Bronnen bij Media, vervorming: eenzijdigheid bij kranten

12 apr.2009

Bij kranten en tijdschriften zou je kunnen denken dat links en rechts redelijk verdeeld zijn, hoewel rechts duidelijk in de meerderheid is: De Telegraaf, voor gewoon rechts, is veel groter dan de rest, en NRC Handelsblad, voor chique rechts, is groter dan de Volkskrant, voor links. Maar het is erger:


Uit: De Volkskrant, 20-02-2009, door Peter ter Horst

Waarom gaan VK en NRC niet samen?

NRC Handelsblad en de Volkskrant denken de neergang in krantenland te keren door uit elkaar te gaan. In elkaar opgaan is beter, zegt Peter ter Horst.

Tussentitel: De verschillen tussen de twee kranten zijn niet meer zo groot

Aan de vooravond van de overname van PCM door de Belgische Persgroep is het stil. Waar blijft het debat nu Christian van Thillo de uitgever dreigt te worden van ‘vrijwel alle belangrijke kwaliteitskranten van Nederland’, vroeg Yvonne Zonderop zich op deze pagina terecht af (Forum, 18 februari). Wat mij vooral verbaast in de berichtgeving is het gehamer op de noodzaak om de Volkskrant en NRC Handelsblad uit elkaar te halen. Een van de twee zou moeten worden doorverkocht, zodat ze binnen PCM niet meer in elkaars vaarwater zitten.
    Wie echt het debat wil, moet de vraag durven stellen waarom de twee kranten niet zouden fuseren. ...
    Als de Volkskrant en NRC zelfstandig blijven, gaan ze allebei onvermijdelijk jaren van grote neergang en journalistieke verschraling tegemoet. ...
    Als lezer van beide kranten heb ik ze de afgelopen 25 jaar naar elkaar toe zien groeien. De Volkskrant bevrijdde zich van katholicisme en zuur-links, NRC werd minder rechts-liberaal. Het werden kranten die proberen uit te blinken in eigen nieuws en achtergronden, en ze ontmoeten elkaar, zoals zo veel Nederlandse instituten, in het centrum.
    De verschillen zijn niet meer zo groot. Ik zou Philippe Remarque uit Washington best in NRC Handelsblad willen lezen, en Bram Vermeulen uit Johannesburg in de Volkskrant. De financieel-economische analyses van Maarten Schinkel passen prima in de Volkskrant, en Frank Kalshoven kan zo in NRC. De stukjes van NRC-columnist Frits Abrahams passen even goed bij de Volkskrant, maar daar heeft hij dan ook gewerkt. Hans Wansink, commentator van de Volkskrant, kwam van NRC en schreef vorig jaar met oud-NRC-collega Warna Oosterbaan het boek De krant moet kiezen (Dat natuurlijk Heeft de krant nog wat te kiezen? had moeten heten). Zouden die mannen echt niet op één redactie kunnen werken?   ...

Peter ter Horst is hoofdredacteur van Intermediair. Hij werkte twaalf jaar bij NRC Handelsblad en ooit bijna bij de Volkskrant.


Red.:   De zeer correcte vergelijkingen die hier gemaakt worden, kunnen ook in wat directer en minder charmanter gegoten worden - eerst even de rechtvaardiging daarvan:


Uit: De Volkskrant, 14-02-2009, column door Amanda Kluveld

Stelling | Elke week reageren Amanda Kluveld en René Cuperus op een actuele stelling. Deze week luidt die:

'De toekomst is aan de krant'.

... Wie durft te beweren dat kranten druk bezig zijn met zaken te belichten, die nadere inhoudelijke analyse behoeven?
    Kranten staat bol van opinies die louter op particuliere emoties zijn gebaseerd en niet gesteund worden door onderzoek, kennis of expertise. ...


