Bronnen bij Westerse cultuur, toekomst: BRIC's

In het praten over de toekomst van de westerse cultuur , schrijvende 2013, is er bij de westerse alfa- en gamma-intellectuelen een nieuwe vorm ontdekt voor hun gebruikelijke somberheid, en wel in de vorm van vier overnamekandidaten tegelijk: de BRIC's: Brazilië, Rusland, India en China. Ook die landen lieten, net als hun voorloper Japan, vormen van sterke economische groei zien. Met diverse achtergronden. Voor Brazilië: de algehele natuurlijke rijkdommen van het land, voor Rusland de fossiele brandstoffen, voor India de ICT-sector, en voor China, veruit de grootste, een sterk gestuurd programma van economische groei op allerlei productieve terreinen. En voor al die landen maar met name India en China: een overdaad aan goedkope arbeidskrachten.

De alfa's uit de media en de intellectuele elite liepen er weer helemaal mee weg (de Volkskrant, 09-01-2012, rubriek Nieuwe wereld, door Ariejan Korteweg, correspondent in Parijs):
  Europa doet er niet meer toe

...    Drie jaar geleden organiseerde de Franse minister Eric Besson twee studiedagen, onder de titel 'Nieuwe wereld, nieuw kapitalisme'. Blair, Merkel, Sarkozy, Fukuyama, Sen - er kwamen nogal wat prominenten naar Parijs om hun zegje te doen over hoe die nieuwe wereld er uit zou moeten zien.
    Eind vorige week werd de vierde editie gehouden. ...
    Dat in die drie jaar iets zeer ingrijpends is gebeurd, werd bij deze vierde editie genadeloos zichtbaar: Europa doet er niet meer toe. ...
    'Tot voor kort reisde ik elke maand wel een paar keer naar Europa en de Verenigde Staten', zei bijvoorbeeld Khaldoon Al Mubarak, die namens de regering van Abu Dhabi veel internationale contracten sluit. 'Nu ga ik vaker naar China en Zuid-Korea, en ook geregeld naar Brazilië. ...
    Nog explicieter was de Braziliaan Rubens Barbosa, zakenman en theoreticus uit São Paulo. 'Dat gepraat over China, India, Rusland en Brazilië als opkomende mogendheden is mij te paternalistisch', zei hij. 'Wij nemen geen voorbeeld aan de westerse wereld. Die lijkt niet eens door te hebben wat er aan de hand is.'
   'Een tactonische verschuiving', zo typeerde hij de kantelende machtsverhoudingen in de wereld. 'In een paar jaar tijd wordt het zwaartepunt verlegd van de Atlantische zone naar het gebied rond de Stille Oceaan, terwijl Europa nog steeds denkt dat het voor ons een voorbeeld is.'    ...

Deze auteur is buitenlandcorrespondent voor de "links-intellectuele" media, en per definitie te plaatsen in de internationalistische, multiculturalistische en kosmopolitische hoek - voorstanders van de gelijkheid der culturen.

Net als de volgende columnist, die ook van van hindoestaans-Surinaamse immigrantenafkomst is (de Volkskrant, 26-09-2011, column door Sheila Sitalsing):
  Het nieuwe normaal

Wie het wilde zien, kon er de afgelopen week talrijke signalen van opvangen: het wegglijden van Europa uit het centrum van de macht. ...
    Zoals tijdens de jaarlijkse hoogmis voor 's werelds machtigsten uit de wereld van het geld, de jaarvergadering van het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank in Washington. Daar hadden afgezanten van voormalig obscure probleemlanden als Brazilië, Zuid-Afrika en China plots het hoogste woord. ...
    Afgelopen week gaven landen die gisteren nog nederig onze ontwikkelingshulp incasseerden in Washington persconferenties waar vroeger alleen de verslaggever Derde Wereld plichtsgetrouw heen toog. Dit keer verdrong de wereldpers zich om uit de mond van Latijns-Amerikaanse leiders op te tekenen dat Europa moet uitscheiden met dat laffe getrut rond de euro en rap moet hervormen. Aziaten en Afrikanen zaten afgelopen week in paneldiscussies ...
    Ze heten BRICS: Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika. Ze bulken van het geld, hun middenklasse groeit als een tierelier en zal dat blijven doen lang nadat Griekenland verzwolgen is door de Egeïsche Zee en de rest van Europa uit de gaarkeuken eet. ...

Merk ook het enthousiasme op waarmee dit verkondigd wordt - deze auteur heeft duidelijk nog een rekening te vereffenen (de achtergebleven cultuur en maatschappij van haar geboorteland, vermoedelijk).

Ook een zeer geliefd argument is dit (de Volkskrant, 08-09-2012, wetenschapskatern)
  In onderzoek | Week 36

Kort


Tussenstuk:
'In Nederland studeren 25 duizend academici per jaar af. In India 2.500.000. Prettige wedstrijd - Remco Mosterman, maandag in het #kennisdebat op Twitter

Een argument ook standaard gebruikt voor het geval van China.

