmental Panel on Climate Change, een organisatie (Wikipedia citerend) van de Verenigde Naties, opgericht in 1988, om de risico's van klimaatverandering te evalueren. Het panel bestaat uit honderden experts uit de hele wereld, vanuit universiteiten, onderzoekscentra, ondernemingen, milieu-organisaties en andere organisaties. Het IPCC doet zelf geen onderzoek, maar evalueert onderzoek dat is gepubliceerd in gereviewde wetenschappelijke tijdschriften. Het feit dat het IPCC ingesteld is door de VN laat zien dat het eigenlijk een politieke organisatie is, of iedere geval een sterke politieke poot heeft. Dat was noodzakelijk voor een organisatie die iets wil bereiken in de wereld, omdat klimaatkwesties globale kwesties zijn, en globale kwesties per definitie politiek zijn. Het betekent ook dat er politieke kwesties meespelen als vertegenwoordiging. Het gaat niet alleen om zo goed mogelijke wetenschap, maar ook om vertegenwoordiging vanuit alle, of zoveel mogelijk, continenten en landen. En dat is niet hetzelfde als zo goed mogelijke wetenschap. De beste wetenschap komt uit het westen - gemiddeld gesproken. Het IPCC bestaat dus al vrij lang, maar haar rapporten hadden geen enkele meetbare invloed, tot de klimaatrevolutie geïnstigeerd door Al Gore in 2006 met de documentaire An Inconvenient Truth, gebaseerd op gegevens van het IPCC. Welke revolutie natuurlijk ook alleen kon ontstaan door het dramatisch stijgende aantal daadwerkelijke tekenen van klimaatverandering. Met deze revolutie nam ook het belang van het IPCC dramatisch toe. Haar rapporten werden nu de basis voor besprekingen tussen landen over maatregelen tot beperking van de uitstoot van CO2. Dus werd de inhoud van de rapporten de inzet van politieke strijd, zowel tussen landen als tussen politieke en maatschappelijke stromingen. Het gaat hier om het laatste. De strijd tussen diverse maatschappelijke stromingen in het klimaatdebat wordt op zijn meest dramatisch geïllustreerd door het op dit moment van schrijven actuele aspect van het klimaatdebat: de fouten van de wetenschap, of eigenlijk: de fouten van de IPCC, wat we nu gaan beschrijven. Voor de goede orde eerst wat het IPCC eerder heeft gedaan (uit de Volkskrant, 05-02-2010, door Marnix de Bruyne):     Invloedrijk, stellig en ineens omstreden ...    Het klimaatpanel is in 1988 opgericht op initiatief van UNEP, het VN-milieuprogramma, en de WMO, de meteorologische VN-organisatie in Genève, in wiens hoofdkantoor het een bescheiden secretariaat runt. Het doet geen eigen onderzoek, maar inventariseert en toetst alle literatuur over het broeikaseffect, met medewerking van honderden wetenschappers uit de hele wereld. Hun werk heeft onmiskenbaar onder wetenschappers de consensus doen ontstaan dat het broeikaseffect een gevolg is van menselijke activiteit.   ...     In 2007 publiceerde het IPCC zijn vierde en laatste rapport: drie delen van elk duizend pagina’s. Hiervoor hadden 2.500 deskundigen onderzoek doorgelicht en samengevat, hadden 800 auteurs teksten aangeleverd, die vervolgens door 450 ‘hoofdauteurs’ aaneen waren geschreven. ... Uit deze korte beschrijving is meteen al duidelijk dat het niet zomaar een rapport(je) is, maar grootschalig overzicht - een enorm karwei qua inhoud en coördinatie. Dan de kwestie waar het om gaat - uit hetzelfde artikel:     In 2007 publiceerde het IPCC zijn vierde en laatste rapport: drie delen van elk duizend pagina’s. Hiervoor hadden 2.500 deskundigen onderzoek doorgelicht en samengevat, hadden 800 auteurs teksten aangeleverd, die vervolgens door 450 ‘hoofdauteurs’ aaneen waren geschreven. Het zijn de foutjes in deze pagina’s, die de laatste maanden aan het licht zijn gekomen en die het panel ineens omstreden maakten.     De meeste ophef baarde de foutieve voorspelling dat in 2035 alle gletsjers in de Himalaja kunnen zijn weggesmolten – wat gezien de huidige dikte ervan onmogelijk is. IPCC-voorzitter Pachauri trekt in de FT het boetekleed aan. Dat er überhaupt een voorspelling in het rapport stond, was al fout. ‘We doen geen voorspellingen. We geven alleen kansberekeningen en verschillende scenario’s weer.’     Schadelijk was verder een actie van hackers, die in november vorig jaar oude e-mails van IPCC-wetenschappers uit hun computers hadden weten te halen. Daaruit kwam een beeld naar voren van klimaatonderzoekers die gegevens weglieten, tegenstanders zwart maakten en trachtten tegengeluiden uit het IPCC-rapport te houden.   ... Wat er schadelijk was en waarvoor blijkt uit de volgende stukjes - het eerste is van columnschrijver en schrander observator voor de Volkskrant Martin Sommer:     Dappere Diederik Tussentitel: Politici moeten hun oordeel nooit meer uitbesteden ... Donderdagavond debatteerde de Kamer over het klimaatpanel IPCC en wat in de bondige PVV-terminologie ‘gletsjergate’ is gaan heten. De Himalayagletsjers blijken niet in 2035 gesmolten, zoals in het IPCC-rapport staat, maar pas in 2350. Tikfout of complot?    ...     