Uit: Leids universiteitsblad Mare, 01-03-2007, door Bart Braun

Afvalbakstudie

'De maatschappelijke waarding voor een afgeronde rechtenstudie is onevenredig met de relatief lage studielast daarvan', stond ooit in een ingezonden brief in Mare. Er kwam geen enkele reactie op: blijkbaar denken ze er bij rechten eigenlijk net zo over.
    De opleiding rechten staat niet bepaald bekend om het loodzware studieschema, waar studenten vele tientallen uren per week hun nose to the grindstone moeten houden om nog mee te kunnen. ...

Uit: Leids universiteitsblad Mare, 20-09-2007, door Jasper Lukkezen

Rubriek De Zeepkist | Gerard Oosterwijk (23), 4e-jaar rechten

'Niet strenger, maar zwaarder'

'Ik heb er genoeg van dat iedereen altijd maar op rechten kakt. Oké, het is terecht, de bachelor is ook niet moeilijk. Zo makkelijk, dat studenten, die er toch al nauwelijks voor hoeven te werken, nog minder doen dan noodzakelijk en dan falen. Je studie staat op nummer vier op je prioriteitenlijstje, na je vereniging, je hobby's en je sociale leven. ...

Red.:   Iets anders is het natuurlijk als het in de publiciteit komt:


Uit: De Volkskrant, 30-06-2006, column door Ronald Plasterk

Kabinet tegen fundamentele wetenschap

Het kabinet-Balkenende heeft innovatie en wetenschap hoog op de agenda gezet. Dat op zich is winst. De universiteiten staan er in politiek Den Haag al decennia beroerd op. Dat heeft er misschien mee te maken dat veel politieke leiders ooit zelf zeven tot tien jaar hebben gedaan over iets wat je met een schriftelijke cursus in de avonduren zou kunnen leren. In de Volkskrant stond op 27 april een lijstje: Balkenende (acht jaar, rechten en geschiedenis), Pechtold (tien jaar, rechten en kunstgeschiedenis), Hoogervorst (zeven jaar, geschiedenis), Verhagen (twaalf jaar, geschiedenis), Rutte (zeven jaar, geschiedenis). ... 

Red.:   Natuurlijk valt dat hard:
 

De Volkskrant, 30-06-2006, ingezonden brief van Jacob de Boer, vierdejaars student rechten (Amsterdam)

Cursus

Volgens Ronald Plasterk kan een studie als rechten schriftelijk in een avondcursus worden afgedaan (Forum, 30 juni).
    De Romeinse rechtsgeleerde Ulpianus schreef begin 3de eeuw: ‘Recht is de kunde van wat goed en billijk is.
    Terecht zou men ons daarom wel priesters kunnen noemen: wij beoefenen immers de gerechtigheid en verkondigen de kennis van wat goed en billijk is. Daarbij scheiden wij billijk van onbillijk, en onderscheiden wat geoorloofd is van wat dat niet is.’
    De rechtsgeleerdheid omvat meer dan het in een avondcursus uit het hoofd leren van een wetboek.
 

Red.:   Maar dat is dus precies wat het recht zou moeten zijn. In de praktijk hebben we te maken met de inzet zoals eerder beschreven hier .
    Sinds het schrijven van het voorgaande is er een nette opsomming gekomen van alle technische falens van justitie, en één van de redenen ervan: gebrek aan opleiding:

Uit: Leids universiteitsblad Mare, 20-09-2007, door Bart Braun

Experts in het 'land der blinden'

De juridische wereld heeft moeite met wetenschappelijk bewijs en getuige-deskundigen, zo blijkt andermaal uit de zaak Lucia de B. 'De gemiddelde jurist heeft te weinig bagage.'