Red.:   De koppeling is deze: de kranten staan 'bol van opinies die louter op particuliere emoties zijn gebaseerd', en dat zijn mede of misschien zelfs voornamelijk die van de betrokken journalisten. Dus waar Peter ter Horst constateert dat je Remarque, Vermeulen en Abrahams kan uitruilen, kan je hier rustig stellen dat dit komt omdat ze allemaal uit dezelfde middenklasse komen - allemaal delen ze de belangen van die klasse, die niet de belangen van de lagere klassen zijn, de meerderheid der burgers.
    En even natuurlijk behoren de economie-waarzeggers van beide kranten tot de fundamentalistische neoliberalen - wat betreft Kalshoven hebben we dat hier al uitvoerig toegelicht . Omdat ze met het neoliberalisme, als lid van de bovenste middenklasse, het beste af zijn - materieel gezien.
   Het centrale punt van het artikel behoeft geen nadere toelichting: de twee kwaliteitskranten van Nederland zijn één pot nat. En de stem van de onderste tweederde van Nederland, de groep onder de middenklasse, zal je er nauwelijks of niet vinden. Daarvoor is er maar één keuze: De Telegraaf - en dat is, zodra het erop aankomt, een krant die nog harder voor de rijken is.
     De Volkskrant heeft het afgelopen jaar twee series achter de rug over tochten van asielzoekers naar Nederland, eentje onder de titel Van A naar A, staande voor "Van Accra (Ghana) naar Amsterdam. Allemaal met sterke sympathie voor de immigranten bekeken. Nu er ophef is over de detentie van illegalen, krijgen we ook voorlichting van de Volkskrant, in de vorm van twee snel opeenvolgende artikelen. Dat wil zeggen: twee keer twee hele bladzijden -  eerst 8 november 2010:
 

En een ruime week later:
 

Twee sets gevallen van hoogopgeleide of gewoon slimme exemplaren, die ook bijzondere gevallen in de vorm van pech, knapheid of anderszins zijn. Er zijn volgens de Volkskrant dus geen oplichters, uitbuiters en uitkeringszoekers onder de asielzoekers en illegalen - die overigens minstens 80 procent van het geheel vormen uitleg of detail .
     Een klein doch significant aspect: locatie:


Uit: De Volkskrant, 24-12-2010, van verslaggever Pieter Saxel

Redacties NRC toch naar Amsterdam

De dagbladen NRC Handelsblad en nrc.next verhuizen van Rotterdam naar Amsterdam. Eerder was sprake van een verhuizing naar Den Haag, maar NRC Media, zoals het moederbedrijf heet, heeft nu toch voor een verhuizing naar de hoofdstad gekozen. ... Met het vertrek van NRC Media verliest Rotterdam een belangrijke mediaspeler. Alleen het AD, onderdeel van Persgroep Nederland, is nog in de Maasstad gevestigd.
     ... 'Het is bijzonder prettig om met NRC naar de grootste stad en het meest betekenisvolle centrum van het land te gaan', zegt hoofdredacteur Peter Vandermeersch op de website van NRC Handelsblad.
    Aanvankelijk hadden de kranten het gebouw van de Haagse Openbare Bibliotheek op het oog. Maar, aldus Vandermeersch, toen kwam Amsterdam met een 'killer-aanbod': een niet te weerstaan aanbod.   ...


Red.:   En waarom doet Amsterdam een 'killer-aanbod'? Omdat Amsterdam er voordeel aan heef. Haar belangen worden beter vertegenwoordigd door een krant die in haar stand is gevestigd.
    En de meeste kranten zijn nu in Amsterdam gevestigd, en zijn dus eenzijdig in het vertegenwoordigen van de belangen van het land.
    Nog een aanwijzing:


Uit: De Volkskrant, 28-02-2011.

Mensen

■ NRC   Afshin Ellian stopt als columnist bij NRC Handelsblad. Zaterdag verscheen zijn laatste stuk in de krant waarvoor hij sinds 2003 schreef. Volgens Ellian was hij te controversieel: '(...) ik heb de indruk dat scherpe kritiek en tegenspraak als ballast ervaren worden. Op pagina's vol politiek-correcte verhalen over de lieve islam, multiculturalisme en de verzorgingsstaat wordt mijn lastige, nogal kritische vrijheidsstem als te provocerend gezien.'    ...


Red.:   Tot groot gruwen van de rest van mediaal Nederland heeft de NRC recent het PVV-kamerlid Martin Bosms als columnist aangenomen. Kennelijk is deze ene token-criticus meer dan voldoende. Mensen als Elsbeth "holocaust" Etty uitleg of detail en Bas Heijne kunnen rustig verder gaan met hun multiculturalistische praatjes en cultuurverraad.
    De definitieve bevestiging aangaande een paar aspecten:


Uit: De Volkskrant, 22-09-2011, door Paul Onkenhout

Interview | Journalist Hans Moll (64)

'Weet je dat hij een neocon is?'