Als er uit deze affaire iets gebleken is, dan is het dat wetenschappers geen pilaarheiligen zijn maar mensen met politieke hartstochten, humeuren, een portemonnee misschien en zelfs belangen. Wat mij betreft is de slotsom dat dat telefoonboek van een IPCC-rapport niet langer geldt als gods woord. En dat politici hun oordeel nooit moeten uitbesteden. Ook niet aan de wetenschap. En columnist in het wetenschapskatern van de Volkskrant Maarten Keulemans ook (de Volkskrant, 30-01-2010):     Dampramp Ik dacht nog, toen ik deze week met ijspegels aan mijn neus stond te wachten op een tram die waarschijnlijk ergens aan de rails stond vastgevroren: nee, met die opwarming van de aarde schiet het niet erg op. En inderdaad. Schoten de temperaturen in de jaren tachtig en negentig nog vrolijk omhoog, de laatste tien jaar is de grote opwarming die Al Gore en het IPCC ons beloofden, afgezwakt, zo werd gisteren in een studie in Science vastgesteld. Het wordt niet kouder, maar ook niet meer noemenswaardig warmer.     Dat is best vreemd. De CO2-uitstoot nam de afgelopen tien jaar immers gewoon verder toe. Maar misschien is er wel een ander gas dat zich roert, aldus het Science-onderzoek: waterdamp.   ...     Gelukkig kunnen veranderingen in de waterdamphuishouding ook een reactie zijn van de atmosfeer op ‘gewone’ broeikasgassen als CO2. De aarde schroeft zijn waterdampniveau wat lager, en wég is de opwarming. Het aardse klimaat herstelt zichzelf! ... Hierin is nogal wat parmantig taalgebruik weggelaten.     Dit zullen we gemakshalve maar omschrijven als de linkse hoek in de media.     Nu de rechtse. Eerst de neoliberale wetenschapsjournalist Marcel Hulspas (DePers.nl, 04-02-2010):     Een wassen neus Hoe snel kan een ijzersterke reputatie ten onder gaan? Twee weken blijkt voldoende. Twee weken geleden was het internationale klimaatpanel IPCC nog synoniem aan gedegen onderzoek, zorgvuldig beraad en terughoudende rapportage. Maken we de aarde warmer? Het IPCC zou het uitzoeken. Tergend langzaam, maar heel grondig. Alleen zo kon ze een antwoord geven waar de politiek blind op kon vertrouwen. Honderden wetenschappers togen aan het werk.     Het was allemaal heel moeilijk, werd ons jarenlang verzekerd. Dat kon je ook zien. De kans dat wij klimaatmisdadigers waren, steeg in de loop der jaren langzaam van ‘wellicht’ naar ‘vrijwel zeker’.     Twee maanden geleden leek het mis te gaan, toen hackers een fikse berg e-mails openbaarden waaruit bleek dat klimaatwetenschappers onbeschofte strebers zijn die hun tegenstanders allerlei ziekten toewensen (mensen zoals u en ik, zogezegd). Maar die storm ging weer liggen. Mooi was anders, maar met de conclusie van het IPCC was niks mis, luidde het verweer.     Maar twee weken geleden bleek ineens dat die o zo zorgvuldige werkwijze een wassen neus is geweest. Het IPCC bleek niet bestand tegen ordinaire groene paniekverhalen. Een alarmerende mededeling over smeltende gletsjers in de Himalaya kwam rechtstreeks van het Wereldnatuurfonds. ...     Iedereen weet dat het mondiale klimaat de afgelopen tien jaar niet warmer is geworden. De broeikas lijkt tot stilstand gekomen. Niks aan de hand, zei het IPCC. Dat is gewoon een schommelingetje. En Nino of zoiets. Dat kunnen onze klimaatmodellen uitstekend verklaren. Maar dat deden ze dus niet. De afgelopen week kwamen Amerikaanse en Zwitserse onderzoekers onverwacht met een fysische verklaring voor dat niet warmer worden: er zit de laatste jaren veel minder water in de stratosfeer. Nu zit er altijd maar heel weinig water daarboven, maar dat piesbeetje heeft dus wel grote invloed op de temperatuur hier beneden. En het ergste is: niemand had daar ooit goed op gelet. Dat zat dus niet in de klimaatmodellen. Zo blijft het klimaat tot op het laatste moment verrassen. Maar verrassender dan het klimaat is de ondergang van het klimaatonderzoek. En in Elsevier, het weekblad voor neoliberalen (Elsevier, 30-01-2010, door Simon Rozendaal):     Klimaatalarmisme! In 2007 voorspelde het klimaatpanel van de VN, dat met Al Gore de Nobelprijs deelde, dat alle gletsjers in de Himalaya in 2035 konden zijn gesmolten. Oeps Het IPCC is gerenommeerd. ...     Tegelijkertijd wordt het IPCC al heel lang bekritiseerd. Klimaatsceptici, klimaatrealisten en klimaatoptimisten - het aantal synoniemen voor critici van het klimaatbeleid stijgt sneller dan de zeespiegel ...     Vooral na Climategate - de uitgelekte mails van een groepje klimaatwetenschappers dat de kern vormt van het IPCC - is er veel kritiek te horen. Er wordt bijvoorbeeld steeds meer twijfel uitgesproken over de juistheid van de temperatuurmetingen waarop het IPCC zich baseert (zie 'Kloppen de cijfers wel?' op pagina 67).     Een nieuwe affaire is de voorspelling dat de gletsjers van de Himalaya in 2035 gesmolten zouden kunnen zijn. ...     Veel klimaatwetenschappers zijn de afgelopen tijd woedend geworden wanneer zij er door hun tegenstanders van werden beschuldigd dat ze zich aan 'klimaatalarmisme' bezondigden. Maar het bovenstaande is een zuiver voorbeeld van paniekzaaierij.     Van klimaatalarmisme, inderdaad. Achter de derde "..." bevindt zich het overgrote deel van het artikel, gaande over hoe de foute voorspelling over het smelten van de Himalaya-gletsjers in het rapport is gekomen. Interessant vanuit een ander perspectief, waarover later meer. Nu als derde groep van reacties die uit de politiek (uit de Volkskrant, 29-01-2010, van verslaggeefster Kim van Keken)     'Deur open voor klimaatsceptici' Fout in milieurapport IPCC leidt tot zelfanalyse Kamer | PvdA’er Samsom: niet blind vasthouden aan eigen gelijk | Afwijkend geluid belangrijk. In het klimaatdebat is alles zwart of wit volgens PvdA-Kamerlid Diederik Samsom en daarbij spaart hij ook zichzelf niet. ‘Mijn kamp heeft net iets te makkelijk gesteld dat wetenschap geen ruimte laat voor andere keuzes dan nu ingrijpen.’     