Lucia de B. zou waarschijnlijk niet veroordeeld zijn voor de moord op baby Amber, als de rechter meer inzicht had gehad in de complexe wetenschap rond digoxinevergiftiging. Dat bracht de Comissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken vorige week naar buiten. Bij de Schiedammer parkmoord ging Cees B. onschuldig de cel in, terwijl het DNA-bewijs niet in zijn richting wees. In Engeland belandde de moeder van een wiegendood-baby onschuldig in de cel, na een misvatting over statistiek.
    Rechtszaken, en dan met name die in het strafrecht, krijgen steeds vaker te maken met bewijs uit wetenschappelijke hoek. Dat zorgt soms voor problemen, zoals uit bovenstaande voorbeelden blijkt. Wat gaat er mis? 'Veel functionarissen in de strafrechtketen geven voortdurend blijk van een gebrek aan kennis, en een gebrek aan ambitie om deze kennis te vergaren', stelde prof. dr. Peter de Knijff in zijn oratie verleden jaar. De Knijffis hoofd van het Leidse Forensisch Laboratorium voor DNA Onderzoek. 'Ik noem het de kenniskloof, zegt hij in zijn kamer in het onderzoeksgebouw van het Leids Universitair Medisch Centrum.
    Om die kloof te dichten, geeft hij workshops aan medewerkers van het Openbaar Ministerie. 'Mijn eerste zin is altijd dat ik hoop ze in een staat van opperste verwarring achter te laten. Daar kunnen ze natuurlijk niet tegen, verwarring. Juristen hebben ook een onmogelijke taak. Je kunt niet verlangen dat ze alles weten van alle relevante wetenschappen.'
    Het zijn er nogal wat, die relevante wetenschappen. Bij de zaak van De B. speelden toxicologie en Bayesiaanse statistiek een belangrijke rol. Op het Nederlands Forensisch Instituut werkt een bioloog die zich bezighoudt met forensische algenkunde.. Een gebied dat van pas kan komen wanneer een lijk in het water heeft gelegen. Kennis van vliegen die eitjes leggen in een versgestorven lijk kan bepalen hoe lang iemand al dood is. Bij een incestzaak beweerde het slachtoffer dat ze gedwongen was urenlang seks te hebben met een bok, en zo wordt kennis van het seksleven van dieren ineens een kwestie van belang. Het duurt maar een paar seconden voor een bok klaarkomt, maar hoeveel advocaten weten dat?
    'Er zijn meer dan honderd gevestigde forensische expertises', legt hoogleraar bewijs en bewijsrecht Hans Nijboer uit. 'Van forensische accountancy tot forensische zoölogie. Het recht weerspiegelt de ontwikkelingen in de maatschappij, dus ook de verwetenschappelijking. Bij ontzettend veel zaken komt een element van deskundigheid kijken.'
    De advocaat, de officier van justitie en de rechter missen in de regel die deskundigheid. Nijboer: 'Als je de rechtspraktijk ingaat, kom je de problemen met wetenschappelijk bewijs zeker tegen in je beroep. In de studie? Nog veel te weinig: het hangt er vanaf welke keuzevakken iemand volgt. Onderwerpen rond forensisch onderzoek en bewijs zijn te lang als bijzaak gezien; de gemiddelde jurist wordt met te weinig bagage losgelaten.' Hij vervolgt: 'Dit probleem is overigens niet typisch Leids, maar speelt in heel Nederland.'
    Een voorbeeld: in de Engelse wiegendood-zaak verklaarde kinderarts Sir Roy Meadow dat de kans op een tweevoudige wiegendood ontzettend klein is. Onderzoek had uitgewezen dat een willekeurige baby van welvarende, niet-rokende ouders een kans van I op 8,500 had aan wiegendood te overlijden. Bij twee onafhankelijke gevallen van wiegendood was de kans op toeval dus 1 op 8.500 in het kwadraat, ofwel 1 op 73 miljoen. De jury ging mee, en een moeder die zojuist haar tweede kind had verloren ging de bak in voor een dubbele moord.
