Bronnen bij Nabije toekomst: zonder mensheid

Een toekomst zonder mensheid is geen onbekend begrip in de sciencefiction van rond de jaren zestig. Maar meer recent kwam er wijder aandacht voor toen literatuurprofessor Alan Weisman er een boek over schreef genaamd The World without Us. Naar aanleiding van het verschijnen (juni 2007) heeft Scientific American (juni 2007) een artikel gewijd aan hetzelfde onderwerp. Onderstaand wat illustraties uit dit artikel, als mogelijke visie op het verval (de middelste vier plaatjes en de tekst in het bovenste kunnen door erop te klikken vergroot worden).
AN EARTH WITHOUT PEOPLE
100.000 YEARS
The concentration of carbon dioxide in the atmosphere
returns to preindustrial levels

Tussengevoegd, een bericht 2015, vier jaar na de kernramp in Fulushima (de Volkskrant, 18-10-2015, door Tonie Mudde. Foto's: Guillaume Bression - Carlos Ayesta):

  Welkom in Fukushima

Na de kernramp in Fukushima veranderden grote gebieden rond de reactor in spooksteden. Groene spooksteden.

...    11 maart 2011 schrok de Japanse provincie Fukushima op door een aardbeving, tsunami én een ramp met een kernreactor. Een paar jaar later is het gebied drastisch veranderd, blijkt uit een fotoserie van de in Japan wonende fotografen Guillaume Bression en Carlos Ayesta.    ...

En de beelden:
 

Met als conclusie: die illustraties uit Scientific American onderschatten vermoedelijk de snelheid waarmee dit proces gaat.

Terug naar de chronologie. Want na het verschijnen van de SciAm-publicatie kwam er ook ruimer aandacht voor het onderwerp (de Volkskrant, 06-09-2008, door Wim Wirtz):
  Hoe de irrationele mens en zijn planeet ten onder gaan

Een duurzame samenleving vergt ingrijpende veranderingen in het menselijk gedrag. We zullen dat gedrag dan eerst moeten leren begrijpen, en dat kan het beste als je er objectief naar kijkt. Met dit uitgangspunt ging Michael Wadleigh (1941) aan de slag om een educatief project op poten te zetten: het Human Sapiens Report, een big picture-project om vooral jongeren bewust te maken van wat de mens allemaal heeft aangericht - en wat we nog mogen verwachten.
    Wadleigh, ... maakte een verrassende, soms grappige sciencefaction graphic novel van 467 pagina's om te laten zien hoe een alien-reporter uit een ander universum aankijkt tegen de Homo sapiens (HS) en diens planeet.
    Zijn conclusies doen denken aan het Rapport van de Club van Rome uit 1972 (Grenzen aan de groei), waarin de fnuikende gevolgen werden geschilderd van een onbelemmerde bevolkingsgroei en economische ontwikkeling: oprakende grondstoffen en een onleefbaar milieu.
    Wadleigh's alien analyseert drie tijdvakken uit de geschiedenis van de mens, van 130 duizend tot 227 jaar geleden. Vervolgens extrapoleert hij zijn bevindingen 227 jaar vooruit, met reële cijfers over grondstoffen, energieverbruik en bevolkingsgroei. Met fel gekleurde grafieken en tekeningen schetst de buitenaardse reporter een verontrustend beeld van de toekomst van de mens en diens planeet. Over 227 jaar, stelt hij vast, is de wereldbevolking toegenomen van 6,5 tot 50 miljard, en waarschijnlijker: 92 miljard. 'Ik twijfel er niet aan', schrijft hij, 'dat 50 miljard HS op een gelijkblijvend oppervlak een vrijwel totale vernietiging betekent van de HS-planeet en van het HS-geluk, zo niet van HS zelf.' De reporter ontwerpt vervolgens een nieuw stelsel van regels om de Homo sapiens in goede banen te leiden, maar uiteindelijk verzandt hij in een irrationaliteit die hij niet snapt: de mens wil almaar meer - meer vrijheid, meer rijkdom, meer grondstoffen, meer energie.   ...