Of ook dit (de Volkskrant, 12-11-2012, van verslaggever Jonathan Witteman):
  Economische macht EU neemt in hoog tempo af

De eurozone daalt de komende decennia gestaag af richting de periferie van de economische wereldmacht. Niet alleen India en Brazilië, maar ook Mexico en Indonesië zullen Duitsland tegen 2060 hebben overvleugeld. De Chinese economie zal eind dit jaar groter zijn dan de hele eurozone bij elkaar en over vier jaar ook Amerika voorbijgestreefd zijn.


Tussentitel: 28 procent  van de wereldeconomie is in 2060 in handen van China. Nu is dat nog 17 procent. Het Europese aandeel is dan gezakt van 17 procent nu naar 9 procent

Dat schrijft de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in een nieuwe prognose over de verschuivingen in de economische wereldhiërarchie. Dat China de Verenigde Staten zal aflossen als grootste economie staat al een poos vast, maar het tempo waarin dat gebeurt lijkt exponentieel te versnellen. In 2008 gingen voorspellingen nog uit van 2035, in 2009 hield men het op het begin van de jaren twintig en nu rekenen instanties als de OESO en het IMF op eind 2016.    ...

Errug hè ...

Dit zijn slechts enkele voorbeelden van een uitgebreide stroom artikelen, in de Nederlandse en internationale media. Met slecht heel af en toe wat gezond verstand, maar dat dan natuurlijk, zoals bij alle onderwerpen, in de ingezonden brievenrubriek (de Volkskrant, 27-09-2011, ingezonden brief van Paul Janssens, Eindhoven):
  Lofzang

Na de zoveelste lofzang op de BRICS-landen en epiloog bij de ondergang van het Avondland, ditmaal door uw columniste Sheila Sitalsing (Ten eerste, 26 september), wil ik het toch eens een keer gezegd hebben. In Brazilië worden bij de almaar voortgaande ontbossing van de Amazone inheemse volkeren op grote schaal verdreven en milieuactivisten gewoon vermoord.
    In Rusland is door de epidemische verspreiding van het alcoholisme de gemiddelde levensverwachting van mannen tot onder de 60 jaar gedaald. In India hebben miljoenen kinderen geen  extreem gewelddadig land geworden, waarin vooral vrouwen, meisjes, homo's en vluchtelingen hun leven niet zeker zijn.
    Dit zijn willekeurige voorbeelden van schokkende misstanden, waleven door de geïnstitutionaliseerde en met de economische groei toegenomen kinderarbeid en -uitbuiting.
    In China zitten de gevangenissen vol met mensenrechtenactivisten en gewone lieden die voor hun recht opkomen, marteling en executie zijn er aan de orde van de dag. Zuid-Afrika is eenarvan er per land moeiteloos nog tien andere te geven zijn. Waarmee ik maar gezegd wil hebben: vooralsnog hebben wij niet zoveel te leren van de BRICS-landen en is kritiekloze bewondering al helemaal niet op z'n plaats.
    Een samenleving is méér dan de stand en potentie van haar economie.

Ach ja ...

En wat zien we in 2013? Eerst is er in Brazilië plotseling sociale onrust - aanleiding voor de meest realistische economie-redacteur van de Volkskrant met wat nieuwe inzichten te komen (de Volkskrant, 21-06-2013, rubriek De kwestie, door Peter de Waard
  Lijdt Brazilië aan Hollandse ziekte?

Tussentitel: Volksopstanden hebben meestal economische oorzaak

Hoewel er altijd veel zaken bij worden gehaald (religie, repressie, de prijs van een buskaartje of de locatie van een moskee), heeft politieke onrust meestal een economische oorzaak.
    De volksopstanden in Brazilië en Turkije zijn een sterk signaal dat de opkomende landen besmet zijn geraakt door de economische crisis in de industriële landen. Zeepbellen worden doorgeprikt nadat in tien jaar de marktkapitalisatie op de beurzen van zogenoemde emerging markets is gestegen van 500 miljard tot 3,7 biljoen euro.
    De hoge groeicijfers in veel opkomende landen dreigen te imploderen. Meteen worden ook de zwakheden in de economische structuur van landen als Brazilië en Turkije, maar ook China en India blootgelegd. Het zijn nieuwe reuzen op lemen voeten.
    De economie van China is eenzijdig gericht op export en overheidsinvesteringen. Die van India is juist te afhankelijk van binnenlandse consumptie. In Turkije rustte het economisch wonder op een kredietbubbel en de toevloed van buitenlands geld uit Rusland, de Arabische wereld en de VS. In 2011 was de groei 8,8 procent en vorig jaar nog maar 2,2 procent. Iedereen houdt zijn hart vast voor dit jaar, nu ook de beurs is ingestort. In Brazilië is de groei al teruggevallen tot minder dan 1 procent en daalden de koersen met 20 procent. Overeenkomst is ook dat de nieuwe rijkdommen vaak bij een kleine groep zijn terechtgekomen, waardoor sociale spanningen ontstaan.    ...

En nog geen week later, na kennelijk nog wat onderzoek (de Volkskrant, 26-06-2013, door Peter de Waard
  De val van de opkomende markten

De opkomende economieën worden hardhandig wakker geschud na vijf jaar van dromen over een andere economische wereldorde.