    In werkelijkheid is het zo dat er bij mensen die een kind aan wiegendood verliezen, factoren kunnen spelen die ook voor het tweede kind van toepassing zijn. Een erfelijke aanleg, bijvoorbeeld, of de gewoonte om de baby mee in bed te nemen. 'Een jurist moet door zo'n redenatie heen kunnen prikken', vindt Nijboer. 'Prikt hij er ook doorheen? Waarschijnlijk niet.'
    'Het gebrek aan kennis is ontstellend' meent ook Ton Broeders, hoogleraar criminalistiek. 'Dat juristen niet in staat zijn ?m technisch bewijs te beoordelen is onverantwoord en anachronistisch.' Zowel Broeders als Nijboer geven vakken die rechtenstudenten dat aanleren, maar die zijn niet verplicht. 'Wij missen bepaalde zaken verschrikkelijk in het onderwijs: inzicht in statistiek en de wetenschappelijke methode.'
    Er is echter maar een beperkte tijd beschikbaar voor een studie rechten, waarin de studenten ook nog eens iets moeten leren over het rechtssysteem. De finesses van elke forensische wetenschap blijven per definitie onderbelicht. Dus gebruiken juristen hetzelfde trucje als journalisten: ze halen er deskundigen bij.
    'De inbreng van getuige-deskundigen speelt in Nederland achter de schermen. Dat komt door de grote invloed van het dossier', legt Nijboer uit. 'En dus maakt het niet zoveel uit wie die deskundige achter het rapport in het dossier is. Advocaten en politie gingen in eigen kring zoeken wie er deskundig was, of ze liepen langs de gebaande paden, zodat ze steeds weer bij dezelfde mensen, zoals Peter de Knijff, terechtkwamen. De mensen die men toch al kent, of die toevallig werden aangeraden. En dat woordje "toevallig" vind ik zorgwekkend. Het suggereert een grote mate van subjectiviteit. De betrokken juristen lopen in het land der blinden rond.'
    Deskundigen brengen natuurlijk hun eigen problemen met zich mee. Meadow bleek toch niet zo deskundig. Een andere toxicoloog had wellicht een andere uitspraak opgeleverd voor Lucia de B. Broeders: 'Op de deskundigen valt echter ook het nodige aan te merken. Die statistici hadden hun petitie in 2004 in moeten dienen, toen de rechtszaak nog liep. Toen stond ook al in de krant dat de kans op toeval zogenaamd nul was. Het nu alsnog doen is lachwekkend.
Het gaat allang niet meer om statistiek maar om de digoxineconcentratie'
    Omgekeerd komt het ook voor: De Knijff zag ooit hoe een officier van justitie aan de haal wilde gaan met DNA-bewijs in de Puttense moordzaak. 'Die deed net alsof hij een keihard daderspoor had gevonden. Ik heb toen onmiddellijk de voorzitter van de rechtbank gefaxt met hoe het werkelijk zat.' Ook fysisch antropoloog George Maat droeg regelmatig bij aan rechtszaken, bijvoorbeeld met een bepaling of iemand minderjarig is of niet. 'Of er een botsing van culturen plaatsvindt? Die is er wel, ja. De grondhouding bij de rechterlijke macht is dat ze het allemaal wel uitgelegd krijgen. Vervolgens blijkt het toch iets te veel om in een zitting mee te nemen. De complexiteit maakt het ook verleidelijk om een deskundigenrapport links te laten liggen, zodat harde feiten in een la verdwijnen. Je hoeft als jurist niet alles te begrijpen, maar je moet weten wat er te koop is, en wat voor extra onderzoeken er mogelijk zijn. Ondertussen klaagt de rechterlijke macht dat de rapporten te moeilijk zijn. Maar zij moeten er van hun kant ook echt wat aan gaan doen.
    'Het is schrijnend dat ik elke keer opnieuw uit moet leggen hoe een leeftijdsbepaling werkt, maar als je gevraagd wordt, krijg je wel de tijd en mogelijkheid om je verhaal te doen.
Die moet je ook nemen; niet wachten tot ze het precies op de juiste manier vragen. Dat zal niet gebeuren, want die kennis is er niet.
    'In Leiden is het vak criminalistiek niet verplicht. Je kunt het niet geloven. Alleen maar over wetten leren, dat kan gewoon niet meer:


