Bart Koolhaas schreef op 06-08-2008 08:28 @ Evelien Tonkens Ik begrijp uw probleem niet zo goed. Het is al tijden erg normaal om voor kinderen met leerproblemen speciaal onderwijs aan te bieden. Wellicht heeft u een wat vertekend beeld over hoogbegaafden; dit zijn niet per-se kinderen/mensen die het erg goed doen in een klas; integendeel, vaak vallen ze uit en onderpresteren ze omdat de lesstof ze niet kan motiveren. Vaak worden dit soort kinderen juist als "dom" aangezien. Onterecht, want met de juiste begeleiding kunnen ze juist op een geweldig tempo doorgroeien. "Arrogante elite klasjes" kun je overal krijgen, dat ligt maar net aan de persoon. Deze zelfde redenatie kun je loslaten op VWO versus VMBO studenten, etc etc. Moeten we de universiteiten ook maar afschaffen omdat ze een maatschappelijke elite vormen? Ook steld u dat zwarte kinderen waarschijnlijk nooit in deze Leonardo klass kunnen komen. Hieruit blijkt maar weer dat u schrijft over een onderwerp waar u zich kennelijk niet goed heeft verdiept. De test op hoogbegaafdheid is niet in tekst maar in geometrische vormen waarbij getest wordt op het zien van structuren en verbanden. Een andere test richt zich op cijfermatig inzicht. Dislectie komt overigens erg vaak voor bij hoogbegaafden; om maar aan te geven dat taal en hoogbegaafdheid los van elkaar staan. Ik zal niet ontkennen dat veel Mensa leden een zekere vorm van arrogantie over zich hebben, maar dit kun je ook zeggen van veel academici, beroepsgroepen, etc. Wat betreft hoogbegaafdheid is deze arrogantie zowieso onterrecht aangezien je er mee wordt geboren; het is niet door toedoen van de persoon zelf. Uw betoog rammelt aan alle kanten, en lijkt me geschreven door een uitermate gefrustreerd iemand die niet de moeite heeft genomen zich in de materie te verdiepen. Wellicht een frustratie dat uzelf niet tot dit "Leonordo-klasje" behoort? G. Verhoef schreef op 06-08-2008 09:48 Wat een enorme berg gemeenplaatsen en vooroordelen. Slimme kinderen worden als wereldvreemde nerds neergezet. Zielig eigenlijk. Ik ken hele aardige slimme kinderen, hele vervelende slimme kinderen, hele aardige en hele vervelende zwakkere kinderen. Dat geldt overigens ook voor volwassenen. Ik heb hele domme volwassenen, sommigen zijn erg aardig en anderen moeten zich kennelijk afzetten tegen slimmere medemensen. En ik ken buitengewoon slimme volwassenen. Stuk voor stuk zeer voorkomend overigens, maar ook daar is niet iedereen automatisch plezierig of gemakkelijk in de omgang. Is er enige aanleiding te denken dat slimme kinderen meer gedragsproblemen geven (onuitstaabaar) als andere kinderen? Hebben alle kinderen niet recht op het beste onderwijs? Waarom wel allerlei speciale aandacht voor zwakkere leerlingen, maar niet voor de slimmere. Gezien het niveau van het basisonderwijs is duidelijk dat de gemiddelde juf niet goed om kan gaan met de slimmere kinderen. Ze begrijpt de vragen van die kinderen niet, herkent de creativiteit niet. Moeilijker ligt nog de relatie met medeleerlingen. Als de anderen willen praten over K3 en jij hebt net een boekje gelezen over kernfusie, dan is het lastig een sociale groep te vormen. Je hebt niet dezelfde interesses. DUS geen sociale cohesie. Op latere leeftijd is dat overigens geen enkel probleem. Daar mogen alle sociale verschillen geëtaleerd worden. De hoogleraar heeft een sociale- en een werkomgeving van mensen van vergelijkbaar intelligentieniveau. Die gaat iha ook niet zondag met de jongens naar de F-side. De kapster gaat niet naar de opera. Ik respecteer beide groepen volslagen gelijk, heb geen enkele minachting of buitengewoon veel respect voor de ene of de andere groep. Maar kan iemand me vertellen waarom die kinderen persé op de basisschool samen moeten zijn? Daarna gaan hun levens uiteen. Al