Bronnen bij Rijnlandse economie: recycling

29 mrt.2014

Het idee van recycling, hergebruik, is in feite natuurlijk heel oud - vroeger werden bijvoorbeeld alle apparaten gerepareerd - wat ook een vorm van hergebruik is. Maar in de vorm van "recycling" is het van recent gebruik, zoals de eerste bron laat zien:


Uit: De Volkskrant, 10-06-2006, door Marieke Aarden

Hoe een ijswikkel een boompje wordt

De mens kan een voorbeeld nemen aan de mier. Alleen afval produceren dat kan terugkeren in de kringloop.

In de wereld van Michael Braungart begint de verpakking van het ijsje vloeibaar te worden zodra het uit de vriezer komt. Na een paar uur is er niets meer over van de wikkel. Die is opgegaan in zijn omgeving.
    Het maakt dus niet uit of het papiertje op straat belandt. Sterker nog, het is juist de bedoeling dat het wordt weggegooid. In de verpakking zitten namelijk zaden van lokale planten. Met het wegwerpen, komen ook de zaadjes vrij en zo plant de consument eigenlijk een boom.
    ‘Ik heb deze ijswikkel ontworpen in opdracht van Unilever’, zegt dr. Michael Braungart. ‘Het bedrijf wil ijs verkopen in China en India. Dit zijn landen waar bijna alles achteloos wordt weggegooid. Dat is helemaal geen probleem, tenminste als het afval biologisch afbreekt en bijdraagt aan iets nieuws.’
    De Duitse chemicus was onlangs in Nederland, komend uit de VS en op doorreis naar Tokio. Deze reislust is nuttig want er valt veel uit te leggen over de nieuwe industriële revolutie, die Braungart en zijn zakenpartner, de Amerikaanse architect dr. William McDonough, over de wereld willen verspreiden.    ...
    Braungart werkte in de jaren tachtig bij Greenpeace, ondermeer in Duitsland, waar de chemische industrie zich lange tijd van een slechte kant liet zien met illegale lozingen op de Rijn. Hij promoveerde op het gebruik van zuurstof om papier te bleken in plaats van chloor, waardoor de uitstoot van het kankerverwekkende dioxine vermeden wordt. Deze methode wordt nu algemeen toegepast in Europa en de VS.
     Zijn loopbaan nam een wending toen in 1986 in Bazel de Rijn rood kleurde doordat het chemieconcern Sandoz na een brand bestrijdingsmiddelen in het water had laten wegstromen. De internationale ontsteltenis was groot. De directie stond ineens open voor milieuadviezen en sindsdien introduceert Braungart schone productieprocessen bij bedrijven.
    De chemicus breekt radicaal met de gangbare opvatting dat bedrijven minder moeten vervuilen door eco-efficiënter te produceren, door bijvoorbeeld minder water, grondstoffen en energie te gebruiken. ‘Een beetje minder vervuiling is niet goed genoeg. Dat is net zoals: Ik sla mijn dochter niet tien keer maar vijf keer. We leven met te veel mensen op deze planeet om met minder verontreiniging te kunnen overleven.’
    ‘We moeten de industriële processen opnieuw uitvinden en daarbij de natuur als uitgangspunt nemen, en die nabootsen. Een mier leeft 21 dagen en produceert in die tijdspanne vier keer meer afval dan de mens. Opvallend verschil is echter dat het mierenafval teruggaat in de natuurlijke kringloop, wordt afgebroken en voedingstof is voor planten en dieren.’    ...
    Braungart heeft dan ook niets op met de theorie dat een product milieu-efficiënt is als het van de wieg tot het graf op milieuaantasting wordt beoordeeld. Bij hem is het van wieg tot wieg; na het gebruik wordt het oude product weer onderdeel van het nieuwe product. Cradle to cradle heet dan ook het boek dat hij met McDonough in 2002 publiceerde.    ...