Red.:   Maar hier zijn nog een paar zaken niet aan de orde gekomen: het gebrek aan zorgvuldigheid en nauwkeurigheid (eigen fouten), de pure domheid, en het gebrek aan integriteit (liegen in de rechtszaal, het niet willen erkennen van gemaakte fouten).
    Weer een bericht uit de bron van de ellende:

Uit: Leids universiteitsblad Mare, 24-09-2009, door Guido Marchena

Onderwijs bij Rechten moet niet strenger worden, maar wetenschappelijker

De motivatie om zelf na te denken is nihil

Studentenverenigingen krijgen onterecht de schuld van het lage studierendement bij Rechten. Maar in plaats van de opleiding schoolser te maken, moet de faculteit het onderwijs verbeteren, betoogt Guido Marchena. Dat is er nu namelijk enkel op gericht om studenten ‘het maar te laten halen’.

Tussentitel: 'Het wetenschappelijke aspect is ver te zoeken'

In het Leidsch Dagblad van 15 september presenteerde decaan Carel Stolker trots de nieuwe maatregelen die rechtenstudenten sneller moeten laten afstuderen. Voor elk door een student behaald punt ontvangt de universiteit geld van de overheid met twee extra grote beloningen voor het behalen van de bachelor en de master. Door studenten sneller door het traject te helpen krijgt de universiteit sneller haar beloning. Vandaar dat een taskforce de opdracht kreeg het college van bestuur te adviseren omtrent het studierendement. ...
    Wat is er wel aan de hand bij de juridische faculteit? Mijn visie is deze: er wordt niet meer aan wetenschappelijk onderwijs gedaan. Vanaf de jaren zeventig zijn er gigantisch veel studenten bijgekomen. Dat aantal wordt elk jaar groter. Het onderwijssysteem is ingericht om studenten ‘het maar te laten halen’, in plaats ze een wetenschappelijke opleiding te bieden. Stof die studenten zelf kunnen lezen, krijgen ze in hoorcolleges samengevat voorgekauwd om het in werkcolleges op een praktische manier te kunnen toetsen.
    Dit staat in schril contrast met bijvoorbeeld studies aan de faculteit Geesteswetenschappen, waar docenten in colleges voortborduren op de voorbereide stof. Dit maakt het bijwonen van colleges zonder voorbereiding totaal nutteloos. Let op: dit gebeurt zonder verplichtende maatregelen. Studenten - zo heb ik zelf kunnen ervaren - worden hier automatisch gemotiveerd om de stof voor te bereiden, omdat ze anders voor niets in de collegebanken zitten en het tentamen niet kunnen halen. De resultaten van deze opleidingen zijn ontzettend goed en het systeem werkt, ongeacht de grootte van de collegezaal.
    Bij Rechten biedt het systeem de studenten een stofinhoudelijke keuze. Ofwel de student leest de stof en haalt het tentamen (of niet), ofwel de student volgt zonder voorbereiding de colleges waarin de stof wordt samengevat en haalt ook het tentamen (of niet). Het wetenschappelijke aspect is ver te zoeken. De motivatie bij studenten om zelf na te denken is nihil. Op een handjevol vakken na functioneert de opleiding als een machine waar studenten als kant-en-klare producten uitkomen.    ...

Red.:   Ook in deze tijd verschenen: het kant-en-klare vonnis over het verzoek tot tijdelijke vrijlating van de vluchtgevaarlijke pooier en vrouwenhandelaar Saban B.
   Een verhaal dat overigens al jaren bekend is:
 

De politiek zal de 'structurele problemen' bij justitie en politie, zoals gebleken in de zaak Nienke, niet oplossen, meent hoogleraar psychologie en oud-rector Willem Albert Wagenaar. Zijn hoop is gevestigd op de rechtenfaculteiten.

'Het is best erg dat Cees B. onschuldig is veroordeeld en heeft vastgezeten. ....'
     Oud-rector en hoogleraar psychologie Willem Albert Wagenaar botst wel vaker fundamenteel met de magistratuur, met name wanneer hij met zijn collega-psychologen als getuige-deskundige wordt opgeroepen in strafrechtszaken. Wat voor hem cruciaal is - het blijven stellen van kritische vragen, het doen van eigen onderzoek, leren van fouten, verantwoording afleggen - ziet hij in die wereld te weinig gebeuren.
    Aan de hand van vijftien representatieve zaken uit de Nederlandse rechtspraak, publiceerde Wagenaar samen met collega emeritus hoogleraar Hans Crombag, afgelopen week het boek The popular policeman and other cases. Op onderhoudende wijze beschrijven de rechtspsychologen tot in detail het verloop van die zaken, hun rol daarin als deskundige en de afloop. ...
    Een 'justitiële bananenrepubliek', noemde Wagenaar Nederland ooit. Om er nu aan toe te voegen dat het er niet echt beter op is geworden. ...
    ... De methoden van .het rechtspsychologisch onderzoek werken beter dan het opsporingsonderzoek. Dat is toch ernstig?'
    De twee disciplines bijten elkaar, schrijven Wagenaar en Crombag in boek The popular policeman. 'Er is een probleem. In de rechtszaal ligt het primaat bij de rechtswetenschappen en dat moet zo blijven. Maar dan dringt zich de vraag op of de rechtswetenschap voldoende aan zijn eigen kwaliteit gewerkt? Als dat niet zo is, worden ze ingehaald door een andere wetenschap. Dan verliezen ze op een gegeven moment het recht om burgers te beoordelen en te veroordelen. Juristen hanteren zélf het begrip tunnelvisie! Dat ligt aan een tekortkoming bij de rechtswetenschap.
    'Hier in de faculteit Sociale Wetenschappen moeten alle studenten "Methoden en technieken en onderzoeksmethoden" leren en afstuderen op eigen onderzoek. Dat is toch fundamenteel in de wetenschap? Maar welk onderzoek doen juristen? Ze hebben geen flauw idee hoe je onderzoek doet en eenmaal afgestudeerd worden ze geacht te onderzoeken wat wij burgers misdaan hebben. De juridische opleiding zou voor minstens een derde uit praktijk moeten bestaan.
    'Carel Stolker, de decaan van de faculteit rechtswetenschappen vroeg zich een paar jaar geleden af of het eigenlijk wel een wetenschap is. Hij stelde de juiste vragen. Het gaat om objectiviteit van onderzoek. Je kunt niets ontdekken als je geborneerd en met tunnelvisie naar de wereld kijkt. Maar het vertaalt zich nog niet naar de studie rechten. Maar ik denk dat de decaan achter me staat, als ik zeg dat de rechtenfaculteit toe is aan een diepe bezinning.'

Naar Juristen , Sociologie lijst , Sociologie overzicht  , of site home .