zal de hoogleraar ongetwijfeld een vriendelijke klant blijken bij de kapster. Waarom moet alles en iedereen persé mengen, persé gelijk? Allerlei verschillen heten een verrijking, maar als slimmere kinderen hun kop boven het maaiveld uitsteken dan is het plotseling onuitstaanbaar. havand schreef op 06-08-2008 10:00 Voor mijn gevoel slaat mevr. E. T. de plank volledig mis. Eerst is het onderwijs jarenlang stuk gemaakt door de diverse ministers van "Onderwijs" . Iedereen moest naar de basisschool, desnoods met een rugzakje en de opleiding van de "leraren" voor het basisonderwijs werd steeds meer een lachertje. En dat alles in het kader van gelijke kansen voor iedereen. De mensen worden ongelijk geboren en zullen derhalve op een ander niveau in de maatschappij kunnen functioneren. Als we dat accepteren en daar geen waardeoordeel aanhangen, is er al heel wat gewonnen. Rob van Hoorn schreef op 06-08-2008 11:17 Wat een dom en onuitstaanbaar stukje van mevrouw Tonkens. Uit eigen ervaring kan ik wat effecten vertellen. Of ik hoog begaafd was, kan ik niet beoordelen. Tenslotte waren mijn vaardigheden tamelijk eenzijdig. In een tijd dat onderwijzers (een goede benaming voor vakbekwame mensen in tegenstelling tot de onbenullen die zich nu leraar noemen) nog goed onderwijs gaven bezocht, ik de lagere school. Montessori-onderwijs. Dus in je eigen tempo. Na twee jaar lag ik een jaar voor op de klas. Toen van school veranderd omdat het openbaar onderwijs door een machtsgreep van de Christenen omgevormd werd in Christelijk onderwijs. Op de nieuwe school werd ik op een half jaar achterstand ten opzichte van de klas gezet, dus anderhalf jaar achteruit. Na vier en een kwart jaar had ik alle leerstof op school voorradig af. In die tijd was het zevende leerjaar (ULO) al afgeschaft, maar de boekje waren nog op school. Dus op een leeftijd van tien jaar lag ik twee-en-een-half jaar voor op de rest, ondanks dat ik anderhalf jaar was teruggezet. Maar ik werd emotioneel te jong geacht voor het middelbaar onderwijs. Dus kreeg ik anderhalf jaar niets te doen. Een kind van tien jaar werd daarmee anderhalf jaar het recht op onderwijs ontnomen. Ik kreeg in die tijd een perfecte training: een training in luiheid. Een training om anderhalf jaar niets te doen, absoluut niets, zoiets als een gevangenisboef in een cel. Het heeft mij de hele rest van mijn leven opgebroken. Want als je eenmaal een topconditie in luiheid hebt gekregen, dan is aftrainen moeilijk. Natuurlijk heb ik het universiteitje met gemak afgerond, met grote vertraging. Vertraging niet omdat het te moeilijk was, maar omdat ik mijn opleiding in luiheid in de praktijk bracht. Wetenschappelijk had ik waarschijnlijk veel voor de maatschappij kunnen opbrengen, Maar ja, na langzaam afstuderen kom je nergens meer voor in aanmerking. De maatschappelijke schade vertegenwoordigt waarschijnlijk een schade van vele honderden miljoenen Euro's (dat zou ik niet verdiend hebben, maar dat is de meerwaarde van de prestaties). En persoonlijk blijf je met de frustraties zitten van de wetenschap dat je eigenlijk een maatschappelijke mislukkeling bent, dat terwijl de rest van de wereld je bewondert als iemand die veel gepresteerd heeft. Maar goed, mevrouw Tonens is een voorstandster van kindermishandeling door hen onderwijs te onthouden. Ze wil kinderen onder bewaking stellen van analfabete leraren (binnenkort heten het professoren) die de sommetjes onder de tien nog niet eens beheersen. Een onderwijssysteem dat de rijpe, ondertussen rottende, vrucht van het beleid van VVD, CDA, PvdA en D66 is. Kanvas Tetrapool schreef op 06-08-2008 11:23 Kortzichtig, eenzijdig en bevooroordeeld stuk van mevrouw Tonkens. Het gaat om onderwijs op ieders eigen niveau, zodat iedereen zich optimaal kan ontwikkelen. Met