Uit: De Volkskrant, 14-04-2010, column door Evelien Tonkens, bijzonder hoogleraar actief burgerschap

Het verlangen naar Bromsnor en Saartje

Tussentitel: Nabij en streng: de gouden formule om vertrouwen te wekken

Een van de betere uitvindingen van de laatste decennia is de wijkagent. De functie zelf is niet nieuw, maar de androgyne invulling wel. De wijkagent van nu combineert de strengheid van de klassieke Bromsnor met de nabijheid en het luisterend oor van de dienstbode Saartje (uit de oude tv-serie Swiebertje).
     Actieve bewoners van achterstandswijken prijzen wijkagenten om hun gezag, zichtbaarheid, nabijheid, luisterend vermogen en strenge optreden (Van Stokkom en Toenders, De sociale cohesie voorbij, 2010). Van alle wijkprofessionals is de wijkagent favoriet. Nabij en streng: dat is de gouden formule om vertrouwen te wekken. Ook andere wijkprofessionals zoals opbouwwerkers, wijkmanagers en soms huismeesters oogsten waardering, maar de wijkagent steekt er met kop en schouders bovenuit.
    Vernietigend voor vertrouwen zijn daarentegen professionals en instanties die veraf en slap zijn. Die zeggen dat ze niks kunnen doen, die nooit tijd hebben, die iets toezeggen maar het pas eindeloos veel later doen. Daar zijn er veel van, dankzij langdurige cultivering van afstand. Afstand is sinds de jaren tachtig bewust gecreëerd, in naam van efficiëntie, concurrentie of objectiviteit. ...
    Hoe herwinnen we vertrouwen, vroeg ik een paar weken geleden op deze pagina. Sindsdien word ik overspoeld door mensen en organisaties die ook hongeren naar herstel van vertrouwen. Reden om te speuren naar plekken en momenten waar vertrouwen nog wel floreert. Wat gebeurt daar wat op andere plaatsen gemist wordt? Nabijheid is de sleutel. Wie nabij is, wie een relatie aangaat en zich niet verschanst achter formulieren en doorkiesnummers, die mag ook streng zijn.
    Ook in beleid wordt nabijheid opnieuw gezocht en georganiseerd. Minister Rouvoet bijvoorbeeld wil nu een ‘pedagogische huisarts’ bij wie iedereen met een vraag over opvoeding terecht kan, en die zoveel mogelijk zelf doet maar doorverwijst naar specialisten als dat nodig is. Een langgekoesterde wens van mij en vele anderen gaat daarmee in vervulling: het huisartsenmodel in de jeugdzorg.
    Ook elders in de zorg wordt soms afstand ingeruild voor nabijheid. Voormalig staatssecretaris Bussemaker van VWS was bezig de indicatiestelling in de ouderen- en gehandicaptenzorg te beperken. Rouvoet schaft het nu voor de jeugdzorg helemaal af. Want ‘indiceren is te bureaucratisch en kost te veel tijd (...) ...
    Het huisartsenmodel is vertrouwenwekkend, want naast wijkagenten zijn ook huisartsen bakens van vertrouwen in onze samenleving. Hun nabijheid is de basis van vertrouwen en gezag. De huisarts geniet vertrouwen van meer dan 90 procent van de bevolking (Vertrouwen in de arts, 2007). Nog wel: met de toename van groepspraktijken wordt het concept van een vaste huisarts helaas vaak losgelaten. Het eergisteren verschenen advies van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RvZ) sluit aan bij deze omwenteling van afstand naar nabijheid. ...
    Huisartsen, wijkverpleegkundigen, huismeesters en wijkagenten zijn om nog een andere reden vertrouwenwekkend: ze hebben een brede, bijna onbegrensde taak. Je kunt met alles bij hen terecht. Ze roepen nooit afwerend: ‘daar ga ik niet over’. Ze proberen elk probleem eerst zelf op te lossen. Ze sturen je alleen door als je probleem echt te specialistisch is. Wie vertrouwen wil herstellen, neemt een voorbeeld aan de huisarts en de wijkagent.

Red.:   Let wel op: kleinschaligheid en nabijheid zijn geen garantie voor vertrouwen: de bergdorpsgemeenschappen in Albanië zijn zeer "nabij" en kleinschalig, en toch is de hoeveelheid vertrouwen er beneden alle peil - afgunst, wraakzucht en vetes vieren er hoogtij .

Naar Rijnlandmodel  , Elitaire irrepresentativiteit , Rijnlandmodel, lijst , Rijnlandmodel, overzicht , of site home .