Michael Wadleigh: Homo Sapiens Report. Te downloaden op http://hsr.ssl.co.uk

En ook de "echte" wetenschap durft zich met de zaak te bemoeien (New Scientist, 4/5/2008, Vol. 197 Issue 2650, p32-35, door Debora MacKenzie):
  Are we doomed?

The very nature of civilisation may make its demise inevitable, says Debora MacKenzie


DOOMSDAY. The end of civilisation. Literature and film abound with tales of plague, famine and wars which ravage the planet, leaving a few survivors scratching out a primitive existence amid the ruins. Every civilisation in history has collapsed, after all. Why should ours be any different?
    Doomsday scenarios typically feature a knockout blow: a massive asteroid, all-out nuclear war or a catastrophic pandemic. Yet there is another chilling possibility: what if the very nature of civilisation means that ours, like all the others, is destined to collapse sooner or later?
    A few researchers have been making such claims for years. Disturbingly, recent insights from fields such as complexity theory suggest that they are right. It appears that once a society develops beyond a certain level of complexity it becomes increasingly fragile. Eventually, it reaches a point at which even a relatively minor disturbance can bring everything crashing down.
    Some say we have already reached this point, and that it is time to start thinking about how we might manage collapse. Others insist it is not yet too late, and that we can - we must - act now to keep disaster at bay.
    History is not on our side. Think of Sumeria, of ancient Egypt and of the Maya. In his 2005 best-seller, Jared Diamond of the University of California, Los Angeles, blamed environmental mismanagement for the fall of the Mayan civilisation and others, and warned that we might be heading the same way unless we choose to stop destroying our environmental support systems.
    Lester Brown of the Earth Policy Institute in Washington DC agrees. He has that governments must pay more attention to vital environmental resources. "It's not about saving the planet. It's about saving civilisation," he says.
    Others think our problems run deeper. From the moment our ancestors started to settle down and build cities, we have had to find solutions to the problems that success brings. "For the past 10,000 years, problem solving has produced increasing complexity in human societies," says Joseph Tainter, an archaeologist at the University of Utah, Salt Lake City, and author of the 1988 book The Collapse of Complex Societies.
    If crops fail because rain is patchy, build irrigation canals. When they silt up, organise dredging crews. When the bigger crop yields lead to a bigger population, build more canals. When there are too many for ad hoc repairs, install a management bureaucracy, and tax people to pay for it. When they complain, invent tax inspectors and a system to record the sums paid. That much the Sumerians knew.

Diminishing returns
There is, however, a price to be paid. Every extra layer of organisation imposes a cost in terms of energy, the common currency of all human efforts, from building canals to educating scribes. And increasing complexity, Tainter realised, produces diminishing returns. The extra food produced by each extra hour of labour - or joule of energy invested per farmed hectare - diminishes as that investment mounts. We see the same thing today in a declining number of patents per dollar invested in research as that research investment mounts. This law of diminishing returns appears everywhere, Tainter says.
    To keep growing, societies must keep solving problems as they arise. Yet each problem solved means more complexity. Success generates a larger population, more kinds of specialists, more resources to manage, more information to juggle - and, ultimately, less bang for your buck.
    Eventually, says Tainter, the point is reached when all the energy and resources available to a society are required just to maintain its existing level of complexity. Then when the climate changes or barbarians invade, overstretched institutions break down and civil order collapses. What emerges is a less complex society, which is organised on a smaller scale or has been taken over by another group.   ...
    Is Tainter right? An analysis of complex systems has led Yaneer Bar-Yam, head of the New England Complex Systems Institute in Cambridge, Massachusetts, to the same conclusion that Tainter reached from studying history. Social organisations become steadily more complex as they are required to deal both with environmental problems and with challenges from neighbouring societies that are also becoming more complex, Bar-Yam says. This eventually leads to a fundamental shift in the way the society is organised.
    "To run a hierarchy, managers cannot be less complex than the system they are managing," Bar-Yam says. As complexity increases, societies add ever more layers of management but, ultimately in a hierarchy, one individual has to try and get their head around the whole thing, and this starts to become impossible. At that point, hierarchies give way to networks in which decision-making is distributed. We are at this point.
    This shift to decentralised networks has led to a widespread belief that modern society is more resilient than the old hierarchical systems. "I don't foresee a collapse in society because of increased complexity," says futurologist and industry consultant Ray Hammond. "Our strength is in our highly distributed decision making." This, he says, makes modern western societies more resilient than those like the old Soviet Union, in which decision making was centralised.
    Things are not that simple, says Thomas Homer-Dixon, a political scientist at the University of Toronto, Canada, and author of the 2006 book The Upside of Down. "Initially, increasing connectedness and diversity helps: if one village has a crop failure, it can get food from another village that didn't."
    As connections increase, though, networked systems become increasingly tightly coupled. This means the impacts of failures can propagate: the more closely those two villages come to depend on each other, the more both will suffer if either has a problem. "Complexity leads to higher vulnerability in some ways," says Bar-Yam. "This is not widely understood."
    The reason is that as networks become ever tighter, they start to transmit shocks rather than absorb them. "The intricate networks that tightly connect us together - and move people, materials, information, money and energy - amplify and transmit any shock," says Homer-Dixon. "A financial crisis, a terrorist attack or a disease outbreak has almost instant destabilising effects, from one side of the world to the other."
    For instance, in 2003 large areas of North America and Europe suffered when apparently insignificant nodes of their respective electricity grids failed. And this year China suffered a similar blackout after heavy snow hit power lines. Tightly coupled networks like these create the potential for propagating failure across many critical industries, says Charles Perrow of Yale University, a leading authority on industrial accidents and disasters.

