Bronnen bij Cultuur, integratie, afkeer: Leiden

Bronnen met details uit de regio Leiden (Leids Nieuwsblad, 14-12-2004, Al-almana liet buurtbewoners en volksvertegenwoordigers aan het woord in Lokaal van Verre; door Anna Ravve):

Al decennia hier, maar nog niet geaccepteerd

"Marokkaanse vrouwen durven bijna de straat niet meer op, omdat iedereen zo boos naar ze kijkt. In mijn buurt voetbalden vroeger de Marokkaanse kinderen samen met de Nederlandse. Nu lopen de Nederlandse kinderen weg, als de Marokkaanse kinderen eraan komen." "Mijn kinderen vragen wat er mis is met het feit dat ze Marokkaans zijn. Ze denken er over om weg te gaan uit Nederland". Volgens deze bewoners uit de Merenwijk, is het klimaat behoorlijk verhard. In de landelijke politiek, maar ook in de buurt. Voor Al-almana (betrouwbaarheid), een progressieve, Marokkaanse zelforganisatie in de Merenwijk, een reden om juist nu met elkaar in discussie te gaan. 11 December organiseerden zij een rondetafelgesprek met buurtbewoners.

Bekijken allochtonen en autochtonen elkaar pas sinds kort met argusogen of hebben ze elkaar nooit vertrouwd? En wat zijn eigenlijk de oorzaken van het wantrouwen? Volgens Hakimi ging het al mis vanaf de eerste migratiegolf, toen men er nog van uitging dat het om tijdelijke gastarbeiders ging: "Allochtonen moesten hard werken. Er was geen tijd om iets te leren. We hebben nooit de kans gekregen om elkaar te begrijpen. In Nederland is alles goed geregeld. Er zijn veel voorzieningen, waar je op terug kan vallen. Maar omdat wij de regels niet kenden en niet de kans kregen om ze te leren, konden wij er niet aan meedoen. Nederlanders zijn hard. ... "

Eigenlijk kan je stoppen want ook in Leiden is het allemaal de schuld van de Nederlanders.
Maar voor het mooi ook maar de rest:

"... Dan is het moeilijk om je vertrouwen te behouden." Volgens verschillende deelnemers, is de hoofdschuldige van het wantrouwen de politiek: "De regering heeft in het begin nooit haar best gedaan, om mensen te integreren. Dat gebeurde pas, toen er problemen kwamen. En ook nu toont Verdonk haar wantrouwen, door tegen dubbele nationaliteit te zijn."
      Maar zijn de burgers en met name de allochtonen zelf niet verantwoordelijk voor integratie? Ligt integratie niet gewoon op straat?Hoewel sommige deelnemers positieve ervaringen hebben, ligt het volgens anderen niet zo makkelijk. Taoufik Slimane: "Iedereen wil integreren. Maar Nederlanders zien ons als een invasie. Het is als bij een feestje. Wij staan aan de deur en we mogen niet naar binnen. We moeten andere schoenen aan. Dat doen we. Maar als we binnen zijn, praat er nog niemand tegen ons. Ik heb echt mijn best gedaan om mij aan de Nederlandse maatschappij aan te passen. Na alle moeite, zou ik willen horen dat ik het goed heb gedaan, maar in plaats daarvan moet ik mij de hele tijd blijven verantwoorden".
      Mohammed valt hem bij: "Toen ik hier net was, had ik allemaal Nederlandse vrienden. Nu geen een. Als kind zie je elkaar als speelkameraad. Maar hoe ouder je wordt, hoe meer de Nederlandse gemeenschap je het onderscheid opdringt. Ik word geacht verantwoording af te leggen, voor dingen die elders in de wereld gebeuren, waar ik niets mee te maken heb. Dit was al lang voor Pim Fortuin en 11 september het geval. Dezelfde mensen stellen mij elke keer weer dezelfde vragen. Wat is de intentie van die vragen, denk ik dan. Eerder arrogantie of mij in een bepaalde hoek willen duwen, dan interesse. Laatst vroeg een hoogopgeleide Nederlander mij of mijn baby oók mee moest doen met het vasten tijdens de Ramadan. De meeste Nederlanders zijn helemaal niet geïnteresseerd in wat de Islam is. Ze stellen vragen over wat zij als de negatieve kant van de Islam zien. Dingen als hoofddoekjes of zelfs vrouwenbesnijdenis, wat niets met de Islam te maken heeft. Niemand heeft mij ooit gevraagd naar mijn standpunt als Moslim over het milieu, Terwijl daarover ook een stuk in de Koran staat."
     Als het contact tussen allochtonen en autochtonen zoveel frustraties met zich meebrengt, moet er dan nog wel geïntegreerd worden? In de jaren '60 leefde men rustig langs elkaar heen en hoorde je niemand over de eerste groep migranten uit Turkije en Marokko. Volgens Anya Camurlu was dat echter nog veel erger dan wat er nu gebeurt: "Turken en Marokkanen worden gediscrimineerd, omdat ze hun mening uiten. Als je met elkaar praat, kun je tegenover elkaar komen te staan. Maar dat moet je er voor over hebben.
     Onzichtbaar zijn is verschrikkelijk voor mensen. Als je elkaar negeert, heb je geen samenleving." Een man, die hier al veertig jaar woont is het met haar eens: "Ik ben blij dat er steeds meer contact is. Mijn vader sprak geen woord Nederlands. Hij ging nooit met mij mee naar school. Ik beheers het Nederlands niet perfect, maar wel genoeg om contact te hebben met de leerkrachten en ouders van de vriendjes van mijn kinderen. En zij hebben al helemaal geen taalobstakels. Het gaat steeds beter. Laten we rustig opbouwen en er voor waken dat door het verharde klimaat hetgeen wat is opgebouwd, niet afgebroken wordt."

