Bronnen bij Gezag en macht: machtschadeMensen die werken met macht zijn nare mensen. Dat kan je waarnemen op twee niveaus: binnen een maatschappij met gegeven wetten en regels, en tussen maatschappijen met verschillende wetten en regels, dat laatste in eerste instantie zijnde het verschil tussen westerse en niet-westerse maatschappijen.Het onderzoek naar de naarheid (of niet) van mensen is natuurlijk lastig, want de bekendste manier om sociologisch onderzoek te doen: enquêtes, werkt sowieso al ontzettend slecht  en voor dit onderwerp dus absoluut helemaal
niet. Bovendien zijn sociologen uitermate onwillig om dit soort onderzoek te
doen, omdat er bijna altijd uiterst onwelgevallige uitkomsten uit komen,
namelijk dat mensen uit niet-westerse culturen hier (zwaar) negatief op
scoren
.Min of meer door toeval is er, zo'n vijftien jaar na het noteren van de eerste observaties dienaangaande op deze website, eindelijk een betrouwbaar resultaat gevonden (de Volkskrant, 18-06-2022, door Marcel Hulspas):
Wat iedereen met enige ervaring of enig gezond verstand al weet. Maar voor de zekerheid:
Zoals verwacht, dus.
Niet bij echt iedereen, natuurlijk, maar het is een sterk effect. Maar er is nog een ander en mogelijk sterker effect, in ieder geval door deze redactie allang gesignaleerd:
Nog zichtbaarder is dat bij geld: rijk worden doen voornamelijk mensen die graag rijk willen worden. De meest voor de hand liggende manier om rijk te worden (zonder iets materieels te kunnen) is in de financiële wereld, en in de financiële wereld vindt je een overdaad aan nare mensen. Ook logisch: want in de financiële wereld is het enige wat je kan willen bereiken het rijk worden. Een normaal bestaan opbouwen kan je overal en dat zijn dus allemaal plekken met meer constructiviteit dan in de financiële wereld, want geld, weet iedereen, is niets. Een papiertje. Een belofte. Bits in een computer  .En wat voor geld geldt, geldt voor macht. Wat kan je doen met macht? Antwoord: alleen een naar mens zijn. Als je iets positiefs wilt bereiken, ga je iets anders doen. Het voorgaande was het inleidende deel bij een recensie van een boek van iemand anders, die dit onderzoek vervolgt:
Die laatste is hier op deze website al veelvuldig aangehaald, door het voor sociologen onwelgevallige feit dat het diplomaten uit derde-wereldlanden zijn die hun parkeerboetes niet betalen .Omdat het asociale mensen uit asociale culturen zijn. Waarmee de ideale link gelegd is met de oudere bronen, die voornamelijk daarover gaan: het grote verschil tussen westerse en niet-westerse wereld is dat de eerste vrij veel gezagsverhoudingen kent , en de laatste uitsluitend
machtsverhoudingen. En dat vertaalt zich in grote hoeveelheden narigheid.Het eerste voorbeeld (cnn.com, 30-10-2006, AP):
De situatie is volkomen helder: de piloot, of beter, piloten in het algemeen, vinden dat ze aandacht aan het advies van grondpersoneel hoeven geen aandacht aan te geven, omdat een piloot nu eenmaal natuurlijk een veel prestigieuzere, hogere positie heeft dan "gewoon grondpersoneel"- en daar laat je je toch niet overrulen, de wet voorschrijven? Deze houding is een van de belangrijkste verschillen tussen westerse en niet-westerse maatschappijen: de gezagsverhouding tussen hoger en lager is radicaal verschillend: in Westerse maatschappijen is dat veel meer een gezagspositie, waarbij ook inspraak van de lagere mogelijk is - in niet-Westerse maatschappijen is de positie van de hogere die van almacht. Dit commentaar is geschreven in 2006. Later onderzoek bevestigt de conclusies (de Volkskrant, 30-12-2008, column door Pieter Hilhorst):
Allemaal bekend. In de Arabische wereld liggen de verhoudingen aan de top ook duidelijk, in staten als Saoedi-Arabië: de emir of hoe de man ook heet is de absolute baas. Maar dus ook in de lagen daaronder werkt het zo (Dagblad De Pers, 29-06-2007, door Marcel Hulspas):
De vele voorbeelden vanaf het Afrikaanse leiderschap zijn verzameld hier
, en wat de gevolgen zijn voor dat continent hoeft nauwelijks nader
omschreven te worden
.Maar ook in het westen zelf zijn ruime hoeveelheden voorbeelden voorhanden die laten zien dat dat naarmate de verhoudingen hiërarchischer zijn, de resulteren op de langere termijn slechter zijn. In de top van het Nederlandse bedrijfsleven is er het voorbeeld van Ahold, waar topman Cees van der Hoeven regeerde als een zonnekoning, en, mede door gebrek aan tegenspraak, zijn concern de vernieling in hielp. Weer een luchtvaartgevalletje (de Volkskrant, 12-04-2010, door Jan Hunin):
Tja, de volgende piloot durfde niet meer te weigeren, en vloog in dichte mist in de bomen ... Even later blijkt nog een machtsproces: correspondent Jan Hunin, fervent anticommunist en dus geen objectief journalist, misbruikt zijn positie om informatie weg te laten aangaande het Georgische incident - de volledigere informatie komt van een regionaal dagblad (DeStentor.nl, 12-04-2010, van correspondent Elro van den Burg, 
