Sociologische begrippen: propaganda, tweezijdigheid

Tanja Nijmeijer is een Nederlandse die als studente stage had gelopen in Colombia, en naar aanleiding van wat ze daar gezien had, teruggegaan naar Colombia om zich daar aan te sluiten bij de verzetsbeweging FARC. Om die reden is ze met enige regelmaat in Nederland in het nieuws, en recent omdat er vredesonderhandelingen zijn gestart tussen de FARC en de Colombiaanse regering (een corrupt zootje graaiers net als gebruikelijk is in Latijns-Amerika). Het is logisch dat Tanja, met haar goede opleiding en beheersing van de Engelse taal, ingezet wordt bij die onderhandelingen. In Nederland wordt daar met gruwen naar gekeken, onder aanvoering van enen Liduine Zumpolle, die een anti-FARC-beweging van eigen origine heeft, en daarin gesteund en gestimuleerd wordt vanuit Nederland. Zumpolle wordt vrijwel altijd uitgenodigd om van haar inzichten kond te doen, die uitsluitend negatief zijn over Tanja, en geuit worden met de verve van een heilsoldaat. Toen na een overval op een kamp door regeringstroepen de dagboeken van Tanja in handen viel van de regering, heeft Zumpolle deze naar de media doorgepeeld. Dat soort mentaliteit, dus.
    Het bericht gaat over de aankomst van Tanja op Cuba, waar de vredesonderhandelingen plaatsvinden (de Volkskrant, 06-11-2012, van verslaggever Pieter Smit):
  FARC zet Tanja in voor propaganda

Nu Tanja Nijmeijer op Cuba is voor vredesgesprekken, duikt een filmpje op waarin ze de vrijheidsstrijd bezingt.


Tussentitel: Ze zingt waarom ze vanuit het land bij de Noordzee terugging naar Colombia

Met een lied heeft Tanja Nijmeijer haar komst naar de Cubaanse hoofdstad luister bijgezet. 'Ik ga ook naar Havana, want die eer heb ik verdiend', zingt Nijmeijer in een videoclip die op internet circuleert. Het is de jongste poging van guerrillabeweging FARC om met de inzet van de Nederlandse wereldwijd sympathie te generen voor hun communistische vrijheidsstrijd.    ...
    In de eenvoudige clip met de titel Ik ga ook naar Havana, door FARC opgenomen in de jungle, staat de zingende en gitaar spelende Nijmeijer centraal tussen drie guerrillero's. Getooid met zwarte baret en afwisselend in groen uniform met geweer en Che Guevara-shirt, zingt ze waarom ze tien jaar geleden vanuit het land 'bij de Noordzee' terugkeerde naar Colombia: 'Ik zag de ellende van de sociale ongelijkheid...Het was duidelijk voor dat buitenlandse meisje: ik moet guerrillera worden.'    ...

Oké, dat is ook een definitie van "propaganda": een inzet om je eigen zaak in een gunstig daglicht te stellen. Niet de reguliere definitie, want daarin wordt ook nog verhulling, list of bedrog of een combinatie daarvan verondersteld. Maar we houden hem even aan.
    Nu de toelichting van de Volkskrant:
  'De videoclip is ouderwetse propaganda', zegt Liduine Zumpolle, die in 2010 samen met oud-guerrillastrijder Leon Valencia het boek Tanja schreef.

Maar als een eenvoudige clip die bedoeld is om zaak gunstig te presenteren "propaganda' is, is de schrijverij en praterij door Liduine Zumpolle, die bedoeld is om een zaak
ongunstig te presenteren dat net zo hard.
    Maar nu eens kijken of ze het even eenvoudig doet als de FARC - met een simpel filmpje voor de eigen zaak:
  Liduine Zumpolle ... '... Er zullen nog meer van zulke stunts volgen.'    ...

Waar heeft ze dat vandaan? Nergens, natuurlijk. Het is maar een suggestie van haar. List en bedrog, dus.
  Volgens Zumpolle vindt Nijmeijer dat ze een rol bij de onderhandelingen in Havana heeft verdiend om haar jarenlange trouw aan de FARC.

Nogmaals: Waar heeft ze dat vandaan? Nergens, natuurlijk. Het is maar een suggestie van haar. List en bedrog, dus.
  'Voordat haar dagboeken in de publiciteit kwamen, was ze een nobody', zegt Zumpolle. 'Nu zien ze haar publicitaire waarde.

Een grove leugen. Met als enige reden om Zumpolle's eigen actie gewicht te geven.
  '... zegt Zumpolle. Anders was ze als grondsoldaat waarschijnlijk allang omgekomen.'

Een puur verzinsel. Een teken van het soort emoties dat in de buurt van kwaadaardigheid komt.
    Dus waar staan we? Puur volgens de kennelijk gehanteerde definitie van "propaganda", is zowel het bericht van de FARC, het filmpje, als het bericht in de Volkskrant, een geval van propaganda. Maar hanteer je de meer gebruikelijke definitie, degene die ook verhulling, list en bedrog inhoudt, dan is het bericht van de FARC absoluut geen propaganda, en het bericht in de Volkskrant voor de volle honderd procent.
    Waarmee we dus meteen een voorbeeld hebben van het normale gebruik van de term "propaganda" in de westerse media: een manier om andermans berichten te ontkrachten, en om de eigen propaganda te verhullen.
    Overigens is dit eigenlijk een vrij onbelangrijke zaak. Voor belangrijkere gevallen, zoals als het over China of iets dergelijks gaat, ligt dit allemaal natuurlijk nog veel sterker.


Naar Sociologische krachten , of site home .

8 nov.2012