Dat zegt hij donderdag tijdens het Kamerdebat over een fout in een belangrijk rapport van het IPCC. Daarin stelde het klimaatpanel van de Verenigde Naties dat de gletsjers in de Himalaya zijn verdwenen in 2035. Dat jaartal had 2350 moeten zijn. Meerdere keren wezen wetenschappers op die fout, maar daar werd niets mee gedaan. Vorige week gaf het IPCC de fouten in de procedure toe.     In de Tweede Kamer veroordelen alle partijen de misrekening. ‘Verontrust’, is Kees Vendrik (GroenLinks). Liesbeth Spies van het CDA: ‘Is hier sprake van bewuste manipulatie om politici onder druk te zetten?’ PvdA’er Samsom ... geeft toe dat hij meer ruimte had moeten bieden aan klimaatsceptici in het debat. ‘Wij hebben anderen het huis uitgezet’, zegt hij doelend op klimaatscepticus Richard de Mos van de PVV. ‘Terwijl wij krampachtig de deur dichthouden, staan zij nu ramen in te gooien.’ De PvdA’er wil de deur openen. ‘Gelijk hebben, leidt niet tot vooruitgang.’     De Mos vindt dat de rest van politiek Den Haag ‘eindelijk is wakker geworden’. Hij vindt dat het IPCC, vol ‘liegende, frauderende en manipulerende boeven’, moet worden opgeheven. ...     De VVD is sceptischer. ‘Het lijkt maar niet op te houden met gedoe rondom klimaatgegevens’, zegt Kamerlid Helma Népperus. Zij wil dat nationaal beleid, gebaseerd op het IPCC, weer wordt bekeken. Zo, dat is al bijna het hele politieke spectrum dat hard hollend achter "de kapitale blunder die alles onderuit haalt" aanloopt.     En de betrokken minister zelf (de Volkskrant, 27-01-2010, van verslaggeefster Kim van Keken):     Cramer verontwaardigd over klimaatrapport IPCC Gletsjers Himalaya zullen niet in 2035 gesmolten zijn, zoals IPCC-rapport beweert | ‘Onderste steen bij klimaatpanel VN moet boven komen.’ Minister Cramer van Milieu is ‘zeer verontrust’ over een fout in het laatste klimaatrapport van het IPCC. Vorige week bleek dat het onwaarschijnlijk is dat de gletsjers in de Himalaya in 2035 zijn verdwenen, zoals het klimaatpanel van de VN eerder beweerde.     Cramer ‘tilt zwaar’ aan de foute berekening. ‘Als politicus baseer ik me op de wetenschap.’ Ze maakt zich grote zorgen. ‘Dit raakt het vertrouwen dat ik heb in het IPCC.’ Daarom moet volgens haar de onderste steen boven komen.     Ze dringt aan op grondig onderzoek. ‘Ik wil weten hoe deze procedurefout is ontstaan. Zit er ergens nog zo’n fout? Er moet snel helderheid komen om de onzekerheden weg te nemen.’ ... "Ja ja, het is zeer ernstig. Het hele onderzoek wordt onderuit gehaald, tezamen met de conclusies.     Maar de stormval werd pas echt gehesen toen, hoe voorspelbaar want natuurlijk ging men nu naar alles kijken en een rapport van die omvang zitten natuurlijk vele fouten van diverse soort, nog een fout naar buiten kwam (Volkskrant.nl, 03-02-2010, van verslaggevers):     Politici woedend na nieuwe blunder in klimaatrapport Foto: Nederland onder water?   Aanleiding voor de verontwaardiging is een foute passage over de zeespiegel. Volgens het IPCC-rapport uit 2007 staat dat Nederland voor 55 procent onder de zeespiegel ligt en in dat gebied 65 procent van het bruto nationaal product (BNP) wordt verdiend.     Die gegevens zijn onjuist, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek die het weekblad Vrij Nederland erbij haalde. Volgens het CBS ligt slechts eenvijfde van Nederland beneden de zeespiegel, en wordt daar ongeveer 19 procent van het BNP verdiend.   ... De oorzaak was eigenlijk meteen al bekend - uit hetzelfde artikel:     Volgens Joop Oude Lohuis van het PBL heeft het IPCC per abuis twee getallen opgeteld: het gebied onder de zeespiegel en het gebied dat vatbaar is voor overstromingen. En uit een artikel van anderhalve dag later (De Volkskrant, 05-02-2010) :     Verantwoordelijk voor die fout is Maarten Hajer, directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving, een wetenschappelijk bureau dat valt onder Cramers ministerie. Maar, zegt Hajer: ‘Wij zijn onafhankelijk. Deze tekst hebben wij rechtstreeks naar de leading author van het IPCC gestuurd, niet via het ministerie.’     Volgens hem is er geen sprake van opzet. ‘Dit is een eenvoudige beschrijvende passage, geen belangrijk wetenschappelijk werk.’ Er had moeten staan dat Nederland voor 26 procent onder de zeespiegel ligt en dat nog eens 29 procent wordt bedreigd door overstromingen door rivieren. Samen 55 procent. Mogelijk is de fout gemaakt doordat de tekst moest worden ingekort. ‘Een redactionele fout dus, maar het heeft niets te maken met slinkse motieven’ die sommigen hem toedichten. De politici waren nu echt verontwaardigd - uit de printversie van het eerste artikel (de Volkskrant, 04-02-2010, van verslaggevers Martijn van Calmthout en Kim van Keken):     VVD hamert op uitstel besluit over miljardeninvestering in ophoging dijken na nieuwe fout rapport Politici woedend op klimaatpanel Fouten over zeespiegel. Politici reageren furieus op weer een fout in het basisrapport van het IPCC, het internationale klimaatpanel. ‘Genant’, zegt Kamerlid Samsom (PvdA). ‘Gruwelijk’, volgens Spies (CDA). VVD’er Népperus: ‘Wordt er nog wel rekenen geleerd op school?’   ... En de minister ging helemaal over de rooie:     ‘Ik ben zeer verontrust’, zegt minister Cramer van Milieu. ‘En wens geen enkele fout meer te accepteren.’     Dit  is een redelijk representatief voor de reacties uit deze groepen. Nu de realiteit zoals ook gepubliceerd (De Volkskrant, 01-02-2010, hoofdredactioneel commentaar)     Beweringen en feiten Tussentitel: Wetenschap en politiek te veel vermengd in klimaatdebat Critici die twijfelen aan de opwarming van de aarde en de rol van de mens daarbij, beleven goede tijden. ...      Voor veel ‘klimaatsceptici’ is nooit eerder zo duidelijk aangetoond dat de opwarmingstheorie op drijfzand berust. Dat is een nogal voorbarige conclusie, daar de gesignaleerde slordigheden één paragraaf in een duimendik rapport betreffen. Het is geen geheim dat de gevolgen van de klimaatverandering met veel onzekerheden zijn omgeven. Dat doet geen afbreuk aan het vele bewijs voor de invloed van de mens op het klimaat.   ... Dit is geschreven onder de naam van de hoofdredactie, maar ongetwijfeld afkomstig van chef-wetenschap, Martijn van Calmthout, die een aantal jaren geleden om is gegaan van scepticus naar realist.     Even tussendoor: het doorslaggevende argument, dat helaas buiten deze website niet bekend is, staat hier - samengevat: als je de grote hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer ten tijde van het broeikasklimaat van honderden miljoenen jaren geleden en opgeslagen gedurende enkele tientallen miljoen jaren, er in een razend korte tijd in één keer in terugblaast, dat kan je op je klompen aanvoelen dat er iets mis moet gaan.     Pas na deze laatste reactie van Cramer voelden wetenschappers zich geroepen om corrigerend op te treden (De Volkskrant, 05-02-2010, van verslaggever Gerard Reijn):     Uithaal Cramer schokt onderzoekers Tussentitels: 'Ze moet toch weten: fouten zijn in de wetenschap gewoon'  ... Wetenschappers reageren geschokt op de uithaal van minister Cramer dat ze ‘geen enkele fout meer zal accepteren’ in het klimaatrapport van het IPCC. ‘Foutloze wetenschap bestaat niet’, zegt sterrenkundige Bram Achterberg van de Universiteit Utrecht.     En natuurkundige Wim Turkenburg zegt: ‘Ik denk dat ik in elk proefschrift dat ik als promotor heb goedgekeurd, achteraf wel fouten kan vinden. Ik denk dat dat ook in het proefschrift van Cramer zo zal zijn.’     Cramer reageerde woensdag als door een adder gebeten toen bekend werd dat er nieuwe fouten waren ontdekt. Eerder al bleek dat het IPCC de houdbaarheid van de Himalaja-gletsjers minstens drie eeuwen onderschat. Nu blijkt in het klimaatrapport (uit 2007) te staan dat 55 procent van Nederland onder de zeespiegel ligt, terwijl het slechts 26 procent is.   ...     Natuurkundige Turkenburg begrijpt Cramers nulfouteneis niet. ‘Voor ze minister werd was ze wetenschapper, hier aan het Copernicus Instituut waarvan ik nu directeur ben. Ze moet weten dat fouten in de wetenschap gewoon zijn.’     Turkenburg werkte zelf mee aan de tweede editie van het IPCC-rapport, dat in 1995 uitkwam en een Nobelprijs kreeg. Hij vreest dat Cramers uithaal wetenschappers kopschuw maakt. ‘Ze moet beseffen dat als ze zo hoog van de toren blaast, dat de goede wetenschapper straks niet meer mee willen doen aan het IPCC.’ Waarmee aangetoond is dat de eerste reactie van politici fout was, dat eerste reactie van Cramer erg fout was (zij kon beter weten), dat de tweede reactie van de politici erg fout was (ze hadden zich intussen kunnen laten informeren) en dat de tweede reactie van Cramer uitzinnig was. Dit was allemaal één lange inleiding naar de vraag waar het om gaat: hoe kunnen mensen die belangrijke bestuurlijke functies vervullen zulke domme en foute dingen zeggen - en doen. Hier komen we terug bij de in de inleiding al genoemde strijd tussen maatschappelijke stromingen. Ook wat betreft het klimaatdebat zijn daar meerdere scheidingslijnen te trekken, waarvan de belangrijkste zijn links-rechts en alfa/gamma-bèta. Links-rechts is in feite een samenvatting met veel-macht-weinig macht, arm-rijk, conservatief-progressief en dergelijke. Rechts is bang dat er een einde komt aan hun materiële welvaart, hun rijkdom, en links heeft dat probleem niet en dus meer oog voor de materiële schade ten gevolge van die materiële welvaart. Zogenoemde klimaatcritici of klimaatsceptici zijn vrijwel allemaal rechts, of staande volledige vrije economie voor - het zijn meestal ook neoliberalen met de recht van de sterkste  en "winner takes all" mentaliteit. Dit laatste is redelijk bekend en zichtbaar genoeg voor iedereen die het wil weten, of beter: iedereen die geen geestelijke barrière heeft tegen het kennisnemen ervan. Wat minder of eigenlijk niet bekend is, is dat dit ook grotendeels samenvalt met de scheidslijn tussen alfa/gamma en bèta. Voor wie dat laatste onbekend in de oren klinkt, staat dat qua mentaliteit uitgewerkt hier . In de maatschappelijke context gaat het hier ook om een strijd om de macht: alfa's/gamma's hebben de maatschappelijke macht, en voelen die bedreigd door de bèta's met hun feiten . Feiten maken beperkingen aan het aantal geldige meningen, dus eigenlijk het aantal meningen. En alfa's/gamma's zijn dol op meningen - want daarover kan je discussiëren. Bij feiten ligt dat heel veel moeilijker. In de politiek gaat het bij uitstek over meningen - de verzameling van die meningen heeft meestal een