middenschool-achtige constructies vallen leerlingen aan de boven- en onderkant uit. Eenheidsworst is funest. Dirk Raat schreef op 06-08-2008 11:34 Geachte mevrouw Tonkens, U schreef: "Een zelfingenomen, onuitstaanbare elite kweken we zo, ver boven het gewone volk verheven, maar wel in de positie om over dat gewone volk besluiten te nemen." Ik wou dat ik destijds op de basisschool in een dergelijk 'Leonardo' traject was geschoven. Ik ben destijds helaas gaan onderpresteren en ben daardoor niet degene geworden die ik nu eigenlijk wel had kunnen zijn. En dat gegeven zal me tot aan m'n dood blijven kwellen. Misschien mag ik u het boek: "Talented Teenagers. The roots of success & failure.", van professor Mihaly Csikszentmihalyi eens aanraden? Prof. Csikszentmihalyi was gefascineerd door het fenomeen van getalenteerde kinderen die hun exceptionele talenten onvoldoende of niet bleven ontwikkelen. Hij stelde dat het evident was, dat veel in potentie briljante mathematici, musici, kunstenaars en wetenschappers stoppen met het ontwikkelen van hun kwaliteiten gedurende hun kwetsbare tienerjaren. En als ze dat doen, dat bij veel van deze talenten, het talent voor eeuwig verloren gaat. Aldus vroeg hij zich af: "Wat is de oorzaak van het verloren gaan van zoveel menselijke potenties?" Prof. Csikszentmihalyi c.s. deden vervolgens een onderzoek onder 200 bovenmatig getalenteerde High School leerlingen. Hij wilde zicht krijgen op wat er nu eigenlijk gebeurd in het brein van getalenteerde teenagers, wanneer ze studeren, waar ze zoal aan denken, hoe ze zich voelen, hoe graag ze datgene doen wat ze doen en of de kwaliteit van hun beleving daarbij een voorspellende factor kan zijn, inzake het niveau van commitment tot hun talent vier jaar later. De uitkomst van het onderzoek? Volgens Prof. Csikszentmihalyi is het een absolute must om dat type kinderen continu aan intellectueel uitdagende opdrachten te blijven blootstellen. Voorts bleken de sociaal-economische omstandigheden van het individuele kind ook een aanzienlijke rol te spelen. Mevrouw Tonkens, ik zal hier fatsoenshalve maar niet schrijven wat ik werkelijk van u denk. Wat ik u wel kan zeggen is het volgende: Ik schreef gisteren op VK opinie, hoe snel en doortastend ik met de 'rode' [PvdA] onderwijsvernielers zou gaan afrekenen, als ik daarvoor de kans zou krijgen. Ik trek dat lijntje nu even door. U heeft ook duidelijk last van een totaal nutteloze ideologische ballast in uw hoofd. Jammer te constateren. Ik kan u niet van vooringenomenheid en domheid genezen. U moet denk ik maar leren leven met uw beperkte intellectuele vermogens. Dat is het enige wat u nog rest. Veel sterkte gewenst met het verwerken van uw persoonlijke realiteit. ... Paul Kirchhoff schreef op 06-08-2008 13:57 Wat een vooringenomenheid voor iemand met een wetenschappelijke achtergrond al is dat in de sociologie. Wekelijk bedroevend hoe mevrouw Tonkens haar opvattingen die slechts gebaseerd zijn op achterhaalde stereotiepen hier ventileert. Het is werkelijk heel ernstig gesteld met ons wetenschappelijk onderwijs als dat mensen aflevert die zelfs nadat hun studie is afgesloten met een promotie dit soort geneuzel produceren. Is er dan niemand bij de Volkskrant die voor plaatsing even kan kijken naar dit soort opinies voordat de lezer daar aan gewaagd wordt? Joske Ubels schreef op 06-08-2008 14:31 Buiten het feit dat u in uw stuk overdrijft en generaliseert, vraag ik me af of een 'elite-school' wel het effect heeft dat u denkt dat heeft. Ik weet vrijwel zeker van niet, aangezien ik het afgelopen jaar zelf deel uitmaakte van zo'n zogenaamde 'elite' - een full-time programma op de universiteit voor de meest getalenteerde middelbare scholieren. In Amerika. En dat maakt je niet arrogant of verwaand, in tegendeel juist - het zet je met beide benen op de grond. Er zijn meer mensen - kinderen - zoals jij, je bent eigenlijk helemaal niet zo bijzonder. Als je op de basisschool en middelbare school altijd het beste bent, altijd met kop en schouders boven de rest uitsteekt, kan dat tot het idee leiden dat jij uitzonderlijk bent, zo veel beter dan de rest. In een project zoals de Leonardo-scholen, is een hoogbegaafd kind eindelijk ook eens normaal, kan ook een uitzonderlijk slim kind zich eindelijk eens dom voelen omdat een klasgenootje het beter kan. Ik ben het geheel met u eens dat beter alle kinderen bij elkaar op een school kunnen zitten, maar dan moet die school wel ook passend onderwijs voor alle kinderen bieden. Dan worden dingen zoals de Leonardo-scholen vanzelf overbodig. Maar tot die tijd moeten we roeien met de riemen die we hebben en kan een Leonardo-school een uitkomst zijn voor de hoger begaafde kinderen. Overigens is intelligentie ook maar een van je vele eigenschappen - toen ik op 12-jarige leeftijd in 4 VWO zat, speelde ik ook gewoon met mijn leeftijdsgenoten op straat. Het een hoeft het ander niet in de weg te staan. Mirjam schreef op 06-08-2008 14:36 Ik heb weinig toe te voegen aan de reeds gegeven reacties. Alleen dit: mijn kinderen zijn hoogbegaafd, wat niets meer is dan een hoge score op een (geijkte) iq-test. Wat ze vervolgens met hun intelligentie doen maakt dat ze al of niet 'nuttig' worden voor de maatschappij. Maar onze maatschappij stopt deze kinderen eerst 8 jaar in een onderwijssysteem waarbij het gemiddelde tot norm verheven is en mijn kinderen dus 80% van de tijd uit hun neus zitten te eten. Niet omdat ze niet anders willen, maar omdat ze eerst 'even' moeten wachten tot de rest van de klas ook klaar is. Mijn kinderen zijn NIET mijn prestigeproject, mijn kinderen zijn gewone kinderen met een hoog iq. Soms zijn ze leuk, soms zijn ze stierlijk vervelend. 't Zijn net gewone kinderen. Wat ik wil is dat ze op school wat leren, daarvoor gaan ze tenslotte naar school. In het huidige systeem leren mijn kinderen in een week waar de rest een half jaar over doet (bij wijze van spreken). Volgens mij hebben kinderen een aangeboren leergierigheid, maar bij mijn kinderen is die leergierigheid inmiddels ver te zoeken. Mijn voornaamste reden om ze naar een Leonardoschool te willen doen is de hoop dat ze daar het plezier in het leren terugvinden. Wat ik daarnaast niet begrijp is dat er over dit Leonardo-concept zo ingewikkeld gedaan wordt, terwijl het onderscheid op de middelbare school (VMBO-HAVO-VWO) als vanzelfsprekend wordt gezien. Misschien moeten al die VWO-ers voortaan ook maar naar het VMBO, want stel dat ze anders straks elitair worden. Paul van Dam schreef op 06-08-2008 14:38 Om te beginnen wil ik even opmerken dat ik schrik van de agressieve toon van sommige reacties. Maar dat terzijde. Mevrouw Tonkens realiseert zich kennelijk onvoldoende dat de cognitief getalenteerden niet zoveel en helaas steeds minder te zoeken hebben op de basisschool. Ouders die het beste voor hebben met hun kinderen verlangen terecht goed onderwijs. Dat is onderwijs waarvan kinderen iets opsteken. Het lukt de meeste basisscholen niet dat onderwijs voor zeer getalenteerden te bieden. En dus zoeken die ouders een andere oplossing. Gelukkig maar. Ik zou wensen dat het niet nodig was. Het wordt de allerhoogste tijd dat we het onderwijs eens serieus gaan nemen en de Leonardoscholen overbodig maken. Dini van den Heuvel schreef op 06-08-2008 21:12 Beste mevrouw Tonkens, Als abonnee van de Volkskrant lees ik uw column altijd met veel belangstelling. Maar vandaag vind ik dat u slimme mensen toch wel erg ongenuanceerd beschrijft. Ook gaat u er kennelijk vanuit dat het aparte begaafdenonderwijs zich zo snel ontwikkeld heeft. Mijn ervaring is een