Red.:   Dit was een van de eerste artikel in Nederland warmee het concept van "cradle to cradle" bekend werd.. Daarna ging het met enige regelmaat maar langzaam


Uit: De Volkskrant, 31-12-2007, van verslaggever Peter de Graaf

Afval bestaat straks niet meer

Ultraduurzame regio | Venlo wil zich op de kaart zetten als eerste ‘C2C’-regio in de wereld: niets meer weggooien.


VVD’er Mark Verheijen, sinds twee jaar wethouder van Economische Zaken en Financiën in Venlo, had nooit veel op met duurzaamheid. Tot Al Gore zijn milieufilm An Inconvenient Truth– uitbracht en de directeur en de marketingmanager van de Kamer van Koophandel Limburg-Noord bij hem langskwamen. Ze hadden de VPRO-documentaire Afval is Voedsel gezien en waren zeer onder de indruk van het Cradle to Cradle-concept dat daarin werd behandeld.
    Cradle to Cradle, ontwikkeld door de Amerikaanse chemicus Michael Braungart en landgenoot William McDonough, een architect, komt erop neer dat alle producten zo worden ontworpen dat ze in de afvalfase óf voedsel vormen voor de biosfeer óf een grondstof kunnen zijn voor nieuwe producten.
    Volgens het C2C-concept (letterlijk: wieg tot wieg) kunnen economische groei en duurzaamheid heel goed samengaan. Economische groei is goed voor mens, milieu én ondernemer. Dat idee sprak de Kamer van Koophandel wel aan. En ook VVD-wethouder Verheijen raakte begeesterd: ‘Het is eigenlijk een heel logisch economisch verhaal.’    ...


Red.:   Weer een half jaar later:


Uit: De Volkskrant, 26-04-2008, door Wouter Keuning

Cradle to Cradle is een prachtconcept, nu nog even uitvinden hoe het werkt
 
Ongebreidelde groei is mogelijk als je producten maar ontwerpt op hergebruik, zeggen de bedenkers van Cradle to Cradle.


Niet veel chemici kunnen het hem nazeggen: Michael Braungart is sinds een jaar of twee vaste gast van wereldleiders, politici, topmensen uit het mondiale bedrijfsleven en veelgevraagd spreker op congressen en symposia over duurzaamheid.
    De reden voor zijn populariteit: samen met de Amerikaanse architect William McDonough lijkt hij de heilige graal van de 21ste eeuw gevonden te hebben. Het in hun boek Remaking the Way We Make Things beschreven Cradle-to-Cradle-concept (zie kader) zou volgens de twee dé oplossing bieden voor het duurzaamheidsvraagstuk op wereldniveau.
    De kern van hun boodschap: elk product kan aan het eind van zijn levenscyclus volledig hergebruikt worden. Dat is alleen realiseerbaar als al vanaf de ontwerpfase met dat doel rekening wordt gehouden. De vergaande consequentie: hoe meer consumptie hoe beter, want ‘afval’ is immers ‘voedsel’ voor nieuwe producten.
    Cradle to Cradle (C2C) is aan een onstuitbare opmars bezig. Ook in Nederland blijkt de bodem vruchtbaar. Premier Balkenende en milieuminister Cramer bleken onder de indruk van het concept en beiden ontvingen Braungart voor overleg. De gemeente Venlo wil de eerste C2C-gemeente van Nederland worden en C2C-adviesbureaus schieten als paddestoelen uit de grond. Ook multinationals zijn geïnteresseerd. ‘Ik zie in hun gedachtengoed een bevestiging dat het noodzakelijk en haalbaar is om zaken structureel anders aan te pakken’, zegt DSM-topman Fijke Sijbesma.    ...