):
De volgende piloot hoefde dus geen directe orders meer te krijgen ... Hij wist al wat hij moest doen ... Het behoeft ook niet meer dan een beetje fantasie wat de ware oorzaak is van dit gedrag. Natuurlijk is een lange autorit vervelend - maar dat is niet een gevoel waarvan je zou kunnen denken dat het aanleiding is voor zulk agressief gedrag. De oorzaak ligt waarschijnlijk dieper. En een goede kandidaat is het machtsgevoel. Want wat is het grote verschil tussen aankomen per vliegtuig en per auto? Het moment van het staan bovenaan de vliegtuigtrap, ogen en camera's op je gericht, en jij triomfantelijk naar beneden kijkend naar de menigte hoogwaardigheidsbekleders en vazallen die klaar staat om je, om JOU, te ontvangen. Natuurlijk komt zoals zo vaak in dit soort zaken de waarheid pas later boven tafel (de Volkskrant, 26-04-2010, van correspondent Jan Hunin):
Voor machtshonger geldt als één van de sterkste gevallen de gezond verstand regel van "de continuïteit der dingen" :
het gaat vrijwel altijd samen met vele andere trekken, in dit geval nare
(de Volkskrant, 13-04-2010, van correspondent Jan Hunin):
Ook blijkt genetica weer eens een rol te spelen:
Appel en stam. Een paar maanden later verdere bevestiging (de Volkskrant, 15-07-2010, van correspondent Jan Hunin):
Ach so ... Een integraal deel van het machtscomplex is de "wil om te winnen". Net als bij het overkoepelende "macht" gaat het hier om de meer extreme vormen van wat in principe ook een gezonde drijfveer kan, KAN, zijn. Een bekende recent voorbeeld van de eveneens talloze de Amerikaanse golfer aan de absolute top: Tiger Woods - die is namelijk publiekelijk door het slijk gehaald wegens het onderhouden van buitenechtelijke relaties met meer dan tien vrouwen waarvan deels van het type bimbo. Hij heeft therapie gevolgd en een aantal maanden niet gespeeld, om terug te keren op het meest prestigieuze toernooi (de Volkskrant, 13-04-2010, van verslaggever Peter de Waard):
‘Ik kwam hier om te winnen’ is natuurlijk een ernstige vorm van arrogantie gebrek aan realiteitszin. Iedere golfer die ooit op dat toernooi verschijnt droomt van het winnen ervan, en voor sommigen komt dit ook op een totaal onverwachte manier uit - de populaire "outsiders". Je weet dus dan de concurrentie moordend is, en het idee dat JIJ dus wel even zal gaan winnen is hoogst ongezond. Het gaat uit van een sterk gevoel van het hebben van macht. De relatie tussen dat machtsgevoel en het onderhouden van vele als dan niet buitenechtelijke relaties is in de praktijk volkomen bekend. De theorie is nauwelijks moeilijker: ook in geval van die relaties gaat het om het bevestigen van de toppositie: "Kijk eens wat ik allemaal kan krijgen ...". De analogie is duidelijk net als het geval Kaczynski laat dit zien dat macht een verschijnsel is met vele negatieve en nare bijeffecten. Negatief voor de maatschappij en naar voor de direct betrokkene(n). Dit soort machtstreven zou je dus liefst maatschappelijk willen inperken. In een land als Amerika gebeurt het omgekeerde: de "winner takes all"-mentalitiet (in de meeste sporten accepteren ze ook geen "gelijk spel") bevordert zelfs de wil tot winnen en de machtshonger . In het golf zijn er zelfs dergelijke toernooien, waarbij alleen de winnaar geld krijgt - de rest heeft zich wel ingespannen, maar staat met lege handen. Terwijl zonder hun inspanning het toernooi ook niet georganiseerd kan worden. Een uitstekende illustratie van de weerzinwekkendheid van het systeem. Het volgende voorbeeld beslaat een klasse van verschijnselen, namelijk twee soorten organisatie: coöperatie versus stichting (de Volkskrant, 05-05-2010, van verslaggever Gijs Herderscheê):
Dit is het probleem met stichtingen:
Dit is dus het model van macht in plaats van gezag - het model dat aanleiding geeft tot dictatoriale neigingen. De houding die leidt tot ontsporingen:
En er zijn veel meer van dit soort voorbeelden geweest, bijvoorbeeld van woningbouwverenigingen die stichtingen werden. Het volgende geval laat ook weer meteen de enorme schadepotentie zien (de Volkskrant, 04-05-2010, verslaggever Michael Persson):
De MMS heeft zich in de afweging tussen gezag, de technologische vereisten, en de macht, het machtige olieconcern, laten leiden door de macht. Precies als in het geval van de Challenger. Met achteraf natuurlijk ...
... de bekende smoezen. Nog wat detail over hoe dat proces van de overwinning van de economische macht op het professionele gezag is bewerkstelligd (de Volkskrant, 07-05-2010, van correspondent Philippe Remarque):
Ook allemaal al bekende processen. Naar Gezag en macht , of
site home
 .
|