andere. Twee en twintig jaar geleden kwam hoogbegaafdheid door een van onze kinderen op mijn pad. Toen waren ouders en anderen al bezig om in het onderwijs meer ruimte en begrip te krijgen voor hoogbegaafden. Ik heb daar in de loop der tijd op verschillende plaatsen mijn steentje aan bijgedragen. Tien jaar heb ik aan de telefoon gezeten van de oudervereniging Pharos voor het geven van informatie en advies. Na die jaren aan de Pharos telefoon ben ik, samen met enkele anderen, gaan kijken hoe de problematiek die we, als ouders op scholen enz. tegenkwamen, in het beleid gestalte krijgt. We hebben onder andere gesprekken gehad met politici, medewerkers van Ministeries, leerplichtambtenaren en leden van de Onderwijsraad. Meestal werden we positief ontvangen, en soms kwamen we iemand tegen die ons heel goed begreep, maar die had dan bijvoorbeeld slechts een adviserende functie en zijn of haar stem woog dan weer te licht om echt iets te veranderen. Of hun aanbevelingen kwamen bij ambtenaren van Ministeries terecht die zelf nog nauwelijks op de hoogte waren van de eigen grenzen die het onderwijs heeft met betrekking tot talentvolle leerlingen en studenten.Veel goede bedoelingen zoals bijvoorbeeld aanbevelingen van de Onderwijsraad en het rapport "Leren excelleren" van het Innovatieplatform kwamen we tegen, maar aan een structurele aanpak ontbrak het en ontbreekt het nog steeds. Kortom, ik heb gezien en gehoord hoe talentvolle leerlingen en studenten op basisscholen, middelbare scholen, op HBO's en universiteiten dikwijls moeten worstelen om talentvol te mogen zijn. Ik vind het verschrikkelijk om te horen, dat leerlingen soms al in de basisschool of tijdens de middelbare school afhaken omdat zij niet begrepen worden door leerkrachten en schoolleiding. En ook is het meer dan jammer, dat studenten en promovendi, die met veel steun van hun ouders en van leerkrachten en docenten die hen wel begrepen, gemotiveerd bleven en naar de universiteit gingen, daar dan uiteindelijk afhaakten, of wel afstudeerden en promoveerden, maar ook daar veel onbegrip en soms ook onwil ondervonden. Met mij zijn er velen die u over deze ervaringen hadden kunnen vertellen. Jammer dat u daar geen gebruik van hebt gemaakt voordat u deze column schreef. Gelukkig wordt u door verschillende reacties aardig bijgepraat. En misschien is het dan ook na die reacties en een echte verdieping in het onderwerp mogelijk om u vanuit uw kennis en positie in te zetten voor echt beter onderwijs voor hoogbegaafden. Alhoewel ik het initiatief van J. Hendrickx toejuich, er gebeurt nu tenminste iets en dat is ons tot op heden nog niet gelukt, vind ik uw ideeën zo gek nog niet. U zou deze eens kenbaar kunnen maken bij het ministerie van O C en W. Daar zijn ze bezig met de kwaliteitsagenda Primair en Voortgezet onderwijs. En het is de bedoeling in deze kwaliteitsagenda’s talenten van hoogbegaafden aandacht te geven, maar men weet weten nog niet precies hoe. Er is echter wel sprake van voortschrijdend inzicht aldus een medewerkster die ik laatst sprak, dus wie weet kunt u een bijdrage leveren. Tot zover mijn reactie op uw column. Op mijn website www.dinivandenheuvel.nl is, naast allerlei informatie over hoogbegaafdheid, te vinden vanuit welke achtergrond ik met betrekking tot hoogbegaafdheid spreek. ... Mattijs schreef op 06-08-2008 21:54 Beste mevrouw Tonkens, Het is mogelijk om als hoogleraar tot een elite te behoren en tegelijk toch af en toe een dommerd te zijn. Want zelden ben ik in één betoog zo veel stelligheden tegengekomen die niet zijn onderbouwd door enige empirische waarneming. Niet kúnnen zijn onderbouwd, want de feiten zijn anders. De titel ‘Slim en onuitstaanbaar’ zal ongetwijfeld als knuppel in het hoenderhok zijn gegooid, net zoals de rest van de column