Het nut van de rijken

Het is algemeen aanvaard dat de communistische economie van Rusland een economie vrijwel zonder rijken was. De enige personen die het zichtbaar beter hadden waren partijfunctionarissen, wier rijkdom voornamelijk bestond uit van rijkswege verschafte faciliteiten, zoals persoonlijk vervoer en buitenhuizen. Dit was geen privé rijkdom. Het uiteindelijke bewijs hiervoor is de toestand waarin niet meer in functie zijnde leidinggevende leefden: met nauwelijks meer dan de gemiddelde Rus.

Na de overgang op het kapitalistische systeem ontstond al snel een klas van rijken. Het bestaan ervan kan afgemeten worden aan de privé investeringen door Russische burgers gedaan in het buitenland, waarvan de schattingen nu in de meerdere honderden miljarden belopen.

Dus de Russische maatschappij voor en na de overgang is uitstekend vergelijkingmateriaal voor een maatschappij met en zonder rijken.

De vergelijking van de maatschappelijke toestand van Rusland tijdens de communistisch en het kapitalistische systeem heeft de volgende economische aspecten

• tijdens het communistische systeem had iedereen werk, erna zijn enkele tientallen procenten werkloos
• tijdens het communistische systeem had iedereen een fatsoenlijk pensioen, erna is het overgrote deel van de pensioenen verdwenen
• tijdens het communistische systeem hadden de werknemers een ontspannen werktempo, erna moeten degenen die werk hebben werken volgens gestresste prestatienormen
• tijdens het communistische systeem bestond er een voor iedereen toegankelijk onderwijssysteem op alle niveaus van onderwijs, erna is het betere onderwijs voorbehouden aan de elites
• tijdens het communistische systeem bestond er voor iedereen toegankelijk gezondheidssysteem dat redelijk functioneerde, erna bestaat een redelijk functionerende gezondheidssysteem alleen voor de elites
• tijdens het communistische systeem kon de staat een krachtig en in westerse termen zeer duur leger ondersteunen, erna was dit niet meer mogelijk
• tijdens het communistische systeem kon de staat kostbare wetenschappelijke programma's als het ruimtevaartprogramma ondersteunen, erna kon dit niet meer
• tijdens het communistische systeem konden er grote en in westerse termen kostbare infrastructuurprojecten gebouwd worden, erna nauwelijks meer, en de al bestaande infrastructuur kan niet meer worden onderhouden

Al deze effecten zijn veroorzaakt door het feit dat de staat geen geld meer heeft om de eerder wel gedane taken uit te voeren. Aangezien het geld of het economische kapitaal waar geld voor staat niet zomaar verdwenen kan zijn, moet het ergens heen zijn gegaan. Tegelijkertijd hadden we geconstateerd dat Russische burgers in het buitenland honderden miljarden kunnen besteden. Het is dus voor de hand liggend dat dit het economische kapitaal is aan de staat toe behoorde. Dit economische kapitaal is dus verhuisd van de staat naar de rijken.

De vraag naar de effectiviteit van de rijken in de maatschappij kan dus voorlopig beantwoord worden met de constatering dat de rijkdom van de rijken ten koste gaat van de algemeen maatschappelijke rijkdom, zich uitende in lagere voorzieningen voor de burger in het algemeen. Voor wat betreft de westerse economie ligt de vergelijking waarschijnlijk niet zo zwart-wit als in het Russische voorbeeld, maar dat is een kwestie van onderzoek. Het is tenslotte moeilijk in te schatten wat er bereikt kon worden in de westerse economie als er geen rijken waren, net zoals het nu in Rusland ondenkbaar is wat er allemaal met een ander systeem bereikt kan worden: werk, sociale voorzieningen, pensoenen, goed onderwijs, goede gezondheidszorg, een krachtig leger, grote projecten, enzovoort.

Wat betreft de toestand in Nederland hoeft het dus niet meer te verbazen dat de laatste twee decennia de algemene maatschappelijke voorzieningen als onderwijs, gezondheidszorg, en die voor de veiligheid zo zijn afgenomen. Tegelijkertijd is namelijk de privé rijkdom, voornamelijk van de rijken, in grote mate toegenomen. Het is de Nederlanders in vrij open termen verteld door onze politici: het eerste heette bezuinigingen, het tweede lastenverlichting. De meeste mensen waren er voor.

Voor onafhankelijke beschrijving van deze en de aanverwante processen, zie hier .

Naar Rechtvaardiging topinkomens  , Hiërarchie economie , of site home .