Over het gepolariseerde debat op de redactie over de islam en Israël schreef voormalig NRC-redacteur Hans Moll een boek. Hij wil discussie, in plaats van meningen.

Duidelijk is de boodschap zeker die Hans Moll in zijn boek verkondigt over zijn oude werkgever. Op pagina 40: 'Het is moeilijk te zeggen wanneer het precies is gebeurd, maar de berichtgeving in de NRC over Israël, de Palestijnen en de islam is de laatste tien jaar veranderd. De NRC is steeds minder positief over Israël en steeds minder negatief over Hamas gaan schrijven.'
    Op pagina 166: 'De communis opinio binnen NRC Handelsblad is: wie achter Israël staat is islamofoob, mogelijk racist en zeker een aanhanger van Wilders, zo iemand is kortom een neocon.'
    Kortom: in het islamdebat heeft NRC de kant gekozen van de 'multiculturalisten en de victimisten' (pagina 171). De krant bedrijft daardoor 'partijdige journalistiek'. Hoe de nuance verdween uit een kwaliteitskrant - NRC Handelsblad neemt stelling tegen Israël heet het boek van Moll. Van 1990 tot 2010 was hij bij NRC Handelsblad werkzaam op diverse redacties.   ...


Red.:   Uit betrouwbaarder bron kan het niet komen. Natuurlijk staat er bij dit artikel ook een ontkenning vanwege de NRC, maar daarvoor gelden natuurlijk de informatieregels : komt de kritiek uit eigen kring, is de betrouwbaarheid ervan minstens iets van 80 procent.
    Een voorbeeldje van hoe dat gaat:

  'Ik ging me in de islam verdiepen. Dat deed ik heel gemakzuchtig, naïef en opportunistisch, via de boeken die naar NRC werden gestuurd en die redacteuren mochten meenemen naar huis.'

De NRC-weggeefkast, heet het in uw boek.
'In die kast stond veel bagger, maar ik zag ook altijd boeken over de islam die ik wel interessant vond; kritische boeken over de islam die niet in de krant werden besproken. Een keer stond ik met zo'n boek bij het koffieapparaat. Hee, neocon (neoconservatief) zei een collega.
    'Het gevoel dat er iets niet klopt ontstond heel geleidelijk. Het bestaat uit kleine opmerkingen, reacties. Een redacteur bijvoorbeeld die je afraadt over bepaalde onderwerpen te praten omdat je je daar niet geliefd mee maakt.
    'Ik zat een keer met een vrouwelijke collega te praten. Er kwam een collega bij zitten die gelieerd is aan de hoofdredactie, iemand die behoort tot de smaakmakers, de ideologische clan op de krant. 'Weet je wel dat Hans een neocon is', zei hij. Dat zijn grapjes met weerhaakjes. Een heleboel van die kleine, op zich onbenullige voorvallen gaven mij het gevoel dat er een klimaat was ontstaan waarvan ik de ontwikkeling ook niet heb gezien.'

Wat ontdekte u?
'Ik heb ontdekt dat er systematisch, in één richting, feiten worden versluierd.'

Als u het woord versluierd gebruikt, suggereert u een kwade wil. Of een complot.
'Dat is absoluut niet zo. Absoluut niet. Daar zal ik ook op blijven wijzen.'

Nee, dat hoeft ook absoluut geen complot te zijn. Net als de menigte die de mooie van kleren van de keizer bewondert beslist niet in een complot zit. Het"complot" is de communis opinio  - in een bepaalde groep. De groep van de NRC-journalisten en aanverwante zijnde die van de kosmopolitische intellectuelen en andere alfa's. met natuurlijk ook deze ideologie:

  U schrijft dat NRC partij heeft gekozen voor de multiculturalisten en de victimisten. Partij kiezen, dat suggereert een welbewuste actie.
'Het is een soort fluïdum, een onzichtbare deken, een mist van meningen. De een voelt zich in die mist thuis, de ander niet. Het is geen keuze. Maar het resultaat is wel dat je een krant leest die niet neutraal is en dat ook niet wenst te zijn.'