Credit crunch
Perrow says interconnectedness in the global production system has now reached the point where "a breakdown anywhere increasingly means a breakdown everywhere". This is especially true of the world's financial systems, where the coupling is very tight. "Now we have a debt crisis with the biggest player, the US. The consequences could be enormous."
    "A networked society behaves like a multicellular organism," says Bar-Yam, "random damage is like lopping a chunk off a sheep." Whether or not the sheep survives depends on which chunk is lost. And while we are pretty sure which chunks a sheep needs, it isn't clear - it may not even be predictable - which chunks of our densely networked civilisation are critical, until it's too late.
    "When we do the analysis, almost any part is critical if you lose enough of it," says Bar-Yam. "Now that we can ask questions of such systems in more sophisticated ways, we are discovering that they can be very vulnerable. That means civilisation is very vulnerable."
    ... Nevertheless, Homer-Dixon thinks we should be taking action now. "First, we need to encourage distributed and decentralised production of vital goods like energy and food," he says. "Second, we need to remember that slack isn't always waste. A manufacturing company with a large inventory may lose some money on warehousing, but it can keep running even if its suppliers are temporarily out of action."
    The electricity industry in the US has already started identifying hubs in the grid with no redundancy available and is putting some back in, Homer-Dixon points out. Governments could encourage other sectors to follow suit. The trouble is that in a world of fierce competition, private companies will always increase efficiency unless governments subsidise inefficiency in the public interest.   ...
    "This is the fundamental challenge humankind faces. We need to allow for the healthy breakdown in natural function in our societies in a way that doesn't produce catastrophic collapse, but instead leads to healthy renewal," Homer-Dixon says. This is what happens in forests, which are a patchy mix of old growth and newer areas created by disease or fire. If the ecosystem in one patch collapses, it is recolonised and renewed by younger forest elsewhere. We must allow partial breakdown here and there, followed by renewal, he says, rather than trying so hard to avert breakdown by increasing complexity that any resulting crisis is actually worse.
    Lester Brown thinks we are fast running out of time. "The world can no longer afford to waste a day. We need a Great Mobilisation, as we had in wartime," he says. "There has been tremendous progress in just the past few years. For the first time, I am starting to see how an alternative economy might emerge. But it's now a race between tipping points - which will come first, a switch to sustainable technology, or collapse?"
    Tainter is not convinced that even new technology will save civilisation in the long run. "I sometimes think of this as a 'faith-based' approach to the future," he says. Even a society reinvigorated by cheap new energy sources will eventually face the problem of diminishing returns once more. Innovation itself might be subject to diminishing returns, or perhaps absolute limits.
    Studies of the way by Luis Bettencourt of the Los Alamos National Laboratory, New Mexico, support this idea. His team's work suggests that an ever-faster rate of innovation is required to keep cities growing and prevent stagnation or collapse, and in the long run this cannot be sustainable.
    The stakes are high. Historically, collapse always led to a fall in population. "Today's population levels depend on fossil fuels and industrial agriculture," says Tainter. "Take those away and there would be a reduction in the Earth's population that is too gruesome to think about."
    If industrialised civilisation does fall, the urban masses - half the world's population - will be most vulnerable. Much of our hard-won knowledge could be lost, too. "The people with the least to lose are subsistence farmers," Bar-Yam observes, and for some who survive, conditions might actually improve. Perhaps the meek really will inherit the Earth.