inspiratiebron, en daarvan zijn er twee hoofdsoorten: eigenbelang (macht en dergelijke) en ideologie. Ideologie verhoudt zich op geen enkele manier met de feiten - dat kennen we van de eerste vorm van ideologie: religie. Eigenbelang en macht hebben maar voor helft iets met feiten: alleen voor zover ze overeenstemmen met het eigenbelang of de eigen macht. Bij wetenschap gaat het voornamelijk, of eigenlijk: alleen, om de feiten. je kan tussendoor wel allerlei ideeën koesteren, wat wetenschappers dan ook doen al was het maar omdat het helpt bij het verwerken en rangschikken van de grote hoeveelheid feiten, maar uiteindelijk draait het om de feiten. En dat gaat dus op geen enkele manier samen met de meningen en ideologie van de politiek. Nu is het volkomen duidelijk dat alle meningen en ideologie van de politiek zaken uit de alfa en gamma wereld zijn: het heeft alle kenmerken van de alfa-wereld en weinig tot geen van de bèta . En omgekeerd wat betreft wetenschap. Dus de scheidslijn tussen politiek en wetenschap is vrijwel dezelfde als die tussen alfa/gamma en bèta. Deze stand van zaken blijkt al duidelijk genoeg uit de hele gang van zaken rond de klimaatdiscussie: de feiten zijn al op zijn minst twintig jaar duidelijk en al tien jaar onweerlegbaar. Zeker in samenhang met de al genoemde logica over de oorsprong van de fossiel brandstof. De reden dat er niets mee gedaan is, ligt bij de alfa/gamma wereld van de politiek en bestuur - de alfa- en gammawereld die daar de baas is . Het geval van de discussie rond de IPCC-fouten maakt alles wat al duidelijk was in één keer kristalhelder. Want politici als journalisten als Marcel Hulspas en Simon Rozendaal,en politici als Diederik Samsom en Jacqueline Cramer hebben wel degelijk een wetenschappelijke opleiding gevolgd - respectievelijk natuurkunde, scheikunde, technische natuurkunde en biologie. Ook dus allemaal natuurwetenschappelijke vakken. Allemaal weten ze dus eigenlijk wel hoe het zou moeten, zoals ook beschreven wordt in de laatste reactie op Cramer. Kennelijk is er een zeer sterke kracht die hen van het rechte pad heeft afgebracht. Die kracht is af te leiden uit het hele klimaat debat: zolang de wetenschappers aangaven dat de klimaatopwarming een aanzienlijk kans had op bestaan, regeerde er geen hond. Toen de wetenschappers aangaven dat er grote kanswas op klimaatopwarming, reageerde er nog geen hond. Toen de klimaatextremen steeds duidelijker werden, vroeg men aan de klimaatwetenschappers: "Is het zeker dat er klimaatopwarming komt?" Toen de klimaatwetenschapper zeiden "Dat is vrijwel zeker", vond men dat niet zeker genoeg. Pas toen Al Gore van de bestaande klimaatextremen een film maakte en tegelijkertijd de wetenschappers (tegen beter weten in) maar zeiden dat de klimaatopwarming zeker was (niets is absoluut zeker), was men in politiek en bestuur bereid te gaan nadenken en praten over maatregelen. En om dit alles te benadrukken: zodra het eerste de beste foutje in de honderden onderzoeken ontdekte, was men woest. Toen het tweede foutje we ontdekt, ging men over de rooie. En het idee dat wetenschappers misschien hadden geprobeerd hun resultaten te presenteren als zeker, vond men absoluut schandalig. Geen enkele psycholoog zou moeite hebben dit gedrag te beschrijven als het over een individu ging. De betrokkenen zouden lijden aan een combinatie van de denkfouten van wensdenken, zwart-witdenken, anekdotisch bewijs, irrationaliteit, ik-denken, en machtsdenken . Vergelijk dit met de elders gegeven verschillen tussen alfa/gamma en bèta-denken :     In diverse aspecten uitgewerkt: alfa's volgen meer de begrippen fantasie, vorm , idealisme, woorden, emotie, macht, inspiratie, enzovoort, en bèta's volgen meer de werkelijkheid , inhoud, realisme, cijfers, ratio, gezag, vakmanschap enzovoort. De conclusie is duidelijk: de reden dat zelfs echte wetenschappers die zich in de wereld van de politiek begeven volledig gecorrumpeerd gedrag vertonen ten opzichte van de door hen aangeleerde wetenschappelijke normen en gedrag, is de sterke overeenkomstige houding van die wereld van politiek en macht zelf. Vermoedelijk heeft deze corrumperende invloed ook een rol gespeeld bij het tot stand komen van de fout over de Himalaya gletsjers. Uit het Elsevier-artikel:     Een nieuwe affaire is de voorspelling dat de gletsjers van de Himalaya in 2035 gesmolten zouden kunnen zijn. ... De afgelopen weken is duidelijk geworden hoe deze uitspraak in het IPCC-rapport is terechtgekomen. ...Voor alle duidelijkheid, de affaire is naar buiten gebracht door het Britse weekblad New Scientist dat de afgelopen jaren niet kon worden betrapt op enige sympathie voor de klimaatscepsis. Datzelfde geldt voor de auteur in kwestie, de wetenschapsjournalist Fred Pearce, die in dat weekblad het ene alarmistische verhaal na het andere over de klimaatcrisis heeft geschreven. De affaire is aan het rollen gebracht door de Canadese geoloog Graham Cogley, die Pearce erop wees dat de voorspelling van het IPCC niet kon kloppen.     De IPCC-uitspraak dat de gletsjers in de Himalaya wel eens gesmolten konden zijn in 2035, is gebaseerd op een kort telefoongesprek dat eerdergenoemde Pearce in 1999 voerde met ene Syed Iqbal Hasnain, een weinig bekende onderzoeker aan de Jawaharlal Nehru University in de Indiase hoofdstad New Delhi.   ...     