Met een enkel; voorbeeld:

  In uw boek refereert u aan een ANP-bericht over een homoseksuele man die in elkaar wordt geslagen door een Marokkaanse jongen. De redactie schrapt de toevoeging in het bericht dat het om een Marokkaanse jongen gaat. Waarom vindt u dit belangrijk?
'Het is een van de vele voorbeelden. Andere kranten schreven dat de dader een Marokkaanse jongen was, wij dat het een jongere was. Die toevoeging vonden wij niet relevant, werd gezegd. Ik vind dat de lezer moet uitmaken of hij iets relevant vindt.'

Wat iedere keer op zich een enkel voorbeeld is, maar tezamen een strom vormt die de maatschappij beïnvloedt. In dit geval welbewust. Zogenaamd "uit angst voor maatschappelijke onrust". En daardoor veel ergere maatschappelijke onrust in de toekomst riskerende. Welk laatste argument de reden is dat ze "hun mond moeten houden", en gewoon berichten hoe het zit: "Marokkaan valt homo lastig". Genoeg van die berichten, en de lastig-vallende Marokkaan wordt in elkaar geslagen. En zo hoort het, als de politie in opdracht van de burgemeester het niet doet. Want anders spaart de onvrede zich op, en worden de Marokkanen als groep het land uitgejaagd.
   Iets waar ze makkelijk op zouden kunnen komen, als ze maar vrij over de zaak zouden discussiëren. Maar dat doen ze niet:

  Vindt u dat vervelend, zo'n label als neocon?
'De werktitel van mijn boek was Een neocon bij de NRC. Dat geeft het wel goed weer. Het zal me een zorg zijn. Maar het ondermijnt de discussie. Ik word weggezet. Met één woord wordt gezegd: oh, naar hem hoef je niet te luisteren. Hij is de vijand.
    'Er is te weinig discussie op de krant. De sfeer staat dat niet toe. Een collega zei bijvoorbeeld dat iemand van de hoofdredactie als grapje had gezegd dat hij zeker op de PVV zou hebben gestemd. Dat moet hij niet doen. Alleen zo'n grapje maakt iemand verdacht en smoort het debat. Het zijn allemaal grapjes, maar voor de discussie zijn het dodelijke grapjes. Dit boek is een pleidooi voor discussie. ...'

Het is een bijzonder droevige toestand.
    Nog niet genoemd: de tijdschriften. Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer zijn links, en Elsevier rechts. HP/De Tijd stond enigszins in het midden. Dat laatste is over:


Uit: De Volkskrant, 07-01-2011, door Paul Onkenhout

HP/De Tijd kiest voor Poorthuis

Weekblad HP/De Tijd vervolgt de strijd in een krimpende markt met een 'journalistieke zwaargewicht', zoals de redactie de nieuwe hoofdredacteur Frank Poorthuis omschrijft. Tegelijkertijd gaat het blad zich weer op de Amsterdamse grachtengordel richten, zoals in de jaren van de bloei.
     'We gaan weer gewoon de dingen doen waar we goed in zijn', zegt Frans van Deijl, voorzitter van de redactieraad.    ...
    Poorthuis werkte sinds 1995 voor de Volkskrant, als correspondent Zuid-Nederland, verslaggever en chef van de Haagse redactie. Aansluitend was hij adjunct-hoofdredacteur bij Vrij Nederland, De Pers en Het Parool waar hij vorig jaar september om privéredenen vertrok. HP/De Tijd is zijn vierde werkgever in vijf jaar.   ...
    Poorthuis moet HP/De Tijd 'weer opstoten in de vaart der volkeren', zegt Van Deijl. 'HP moet er weer toe gaan doen.' Volgens hem zal 'de oude HP-sfeer' snel verdwijnen. Om dat te onderstrepen - en wellicht als bescheiden provocatie - heeft de nieuwjaarsreceptie dit jaar weer gewoon plaats in sociëteit De Kring, in de Amsterdamse grachtengordel.


Red.:   Van Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer is allang bekend bekend dat ze zo multiculturalistisch en kosmopolitisch zijn als de pest. Het materiaal om dit te laten zien ligt in het archief, maar de tijd is nuttiger besteed aan minder bekende zaken.


Naar Mediavervorming, eenzijdigheid , Vrijheid van meningsuiting , Informatievervorming , Sociologie lijst  , Sociologie overzicht  , of site home .