Het idee van het opsplitsen van de economie in min of meer zelfstandig functionerende lokale eenheden is al geformuleerd door de redactie hier .
 
De kans op het tot stand komen van zoiets is niet groot - zegt bijvoorbeeld ook de volgende waarnemer, tezamen met het noemen van de waarschijnlijke grootste horde (de Volkskrant, 02-08-2008):
  Elke week schrijven Amanda Kluveld en René Cuperus een reactie op een actuele stelling.

Stelling: Opwarming van Nederland is godsgeschenk

Alleen dictatuur kan opwarming stoppen (René Cuperus)

Nog even en we hoeven voor ‘leven als God in Frankrijk’ de deur niet meer uit. Frankrijk komt vanzelf naar ons toe. Door de opwarming van de aarde krijgt Nederland het milde Atlantische klimaat van Midden- en Zuidelijk Frankrijk. ...
    De politieke correctheid gebiedt heel zuur te kijken bij de opwarming van de aarde. Over die ‘ongemakkelijke waarheid’ (Al Gore) moeten we ons zeer ongerust maken en zeer schuldig voelen. Nu het nog kan, moeten we ingrijpende maatregelen nemen. Vooral het Westen zou schuldbewust zijn levenswijze drastisch moeten herzien. Want dat leeft ecologisch op veel te grote voet. ‘Ecologische voetafdruk’ heet dat in het duurzaamheidswereldje.
   Dat is natuurlijk geen onzin. Sinds pakweg de Industriële Revolutie wordt onze planeet op een ongehoorde manier geëxploiteerd en uitgewoond. Geen berg zonder elektriciteitskabel, geen rivier zonder afvalstof, geen lucht zonder opgewarmde chemische stof. Het zou heel raar zijn geweest wanneer de extreme leefwijze van de moderne mens de aarde onverschillig had gelaten. Een ongekende explosie aan energie, activiteit, mobiliteit van een veelvoud aan mensen laat zijn verwoestende sporen na.
    Daarin zit niet het ongelijk van de milieu-alarmisten. Mijn milieuscepsis schuilt niet in de diagnose, maar in de oplossingen. Hoe valt dit tij in godsnaam te keren? Er zijn talloze mega-milieucatastrofes nodig of een eco-totalitair regime om mensen van hun hypermaterialistische en consumentistische leefpatroon af te krijgen.
    Alle seinen staan, ondanks alle milieudiscussie, verkeerd. Alleen al in het Westen verdubbelt de luxe ieder jaar opnieuw. Om niet te spreken van de gulzige inhaalbeweging van China of Afrika. Welke totalitaire wereldregering gaat hier het ‘genoeg is genoeg’ spreken?
    Gelukkig is er de technologie. Duurzame uitvindingen zullen onze planeet wel redden. Zou het? Als de Siberische permafrost door de opwarming ontdooit, komt er zoveel methaangas vrij, dat het het afval scheiden en de hybride auto's van een miljard Chinezen teniet zal doen.
    De opwarming van de aarde is voor de mens een maatje te groot.

Er volgde niet veel.