Het IPCC heeft de voorspelling overgenomen, ondanks de waarschuwingen van gerenommeerde gletsjerdeskundigen als de Oostenrijkse hoogleraar Georg Kaser van de universiteit van Innsbruck, dat dit absoluut niet kan kloppen. 'Dit was niet een beetje verkeerd, het zat er een hele orde van grootte naast.' Het hoofdstuk over de gletsjers in de Himalaya stond onder leiding van de Indische onderzoeker Murari Lal, die toegeeft weinig van gletsjers af te weten, noch van de Himalaya. Kaser was betrokken bij het IPCC-rapport en constateerde dat veel van de bevindingen over gletsjers werden opgeschreven door wetenschappers die weliswaar het een en ander van hun eigen gebied afwisten, zoals planten, maar bitter weinig van gletsjers. Het patroon is duidelijk: de fout kwam uit India. Een westers journalist is hier op ingegaan en zo ontstond een deelrapport. Dat deelrapport kwam in behandeling bij de groep die over de Himalaya-gletsjers moest schrijven, en dat waren ook Indiërs - Indiërs zonder de gespecialiseerde kennis. Die de fout hebben laten passeren. Waarop er door Westerse onderzoekers gewaarschuwd is, en het via Westerse onderzoekers en media in de openbaarheid is gekomen.     Je kan je prima voorstellen hoe dat die ondeskundige Himalaya-gletsjers groep tot stand is gekomen: het waren Indiase gletsjers, dus moesten het Indiase onderzoekers zijn - nationalisme - patriotisme- politiek erbij - corruptie. De wetenschap maakt fouten. Maar de politiek ís voor belangrijk deel fout. Die politiek gaat over macht, en, weet iedereen: macht corrumpeert. En het is volkomen duidelijk dat deze corrumperende mentaliteit samenvalt met de mentaliteit van de alfa- en gamma-wereld. Kijk maar naar de volgende vergelijking (uit de Volkskrant, 06-02-2010, column door Martin Sommer):     Het IPCC krijgt een taak voor de vakantie Drie professoren die betaald door het ministerie onderzoeken of een politieke partij met negen Kamerzetels wel door de beugel kan – dat gaat vrij ver. Dan verwacht je een degelijk werkstuk, een verhaal waardoor je Wilders en zijn PVV beter begrijpt. We kennen het resultaat, er is sprake van Nieuw Radicaal Rechts, vanwege de nadruk op ‘het eigene’, afkeer van ‘het vreemde’ en een ‘hang naar het autoritaire’. Waarnemers die iets minder gepekeld zijn in de Nederlandse subtiliteiten denken misschien aan het CDA.     Wat een rommeltje dat onderzoek. Het wetenschappelijke drietal maakte eerst ruzie over definities met de begeleidende ambtenarij. De ambtenaren wilden niet aan het begrip extreem rechts, vanwege de connotatie met geweld. Onderzoeker Van Donselaar, zelf geworteld in de anti-discriminatiebeweging, deed de vondst Nieuw Radicaal Rechts. Vervolgens gebruikte hij in interviews onbekommerd de term extreem rechts voor de PVV.   ...     Waarom aan zo’n dooie mus nog aandacht besteden? Misschien leert het ons iets over de pikante relatie tussen politiek en wetenschap. Deze week ging het weer mis met het klimaatpanel IPCC. Na gletsjergate blijkt nu ook de accurate meting van het polderpeil in Nederland te moeilijk.     Minister Cramer had er genoeg van en zei, ik accepteer nu geen fouten meer. ...     De Nederlandse klimaatkundigen hebben zich nu tegen minister Cramer gekeerd. Natuurlijk maken we fouten, zeggen ze, foutloze wetenschap bestaat niet. Gelijk hebben ze. Maar ook de wetenschappers spelen het spel niet helemaal zuiver. Ze zijn reuze objectief en feitelijk, en tegelijk kunnen ze een politieke overtuiging uitdragen. Zie Van Donselaar van de Anne Frank stichting. Of Maarten Hajer van het Planbureau voor de Leefomgeving, geen klimaatwetenschapper maar politicoloog, in staat zo’n meetfout te becommentariëren en ook nog mee te schrijven aan het beginselprogramma van de PvdA.   ... Hier zet Martin Sommer een onderzoek gedaan door sociologen naast dat door natuurwetenschappers. In de redactie van het natuurwetenschappelijke onderzoek is een fout gemaakt - door de politicoloog die, natuurlijk aangesteld door de politiek, de overkoepelende leiding heeft. En daarnaast heb je het onderzoek van sociologen, die hun hele onderzoek baseren op hun maatschappelijke en politieke voorkeur.     Het is volkomen duidelijk dat de alfa-en gammawetenschappers in hoge mate net zo corrupt zijn als de politiek - en om dezelfde reden: het draait om belangen en ideologie in plaats van de werkelijkheid .     De redding van een waarschijnlijke klimaatramp valt samen met de redding van de corruptheden van de alfa- en gamma-denkwereld. Als dat laatste er niet komt, gebeurt het eerste .      Over de IPCC-kwestie is verder nog eindeloos over gediscussieerd, met het voorspelbare gevolg:   Uit: De Volkskrant, 07-08-2010, door Michael Persson Een klimaatsceptisch geurtje Tussentitel: Climategate is een storm in een glas water gebleken Goede vraag uit Zeist, deze week. ‘Hoe kan het toch dat er dagelijks artikelen in de Volkskrant staan over extreme weersomstandigheden en dat daarin met geen woord wordt gerept over de klimaatverandering, die hiervan (mede) oorzaak is?’ Het is inderdaad opvallend hoe expliciet we het klimaat niet noemen bij de berichtgeving over de overstromingen in Pakistan en de branden in Rusland. Tot vorig jaar ging elk verhaal over droogte, hitte, bosbranden en zware regenval, waar ook ter wereld, gepaard met een kaderstukje waarin we iemand van het KNMI of een andere klimaatdeskundige lieten uitleggen dat die extreme omstandigheden precies dat laten zien wat de modellen voorspellen. Met een slag om de arm dus: je kunt nooit zeggen dat een bepaalde bui direct aan de opwarming van de aarde te wijten is, maar wel dat die buien vaker zullen voorkomen. Dat doen we nu dus minder. Is dit het effect van Climategate, de vorig jaar gekraakte e-mailcorrespondentie van klimaatwetenschappers? Hoewel nader onderzoek ... heeft aangetoond dat dat een storm in een glas water was, is de publiciteit rond de verdachtmakingen veel groter geweest dan de publiciteit over de uitkomst .... Maar er is een klimaatsceptisch geurtje blijven hangen dat lastig weg te krijgen is.   ... Red.:    Een paar weken later komt het onderzoek naar het IPCC-rapport uit. Naast de bekende fouten is er niets nieuws te melden. Onthullend is de analyse:   Uit: De Volkskrant, 31-08-2010, door Martijn van Calmthout Analyse | Kritiek op klimaatpanel Academici in steeds heikeler vaarwater De Britse krant The Sunday Telegraph maakte vorige week omstandig zijn excuses tegen het hoofd van het VN-klimaatpanel IPCC, Nobelprijswinnaar dr. Jarendra Pachauri. Vorig jaar december had de krant gemeld dat de Indiër privé mogelijk miljoenen verdiende aan externe klimaatadviezen.     Nu een onderzoek van accountantsbureau KPMG dat weerlegde, waren verontschuldigingen op zijn plaats, heette het. ‘Het was niet de bedoeling om te suggereren dat Pachauri corrupt was of zijn positie bij het IPCC misbruikte’, schreef de krant, die het betreffende verhaal daarom zelfs van de website haalde. ... Red.:    Een van de vele bewijzen van een campagne. Misschien niet op reguliere basis georkestreerd, maar wel dooreen grote belangengroep onderhouden. Waaronder dus de media, zoals dit voorbeeld bewijst.   Pachauri wint dus, maar de vraag is of het iets zal helpen. Het verhaal over zijn lucratieve bijverdiensten bij de vrijwilligersbaan die hij voor de VN-organisatie vervult, is op talloze plaatsen op het internet gewoon te lezen. Voor klimaattwijfelaars staat nog steeds vast: het IPCC heeft geen zuivere motieven bij het brengen van het slechte nieuws over klimaatverandering.     Sluipenderwijs lijkt die opvatting zich in het publieke domein te hebben genesteld, vooral na een reeks van tegenslagen ...     Maandag zat Pachauri in New York aan bij de presentatie van het rapport van de InterAcademic Council, een organisatie van academies van wetenschappen. Deze IAC, die onder leiding staat van de Nederlandse president van de Koninklijke Academie van Wetenschappen, Robbert Dijkgraaf, kreeg dit voorjaar de opdracht om het IPCC door te lichten. ... Gletsjers in de Himalaya bleken minder te smelten dan was opgeschreven; Nederland liep minder overstromingsrisico dan officieel in de stukken stond. De reeks van tegenslagen bestaat dus nog steeds uit de bekende twee. Maar daar gaat het natuurlijk allemaal eigenlijk niet om. Iedereen weet dat er overal fouten worden gemaakt. Waar het om gaat is het proces achter dit:    vooral na een reeks van tegenslagen en slechte pers. Dar gaat het natuurlijk allemaal om: die slechte pers. Van Calmthout, zelf redelijk onjectief, probeert dit te verzachten of snapt het niet:   Sluipenderwijs lijkt die opvatting zich in het publieke domein te hebben genesteld ...     ... Aanleiding voor het verzoek, van VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon zelf, was de aanzwellende publieke verontwaardiging over fouten die in de IPCC-rapportages aan het licht waren gekomen. Flagrante onzin. Er was geen publieke verontwaardiging. Wat er was, was verontwaardiging van de alfa's van de media, en de groep van rechtse graaiers en angsteigen. Die door het gebrek aan tegengeluid in de media de kans kregen tot een aanhoudende campagne:   Maar met de toenemende realiteit van een door de mens veroorzaakte klimaatverandering werd het onderwerp steeds meer beladen. Het debat tussen voor- en tegenstanders van ingrijpend klimaatbeleid werd steeds scherper. En de druk op de leveranciers van de wetenschap onder dat beleid nam gaandeweg ongekende vormen aan. Wat leidt tot een roep om professionalisering:     Uit de analyse van Dijkgraafs onderzoekscommissie komt vooral naar voren dat het IPCC onvoldoende met zijn tijd is meegegaan. De wetenschappelijke vrijwilligersorganisatie die twee decennia geleden nog prima voldeed, blijkt inmiddels veel te kwetsbaar.     Het pleidooi van de IAC voor professionalisering kan maken dat een vernieuwd IPCC zich minder gemakkelijk zal laten overrompelen. Maar het terugwinnen van het verspeelde krediet zal er nauwelijks minder lastig om zijn. Wat niet zal helpen, omdat het niet over het publiek gaat maar over belangengroepen, en de belangen van die groepen veranderen niet.     En dit is één van de gevolgen:     Klimaatwetenschappers verdedigden hun vak, maar lijken sindsdien wel degelijk iets meer op hun woorden te letten. Extreme omstandigheden, zoals de overstromingen in Pakistan en China, de hitte in Rusland en zelfs de aanhoudende hoosbuien in eigen land, worden de laatste weken vrijwel nergens serieus in het kader van klimaatverandering geplaatst. Een jaar of wat geleden gebeurde dat zeker gemakkelijker. En het is volkomen duidelijk dat dit zwijgen onterecht is.     