Red.:    Maar men ziet natuurlijk ook "problemen":

  ... Minister Cramer meldde onlangs met trots dat het concept in Nederland zo goed aanslaat, dat Nederland wel eens het eerste C2C-land ter wereld zou kunnen worden. Hoe zo’n land er concreet uit zou zien, liet zij onvermeld.
    Daar zit precies een van de pijnpunten. Veel vragen over C2C blijven voorlopig onbeantwoord. De kritiek op de theorie van Braungart en McDonough wordt daarom steeds luider. Opvallend is dat die kritiek uit onverdachte hoek komt. Juist mensen uit de duurzaamheidswereld zijn kritisch.
    ‘Er wordt de indruk gewekt dat ongebreidelde groei mogelijk is’, zegt Peter van Vliet. Hij is voorzitter van iNSnet, een stichting die duurzame ontwikkeling promoot. Die claim is ‘absolute onzin’, aldus van Vliet. ‘Voor elk nieuw product zijn nieuwe grondstoffen nodig en de voorraden daarvan zijn nou eenmaal eindig.’
    Van Vliet vindt het concept van Braungart en McDonough bovendien te algemeen. ‘Ze doen net alsof het toepasbaar is op alle producten en diensten. Zo makkelijk is het niet. Je zal dat per product moeten bekijken.’ Nog een punt van kritiek: ‘Er wordt niet doorberekend hoeveel extra energie- en transportkosten het gevolg zullen zijn van Cradle to Cradle.’
    Bas Amelung is het daarmee eens. Hij werkt bij het Maastrichtse onderzoeksinstituut ICIS, dat zich bezighoudt met duurzame ontwikkeling. ‘Je hoeft geen deskundige te zijn om te bedenken dat ongebreidelde groei een even aanlokkelijk als onzinnig perspectief is’, zegt hij. C2C kan in zijn ogen nooit een oplossing zijn voor het duurzaamheidsprobleem op wereldniveau.

Deze houding is bekend van klimaatsproblemen in het algemeen: men wil er niet aan als het erop aankomt uitleg of detail uitleg of detail : de leiders vanwege hun kapitalisme, en de volgers vanwege consumentisme en gemakzucht.
    Na 2008 begint er geleidelijk iets aan de implementatie te gebeuren. Altijd met een simpel motief: men kan er geld mee verdienen:


Uit: De Volkskrant, 13-12-2012, door Yvonne Doorduyn

Metaal herwinnen met toverwater

Het recyclen van niet-magnetische metalen als aluminium is arbeidsintensief. Liquisort doet het machinaal, met water dat is 'verzwaard' met nanodeeltjes ijzeroxide. 'Net goochelen.'

...    We zijn in Alkmaar, industrieterrein Overdie, in een grote grijze loods. Een 25 meter lange, trillende machine spuwt een nat goedje uit: steentjes, draadjes, radertjes van hooguit een centimeter. De insta llatie verdeelt ze netjes over twee zij-aan-zij opgestelde kratten. Het krat dat door gaat naar machine nummer twee levert een kwartiertje later zelfs 10 duizend euro op.
   'Sommige mensen denken dat we goochelen', lacht De Jong. 'Zwarte magie, Hans Klok II.' Zijn bedrijf Liquisort - net een half jaar operationeel - recyclet metalen uit koelkasten, auto's, noem maar op. Niet de 'simpele' ijzerhoudende metalen die je er met een magneet uittrekt. Maar koper, aluminium, messing, nikkel, lood en zink. Dat wat in China voor 1 dollar per dag door mensenhanden wordt gesorteerd, kan Liquisort razendsnel met een machine.
    Het geheim? 'Wij kunnen koper op water laten drijven', zegt De Jong, met een mysterieuze lach op zijn gezicht. Vanaf een hoge trap is zichtbaar wat zich in het hart van de machine afspeelt. Een leek ziet slechts een wonderlijk proces: een rivier van water scheidt de stroom metalen in tweeën. Het ene soort metaaldeeltjes zinkt direct naar de bodem zodra de brokjes in het water glijden. De andere deeltjes drijven een halve meter met het water mee om daarna op een lopende band te vallen.    ...


Red.:   Hiervan zijn er de laatste jaren dus steeds meer voorbeelden.


Naar Rijnlandse economie  Rijnlandmodel lijst , Rijnlandmodel overzicht  , of  site home .