Een nieuwe poging in de publiciteit (de Volkskrant, 23-09-2009, van verslaggever Martijn van Calmthout):
  Klimaatfilm The Age of Stupid in 62 landen tegelijk in première

Terugblik op een stom tijdperk

...   Tot ver voorbij de plaatselijke drogist staan de honderden genodigden voor de première van de nieuwe klimaatfilm The Age of Stupid, dinsdagavond in bioscoop Tuschinski. De opvolger van Al Gore, heet het al dagen in de campagnes.   ...
    In 62 landen tegelijk gaat de film wereldwijd in première , strak geregisseerd vanuit New York, waar verslaggevers van MTV beroemdheden op de groene loper interviewen over hun inzet voor het klimaat. Op de achtergrond passeert minister Bert Koenders (Ontwikkelingssamenwerking).
    Na de vertoning zullen hoofdrolspelers stichtelijke woorden spreken, over de klimaatcrisis en wat eraan te doen. Een akkoord over de beperking van de CO2-uitstoot straks in december in Kopenhagen, is wel het minimum, zegt oud-VN-chef Kofi Anan.
    In de film blikt archivaris Pete Postlethwaite vanuit het jaar 2055 terug op het tijdperk van de stomheid, de tweede helft van de 20ste eeuw, toen de wereld grondstoffen gebruikte alsof het niet op kon. En het klimaat ontregelde.
    Zijn eindeloze beeldarchief neemt de kijker mee terug naar de orkaan Katrina in 2005, naar een oude berggids die de gletsjers in de Alpen zag smelten, de gasfakkels in de olievelden van Nigeria, de jonge prijsvechter die in India een goedkope luchtvaartmaatschappij opzet, felle protesten tegen een windpark in Engeland.
    Allemaal echte mensen, verzekeren de makers, uit zelf geschoten documentaires in New Orleans, Jordanië, Bedfordshire, en bestaande fragmenten van tv.
    Alleen acteur Postlethwaite en zijn archief op de ontdooide Noordpool zijn echt fictie. Waar nodig wordt zijn betoog over de stupiditeit van hem en zijn medemensen onderstreept met platte animatie. Dikke dollartekens stampen door een groen landschap, inclusief kapitalistische sigaar. Sydney staat in lichterlaaie.
    De archivaris mijmert aan het slot de vraag die de kijker onthouden moet: hoe konden we zo lang denken dat we onszelf niet hoefden te redden? ‘Je zou haast denken dat we het niet de moeite waard vonden.’
    De film An Inconvenient Truth van Gore schudde de mensen wakker, maar was een film over grafieken, zegt milieuorganisator Maurits Groen. ‘Dit is een verhaal over de mensen, en vooral over onszelf.’   ...

En zeg niet dat er niet allang gewaarschuwd is (de Volkskrant, 09-01-2010, door Martijn van Calmthout):
  Verbitterd in de broeikas

Stephen H. Schneider, 65 en veteraan-klimaatonderzoeker van Stanford University, ... was ook de eerste wetenschapper die, in 1981, berekende dat we door de ongebreidelde uitstoot van kooldioxide afstevenen op 1,5 tot 4,5 graden wereldwijde opwarming, en die daarna dertig jaar lang door klimaatsceptici als paniekzaaier werd zwartgemaakt. Met succes, noteert Schneider in zijn memoires, Science as a Contact Sport. Bitter stelt hij daarin vast dat de aanpak van klimaatverandering decennialang heeft stilgelegen.
    Schneiders eerste getuigenis over het klimaat voor het Huis van Afgevaardigden, van 1979, lijkt sprekend op die van 2007. En zelfs de schermutselingen in het IPCC-klimaatpanel, dat hij nu en dan tot in de absurdste details beschrijft, zijn weinig veranderd in de jaren. Kortzichtigheid en eigenbelang leiden landen meer dan de toekomst van de aarde, noteert Schneider, overigens nog voordat Kopenhagen zo mager uitviel.
    Deels, schrijft hij, hebben klimaatwetenschappers dat echt zichzelf te verwijten. Hoe goed hun argumenten en modellen ook waren, ze slaagden er niet in om die in politieke actie vertaald te krijgen. In feite hebben ze zich laten wegspelen door belangenbehartigers van de olie- en kolenindustrie die strak campagne voerden om de intuïtieve twijfel over het klimaatverhaal maximaal te maken.
    De media begrepen er trouwens ook niks van, aldus Schneider. Die behandelen klimaatwetenschap als opinie: je bent voor opwarming of ertegen. Alsof wetenschap zo werkt. Maar media wel, stelt hij vast.