Na 2008 was de overtuiging dat de wereldeconomie bezig was te kantelen: van west naar oost en van noord naar zuid. De G8 kon de wereldcrisis niet meer alleen oplossen. De rijkste landen moesten worden geholpen door landen die bezig waren een inhaalslag te maken. Op die wijze moest iets worden gedaan aan de fundamentele onevenwichtigheden in de wereldeconomie die door de kredietcrisis ineens werden blootgelegd: de enorme overschotten van China en enorme tekorten van de VS. De G8 werden de G20 en de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China) zouden in enkele decennia de Westerse landen in welvaart naar de kroon steken. Van de groei van de wereldeconomie in de afgelopen 5 jaar kwam meer dan driekwart van opkomende landen.
    Biljoenen dollars stroomden van de westerse aandelen- en obligatiemarkten naar die in Azië, Latijns-Amerika en zelfs Afrika. Sinds dit jaar is de geldstroom weer omgekeerd. De emerging market-index, de index voor de BRIC's, is sinds 1 januari met bijna 15 procent gedaald, terwijl die in de VS, Japan, het VK en Duitsland sterk is gestegen.
    Ook de veranderingen van de ratings van de grote kredietbeoordelingbureaus wijzen op een veranderd sentiment. In 2010 stelde Fitch bijvoorbeeld per saldo 18 ratings voor emerging markets-producten naar boven bij, in 2011 waren dat er 11, in 2012 4 en dit jaar heeft Fitch 4 ratings naar boven bijgesteld en 7 naar beneden.    ...

Tussenstukken:
China
De groei in China dreigt dit jaar verder terug te vallen. Oorzaak zijn de stagnerende exportmarkt en het overheidsbeleid waarbij kredieten aan banden worden gelegd. De overheid is bang dat in de afgelopen vijf jaar enorm veel bankgeld in speculatie in gestopt - met name op de vastgoedmarkt. Hierdoor hebben de banken minder vertrouwen in elkaar. Maar de centrale bank van China zal niet verder meer stimuleren uit angst voor het Japanse scenario van eind jaren tachtig met als gevolg jarenlange stagnatie en deflatie.

Remedies
Herkapitaliseren bankwezen
Minder investeren
Minder sparen
Meer consumeren


Brazilië
De Braziliaanse groei is vooral te danken aan wat de commodity super-cycle wordt genoemd: de ongekende rally op de grondstoffenmarkten waarop alle investeringen waren gericht. Die groei was vooral te danken aan de onverzadigbare vraag vanuit China. Maar die is tot stilstand gekomen. Daarnaast hebben de grondstoffenlanden zich met het verhogen van prijzen zichzelf in de voet geschoten. De VS zijn daardoor op grote schaal schaliegas gaan winnen. Ook is de toevloed van vluchtkapitaal naar Brazilië verminderd.

Remedies
Snelle industrialisering
Meer sparen
Meer investeren
Aanpak kloof rijk versus arm


Turkije
Het economische wonder van Turkije is deels op drijfzand gebouwd i.c. buitenlandse schulden. De Turkse economie wordt wel vergeleken met die van Argentinië in 2000 die toentertijd tot het bankroet van het land leidde. Turkije heeft goedkoop kunnen lenen van zowel Rusland als van de Golfstaten die het zagen als bolwerk tegen Iran. De schulden van zowel de overheid als de huishouden zijn enorm gestegen. De groei van de export is tot stilstand gekomen.

Remedies
Minder consumeren
Terugbrengen overheidstekort en schulden
Meer sparen
Terugbrengen inflatie


India
Als gevolg van snel stijgende lonen, vastgoedprijzen en duurder voedsel is de inflatie opgelopen en de groei verminderd. De koers van de rupee is gekelderd, net als de aandelen op de beurs. Problemen zijn de grote overheidstekorten en de tekorten op de betalingsbalans. De regering probeert dat te verhelpen door allerlei subsidies, zoals die op brandstoffen, te schrappen, maar dat leidt tot oplopende spanningen. Daarnaast lukt het maar moeilijk de inflatie te beteugelen.

Remedies
Aanpak van bureaucratie
Meer investeren, vooral in infra- structuur
Hervorming arbeidsmarkt
Terugdringen overheidschuld

Merk op dat dit nog steeds over het "platte" economische functioneren gaat. Dat voor een groot dele gedreven wordt door goedkope arbeidskracht. En wat verder gebaseerd is op de import van een beperkte hoeveelheid westerse economische en technologische concepten. Waar het om gaat voor blijvende groei, zijn de algemene maatschappelijke aspecten, genoemd in het rijtje van culturele indicatoren . De berichten uit die landen laten voorlopig weinig anders zien dan enorme achterstanden, en slechts lichte blijken van vooruitgang, zie India uitleg of detail , Brazilië (Latijns-Amerika) uitleg of detail , en Turkije uitleg of detail . In het geval van China liggen de tekenen aangaande de culturele indicatoren gunstiger. 


Naar Westerse cultuur, toekomst , Westerse cultuur , Sociologie lijst , Sociologie overzicht , of site home .

 

 15 jul.2013