En (Leids Nieuwsblad, 17-12-2004, door Raymond Harper):

"Sinds de moord op Van Gogh zien Nederlandse vrienden me niet meer staan!"

De moord op Theo van Gogh is ook in Leiden niet ongemerkt voorbijgegaan en leidde ook hier tot emotionele reacties. Net als het poolijs blijkt de multiculturele samenleving op veel plekken verraderlijk broos. Anderhalve maand na dato boog een zeer multicultureel gezelschap zich onder leiding van wethouder Wim de Boer en minister Thom de Graaf over de vragen: wat is er misgegaan, hoe staan de zaken er momenteel voor en hoe moet het nu verder?

Binnenkort sluiten de 24 steden uit het Grotestedenbeleid (GSB) en het.-Rijk een nieuwe overeenkomst, waarmee van beide kanten veel geld is gemoeid. In dit kader bracht D66-minister Thom de Graaf van GSB maandag .een werkbezoek aan zijn woonplaats Leiden. 'Er stonden onder meer een kennismaking met de Ithadamoskee, die over enkele jaren verhuist naar nieuwbouw op het EWR/Slachthuisterrein, en met diverse GSB-projecten in buurthuis.'t Spoortje op het programma. In het buurthuis vond ook een discussie met wijkbewoners over de integratie van Marokkaanse Nederlanders plaats.
     Het was jammer, maar bijna onvermijdelijk dat de moord op cineast Van Gogh een zwaar stempel op die discussie drukte. Wethouder Wim de Boer van Sociale Zaken, die als discussieleider optrad, wierp meteen de knuppel in het hoenderhok met de stelling dat het vreedzame en verdraagzame Nederland als bij toverslag tot het verleden leek te behoren. Dit standpunt ging veel aanwezigen te ver. Volgens sommigen ging het om een betreurenswaardig incident, dat door de media buiten alle proporties was opgeblazen. Een - overigens autochtone - enkeling opperde voorzichtig dat Van Gogh zijn dood in zekere zin zelf had uitgelokt: "Als ik maar genoeg blijf vitten op mijn buurman, krijg ik ook een kogel." Iets soortgelijks werd - opmerkelijk genoeg - diezelfde dag verkondigd door De Graafs collega-minister en partijgenoot Brinkhorst.
    Veel aanwezigen vonden echter dat het klimaat in Nederland wel degelijk veranderd was. De verschillende bevolkingsgroepen leven meer nog dan voorheen langs elkaar heen en onderhuidse haatgevoelens krijgen de vrije hand. De Graaf hamerde erop dat de moord op Van Gogh losstond van het integratievraagstuk als zodanig. Van Goghs moordenaar, Mohammed B., was zelfs "een toonbeeld van iemand, die zijn weg in deze samenleving wist te vinden. Toch is hij plotseling geradicaliseerd; hoe is dat mogelijk?"
     De aanwezigen van Marokkaanse afkomst hadden daar ook geen sluitend antwoord op. Velen van hen, vooral jongeren, hadden het gevoel dat alle 'Marokkanen' en alle moslims over één kam worden geschoren, of het nu terrorisme betreft of kleine criminaliteit. Een jonge vrouw bracht de culturele tweespalt van Marokkaanse Nederlanders ter sprake: "Zowel in Nederland als in Marokko worden we gezien als buitenlanders. Ik ben hier geboren en opgegroeid en voel me meer Nederlander dan Marokkaan. Maar sinds de moord op Van Gogh zien mijn Nederlandse vrienden me niet meer staan!" Anderen wezen erop dat niet alleen onder autochtonen, maar ook onder allochtonen een verharding valt te zien.
     Ook de nieuwste anti-terreurmaatregelen uit Den Haag passeerden de revue. Volgens een wijkbewoner had dat geld nuttiger besteed kunnen worden: "Voor honderd en dertig miljoen wordt hier een fort gebouwd. Als je een fort bouwt, wordt het zeker oorlog!"

Wij/zijgevoel

Het eigenlijke thema van de middag, integratie, kwam enigszins in de verdrukking. Wethouder De Boer slaagde er in de discussie weer in goede banen te leiden via de vraag hoe het nu stond met het wij/zijgevoel. Volgens Leiden Noords bekendste inwoner Bram Pater was dat gevoel mede te wijten aan allerlei allochtone 'zelforganisaties'. Hij zag liever meer Marokkaanse Nederlanders in de reguliere wijkverenigingen.
     Minister De Graaf, zwaar onder vuur wegens het harde beleid van zijn collega Verdonk, meende dat integratie iets was dat je alleen maar kon stimuleren, niet afdwingen. Hij beaamde graag dat zo'n toenadering geen eenrichtingsverkeer is. "Integratie komt van twee kanten. Maar als je de Nederlandse taal niet spreekt en de basisspelregels van onze samenleving niet beheerst, is het wel heel moeilijk om aan die samenleving deel te nemen", voegde hij daaraan toe. Waarmee hij onbedoeld het moskeebestuur in een lastig pakket bracht, omdat hun imam nog nauwelijks een woord Nederlands spreekt. Een bestuurslid liet echter weten dat daar hard aan wordt gewerkt. In de tussentijd konden alle preken in het Nederlands worden vertaald, om eventuele geruchten 'over radicalisme te ontzenuwen. En zo bleef het terrorismevraag stuk toch van begin tot eind de integratiediscussie overheersen.

De werkelijkheid:

Sinds mijn begrip voor de moord op Van Gogh zien Nederlandse vrienden me niet meer staan

Tja ...

Naar Overheidsbeleid allochtonen

, of site home