Een voorbeeldje van dat laatste (de Volkskrant, 02-01-2010, door Leon de Winter):
  Luister naar klimaatdissidenten

Er zijn zoveel dissidente wetenschappelijke stemmen in het klimaatdebat dat minister Jacqueline Cramer zich daarvoor moet openstellen, betoogt Leon de Winter.

... Lubos Motl is een natuurkundige, en wel eentje die zich met de theoretische natuurkunde bezighoudt, en met name de snarentheorie en kwantumzwaartekracht. ... Zijn laatste blog heet No statistically significant warming since 1995, en misschien kan een medewerker van milieuminister Jacqueline Cramer haar daarvan een samenvattinkje geven.    ...
    Het is niet voldoende te beweren dat ‘de’ wetenschap het er over eens is dat wij, mensen, kwalijke klimaatverandering veroorzaken. Ik heb de namen van vele honderden serieuze wetenschappers die iets anders beweren. ...
    ‘De’ wetenschap is zeer verdeeld over de oorzaken van klimaatverandering. De zon en kosmische straling, waarover de Israëlische fysicus en klimaatdissident Nir Shaviv heeft gepubliceerd, lijken een veel grotere rol te spelen bij de vorming van ons klimaat dan menselijk handelen.
    Maar Cramer aanvaardt de legitimiteit van klimaatdissidentie niet. ...
    Een leek als ik vind elke dag berichten die de klimaatwaarheden van Cramer ernstig ondergraven. Zoals het bericht dat de Nederlandse moleculair paleontoloog Jaap Sinninghe Damsté in Nature uiteenzet dat het smelten van de sneeuw op de Kilimanjaro het gevolg is van een natuurlijk proces van grote klimaatschommelingen – de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek meldde dit.   ...

En waarom krijgt deze nitwit (op dit vakgebied) deze ruimte in de krant: omdat hij een bekende schrijver is. ...

Terug naar de meer redelijke mensen (de Volkskrant, 24-09-2011, door Gerard Reijn):
  Interview | Paul Gilding, blijmoedige ondergangsprofeet

'De planeet is niet meer te redden'

Stormen, oorlogen en hongersnood komen eraan. We hebben te veel van de aarde gevraagd.

Een paar miljard mensen zullen er wel sterven, zegt Paul Gilding opgewekt. Aan honger, dorst en oorlog. In het gunstigste geval. Want in het slechte scenario, het scenario waarin de mensheid niet op het laatste moment besluit in te grijpen en haar consumptie drastisch terugschroeft, blijven er misschien niet meer dan een paar honderd miljoen mensen over. 'Dan kunnen we helemaal opnieuw beginnen. Dan is de beschaving weg en is het iedereen tegen iedereen.'
    Een blijmoediger ondergangsprofeet kun je je niet wensen. Een opgewekte Australiër, die Gilding (52), zongebruind, fit, vol energie. Hij is in Europa om zijn boek The Great Disruption te promoten. Hij kent Nederland nog uit de tijd dat hij er woonde (tot 1994) als directeur van Greenpeace International. Sindsdien heeft hij jarenlang concerns als Ford en DuPont geadviseerd. Twee jaar geleden stopte hij daarmee, en wijdde zich aan zijn boek.
    Zijn boodschap is inktzwart, oudtestamentisch haast. Stormen, vloeden, droogten, oorlogen en hongersnoden staan ons te wachten. Allemaal omdat we van de aarde te veel zouden hebben gevergd.
    De klap is onvermijdelijk, zegt hij. 'We hoeven echt niet meer te werken aan het redden van de planeet. Het probleem is niet de ijsbeer die moet zwemmen. We moeten nu alles op alles zetten om de beschaving te redden.'