Nog een heldere visie over "de fouten": Uit: De Volkskrant, 01-09-2010, ingezonden brief van Andree de Miranda (Zeist) De bomen en het bos In de discussie over de opwarming van ons klimaat gaat het de laatste tijd alleen nog over de fouten in het IPCC-rapport (Ten Eerste, 31 augustus). Het is als de bomen en het bos: er blijken in het bos een paar foute bomen te staan, illegaal geplant door onverlaten. De sceptici roepen meteen: zie je wel, er is helemaal geen bos! Deze bomen zijn met opzet geplant om ons te belazeren.     En als dat al zo is, maakt dat het woud daarachter minder donker en dreigend? Interessant is het voorbeeld dat de krant geeft van zo’n ‘foute’ boom: Nederland liep minder overstromingsrisico dan officieel in de stukken stond. Nee, Nederland loopt nog steeds het overstromingsrisico dat in het rapport staat (55 procent van Nederland), hoewel dat niet allemaal onder de zeespiegel ligt, zoals het rapport abusievelijk beweert.     De Dinkel heeft ons deze week de relevantie van het in het rapport genoemde getal laten zien. Losser ligt meters boven NAP en werd toch bedreigd door het wassende water. Hoezo, fout in het rapport? En hoewel de oorzaak van de overstroming van de Dinkel natuurlijk niet ligt in de opwarming van de aarde, zou ik er als inwoner van Losser aan wennen, dat dit steeds vaker gaat gebeuren. Dat voorspellen namelijk de klimaatmodellen uit dat donkere woud. Red.:   En een bevestiging van waar het probleem ligt: Uit: De Volkskrant, 04-09-2010, column door Michael Persson, redacteur van de Volkskrant De paradox van het IPCC Het IPCC heeft dus geen grote fouten gemaakt, bleek deze week, na onderzoek naar de werkwijze van het klimaatpanel van de Verenigde Naties. Opmerkelijk, voor een organisatie die volgens onderzoekers amateuristisch te werk gaat. ...     Het lijkt een paradox, maar is dat niet. De organisatie mag dan wel amateuristisch zijn, maar de mensen die deel uitmaken van die organisatie zijn dat niet. Professionele wetenschappers: die kun je om een boodschap sturen.     Dus gelden de verwijten en aanbevelingen die deze week aan het IPCC werden gedaan, niet voor de individuele onderzoekers. Die geven vrijwel altijd aan wat de onzekerheidsmarges van hun bevindingen zijn, die zijn vrijwel altijd transparant, die omkleden hun conclusies vrijwel altijd met voorbehouden en nuanceringen. Wie vooral naar wetenschappers luistert, heeft het IPCC eigenlijk niet nodig.     Maar gewone mensen, laat staan politici, luisteren niet naar wetenschappers. Die luisteren naar types als Al Gore, en organisaties als het IPCC, die wetenschappelijke inzichten samenvatten, versimpelen, uitvergroten, verabsoluteren. ...     Dus toch een paradox. Om geloofwaardiger te worden, moet het IPCC van IPCC-beoordelaar Dijkgraaf en consorten wetenschappelijker worden. Maar wie luistert er dan nog? Red.:   Het probleem ligt bij de politici en andere maatschappelijke krachten.    En als andere aanwijzing de beroerde positie van de critici, uitgelegd door hun belangrijkste woordvoerder: Uit: De Volkskrant, 01-09-2010, door Bjørn Lomborg, hoofd van de Copenhagen Consensus center Stop met die apocalyps-verhalen Bjørn Lomborg betoogt dat de aarde opwarmt en dat doemscenario's een averechtse uitwerking hebben. Bovendien zijn die doorgaans niet op feiten gebaseerd. Red.:   Hier gaat het al mis: of de aangevoerde feiten voor opwarming kloppen, en dan is er opwarming, of die feiten kloppen niet - en dan hoef je geen opwarming te veronderstellen.   Stelt u zich eens voor dat een reusachtige havenstad – Tokio bijvoorbeeld – over 70 of 80 jaar te kampen krijgt met een zeepeil dat 4.5 meter stijgt. Miljoenen inwoners zouden in gevaar zijn, nog los van de infrastructuur ter waarde van triljoenen dollars. Waarna een uitgereid exposé volgt over zeespiegelstijging. Wat fout nummer twee is: het grote gevaar van CO2-toename is een plotselinge klimaatverandering. Het valt absoluut niet te voorspellen op welke manier dit zal uitwerken. Wat wel te voorspellen valt, is dat het voor de mens en een groot deel van de natuur onaangenaam zal zijn. Dat zijn dit soort grote snelle veranderingen tot nu toe altijd geweest, zoals de fossiele vondsten bewijzen.   Klimaatwetenschap is waanzinnig gecompliceerd. Zelden komen er eenduidige voorspellingen of pasklare aanbevelingen uit voort. ... Maar je helpt de zaak niet door mensen een doodschrik aan te jagen. Volkomen onjuist. je helpt de zaak niet door de wereld maar door te laten sudderen, zodat ze in één keer overvallen worden.   Schokkende cijfers zorgen ervoor dat we rechtop gaan zitten en luisteren. Maar we raken er snel aan gewend en dat vraagt steeds uitzinniger scenario’s om ons in beweging te brengen. Naarmate de angstaanjagende verhalen meer en meer opgeblazen worden, neemt de kans navenant toe dat ze worden gezien voor wat ze zijn – overdrijvingen – en het eindigt ermee dat het publiek de aandacht verlegt.     Dat kan een verklaring zijn voor recente cijfers, waaruit blijkt dat de verontrusting over opwarming van de aarde de laatste drie jaar enorm daalt. Omdat de machthebbers die cijfers bagatelliseren uit eigenbelang. Waaraan mensen als Bjørn Lomborg een belangrijke bijdrage leveren. Naar Alfa denken, anti-bèta , Wetenschap, cultuur , Linkse denkfouten , Klimaat & Milieu lijst , Sociologie lijst , Sociologie overzicht , Wetenschap overzicht , of site home .