Hoe weet u zo zeker dat die klap komt?
'We leven nu al 40 tot 50 procent boven de capaciteit van de aarde. Dat weten we uit de footprint-berekeningen, waarbij wordt uitgerekend hoeveel ruimte je nodig hebt om de wereldconsumptie duurzaam in stand te houden. Dus hebben we nu al een heel groot probleem. In 2050 hebben we 30 procent meer mensen; dan hebben we een heel, heel groot probleem. Bovendien willen we allemaal economische groei, van zeg 2 procent per jaar. En dan wil een groot deel van de aardbewoners nog hun achterstand en hun armoede wegwerken.   ...

Die footprint-berekeningen gaan uit van een vaste capaciteit van de aarde. Die kan toch worden opgevoerd? Bijvoorbeeld door de landbouw productiever te maken.
'Zeker. Maar dat zal nooit in een dusdanig tempo gaan dat de klap kan worden afgewend. ...

Volgens die berekening zitten we al ver boven de capaciteit van de aarde. Niemand die het merkt.
'Dat gaat een tijdje goed, maar de klap komt. We leven nu als het ware op de creditcard. Misschien al op de creditcards van onze kinderen. ...'

Hoe gaat die crisis er uit zien?
'Je ziet nu al stukjes verschijnen. Je ziet Somalië met een ernstige hongersnood. Je ziet Rusland dat zijn export van graan stopte. Texas waar de ergste droogte ooit plaatsvindt. Je kunt nog net zeggen: oh ja, weer een crisis. Je kunt hem vergeten. Maar als die ernstige droogte een keer het gebied rond Chicago treft waar een groot deel van het graan in de wereld vandaan komt, dan kunnen we er niet meer zomaar aan voorbij.   ...

Wie moet het probleem oplossen? De markt? De politiek?
'Allebei. De markt zal zijn punt duidelijk maken met hogere prijzen. Maar de politiek moet ook in actie komen. De klap ('crash') is onvermijdelijk, maar de ineenstorting ('collapse') kan nog worden afgewend.
    'Als niemand iets doet, wordt het een wereldoorlog. Je ziet dat landen als China en Saoedi-Arabië al miljoenen hectaren landbouwgrond in Afrika opkopen om zich van voedsel te voorzien. Zij bereiden zich voor op een keiharde strijd om voedsel. ...'
...
U stelt dat er, in uw optimistische scenario, een paar miljard mensen aan gaan. Hoe gaat dat in zijn werk?
'Niemand schijnt dat te geloven. Maar als je mensen in 1930 zou voorspellen dat er een wereldoorlog kwam waarbij 60 miljoen mensen zouden worden gedood en 6 miljoen joden zouden worden vergast, zou ook niemand je geloven. Niemand ook die er iets tegen deed.
    'Dat is ook het patroon dat ik voorspel. De mensheid is traag, reageert veel te laat, maar is niet stom. De mens is op zijn best in een crisis. Dan kan hij zich enorm aanpassen. Dan kunnen we ons mobiliseren en in korte tijd dingen doen die we daarvoor voor onmogelijk hielden.'

Het wordt wel een rotwereld.
'Helemaal niet. Tenzij je winkelen de essentie van je bestaan vindt. Mensen zijn het gelukkigst als hun materiële behoeften net zijn vervuld. Als ze fysiek actief kunnen zijn, als ze samen met andere mensen kunnen zijn. Dat kan allemaal. En er komt een hoop werk. Allemaal nieuwe industrieën zullen nodig zijn om duurzame energie te produceren. ...'

Uw beeld is wel extreem somber.
'Integendeel. Critici zoals James Lovelock noemen mij te optimistisch. Die zeggen net als ik dat de crisis onvermijdelijk is, maar dat er verder ook niets aan te doen is. Dat de beschaving niet te redden is. Ik zeg dat we de crisis kunnen aangrijpen om terug te schakelen naar een basaal welvaartsniveau.' ...

Aanvulling in 2019: dit lijkt tot nu toe allemaal naadloos uit te komen ...


Naar De toekomst , of site home ·.

21 jul.2007