provocatief zal zijn bedoeld, maar enige relatie met de werkelijkheid is zelfs voor een column wenselijk. Want u moet kennelijk nog kennismaken met de hoogbegaafde kinderen waarover u schrijft. Dan zult u ontdekken dat deze kinderen allerminst ‘slim en onuitstaanbaar’ zijn. Op de basisscholen waar ze nu elke week naartoe moeten, zijn ze eerder slim en verdrietig, slim en gefrustreerd, slim en ontdaan van hun levenslust. Juist een ander soort vorming kan hen weer slim en gelukkig maken. In plaats daarvan moeten de verwende hoogbegaafde kinderen waaraan u zich stoort, zich niet zo druk maken om ‘een beetje verveling’. Maar als u zou hebben gesproken met een paar van deze kinderen, zou u weten dat het om iets meer gaat dan een beetje verveling. Het is verveling dag in dag uit, acht jaar lang alleen maar horen wat je thuis allang hebt geleerd of gelezen. Hoe zouden uw studenten het vinden als ze vier jaar lang college krijgen op middelbareschoolniveau? Gelukkig komt halverwege uw betoog de ideologische adder onder het gras vandaan. Het gaat u helemaal niet om de behoeften van deze kinderen. U wilt over hun hoofd heen een politiek punt scoren tegen ‘de elite’, streberige rijkelui die hun helemaal niet zo hoogbegaafde kinderen ertoe willen dwingen om het hoogste te bereiken. Jammer, want als u zich had verdiept in de literatuur, dan was u te weten gekomen dat hoogbegaafdheid (niets meer of minder dan een zeer hoge score op een IQ-test) weinig met inkomen of status te maken heeft. Er zijn genoeg hoogbegaafde kinderen uit achterstandsmilieus en gemiddelde gezinnen. Sterker nog, veel hoogbegaafde kinderen krijgen door de problemen die ze ondervinden, niet eens de kans zich onder de elite te scharen. Menig hoogbegaafd kind heeft nooit geleerd om zich ergens voor in te zetten en haakt daarom vroegtijdig af, soms al op de middelbare school. Dat gebeurde vroeger net zo goed als nu. Het heeft daarom geen pas de huidige situatie goed te praten met het gebrek aan aandacht in het verleden, toen het probleem immers niet ‘bestond’. En hun sociale ontwikkeling dan? Moeten ze niet met leeftijdsgenoten omgaan en met kinderen uit gevarieerde milieus? Hier houdt u – opnieuw ideologisch gedreven – een utopie in stand. Mensen neigen van nature naar hun geestverwanten, daar verandert u niets aan. Het is een illusie te denken dat elke Nederlander een dwarsdoorsnede van de Nederlandse bevolking als vriendenkring heeft. Uw gemiddelde vakgenoot heeft waarschijnlijk ook geen rijke vriendenschare in de Geitenkamp en komt mensen uit zulke buurten ook niet vaak tegen op de universiteit. Dat wil niet zeggen dat je daardoor geen begrip voor andere mensen kunt opbrengen. Die kom je namelijk nog steeds elke dag tegen – op straat, in winkels, bij clubs en verenigingen. En wat zou een hoogbegaafd kind eigenlijk gaan denken van ‘dommerds’ als hij er dagelijks door wordt gepest? Vervolgens komt er op driekwart van uw betoog opnieuw een aap uit de mouw, deze keer een zeer aanmatigende: dat woord ‘hoogbegaafd’ klinkt zo arrogant en daarom moeten we die kinderen maar een lesje in nederigheid leren. En is het niet veel beter om de basisschool te splitsen in vwo-, havo- en vmbo-basisscholen? Tja, is dat niet hetzelfde idee, maar dan met andere woorden? Hoe dan ook, liever vandaag dan morgen, want de Leonardoscholen zijn ook maar een noodoplossing voor het structurele onderliggende probleem: de huidige basisschool is totaal ongeschikt voor een goede basisvorming van een veel te diverse verzameling kinderen, die door de zware bezuinigingen in het speciaal onderwijs alleen maar diverser wordt. Als u wilt, kunt u zelfs een ideologische bedding vinden voor de nieuwe schoolvormen. Want achterstandskinderen voelen zich op de basisschool net zo goed ondergewaardeerd – kijk maar naar de drama’s die zich vervolgens op vmbo-scholen ontvouwen. Kinderen die ‘slim zijn met hun handen’ zullen zich niet zo snel minderwaardig voelen op een school die vooral onderwijst in praktische vaardigheden – en zich daardoor geen ‘achterstandskinderen’ meer voelen. Kinderen die goed kunnen denken, worden daarentegen uitgedaagd op een school die de ruimte geeft aan hun cognitieve vaardigheden. En ja, dat kan ook onder één dak. Kortom, creëer gelijkwaardig onderwijs voor iedereen, gelijkwaardig in de zin dat elk talent tot zijn recht komt én gelijkelijk wordt gewaardeerd. Dat is een stuk beter dan identiek onderwijs aan ongelijken – de socialistische drogreden die het Nederlands onderwijs sinds de jaren zestig in de houdgreep houdt en die we na de commissie-Dijsselbloem als een gepasseerd station mogen zien. U ziet dat laatste kennelijk anders. Want uw column ademt nu vooral één enge gedachte: wij zijn niet hoogbegaafd, dus mag niemand het zijn. Caroline de Hartogh-van de Boel schreef op 07-08-2008 11:12 Geachte mevrouw Tonkens, U hebt helaas niets van het onderwerp begrepen. Het zou u sieren, als u eerst grondig onderzoek zou doen voordat u uw mening over iets geeft. Helaas berokkent u deze groep kinderen en jongeren (van dit moment) met dit artikel alleen maar kwaad. Als u zich meer in de ouders en kinderen zou verdiepen, zou u vanzelf ontdekken dat dit voor velen de laatste strohalm is om onderwijs te krijgen dat bij dit type profiel beklijft. Iemand die dyslectisch is, gaat ook naar speciaal onderwijs om er als persoon beter van te worden. Dat zou, uw redenatie volgend, dan evenmin mogen! Want dan wijk je ook af van het gemiddelde. Is het al tot u doorgedrongen dat wij allemaal individuen zijn? Ieder mens zoekt zijn individuele weg en ieder kind (is ook een mens) heeft een individuele aanpak nodig. Velen vinden dat in het reguliere basisonderwijs. Er zijn er echter ook die dat niet lukt. En dan is de Leonardoschool een uitkomst! Een bijzondere prestatie van deze school en het team om zo'n concept daadwerkelijk in het hedendaagse Nederland neer te zetten, waar mensen, zoals u, bepalen wat dan wel niet voor iedereen de goede modus zou zijn. Voor u in het bijzonder geldt dus: eerst even terug naar school, huiswerk maken en dan pas voorzichtig uw indruk geven. Want er speelt nog iets anders mee: als u dit niet zelf hebt ervaren, maar er alleen maar over hebt gelezen, kunt u dan daadwerkelijk een mening ventileren? ... G. Cremers schreef op 07-08-2008 11:26 Ik(gewoon huismoeder, ik voel me echt geen elite)heb met verontwaardiging het artikel gelezen. Heb daarna genoten van de discussie, die erdoor opgang is gekomen. Ons kind zit op een leonardobasisschool(in het zuiden des lands?), die trouwens in een gebouw zit met een reguliere basisschool en een basisschool voor speciaal onderwijs(hoezo apart!) Mijn kind zou met 10 jaar naar het voortgezet onderwijs(VWO) gaan met een zeer negatief zelfbeeld en erg weinig zelfvertrouwen, op advies van deskundigen omdat hij er anders letterlijk nog zieker van zou worden! Ons vertrouwen in het basisonderwijs als ouders was tot nul gedaald. Gelukkig kwam een week voor de schoolvakantie het bericht dat de leonardoschool fulltime zou starten in september. We hebben onze zoon daar aangemeld en hij is weer in groep 7 gestart. Voor het eerst in zijn schoolgaande leven, gaat hij met plezier naar school en heeft hij het gevoel dat hij mag zijn wie hij is: een gevoelige jongen met een leuk gevoel voor humor, die misschien ook wel een beetje slim is. Komend schooljaar gaat hij naar groep 8. Misschien een idee om eens niet uit te gaan van het onderwijs aan het kind, maar uit te gaan van het KIND dat onderwijs krijgt. m.a. de jonge schreef op 07-08-2008 16:53 Beste mevrouw Tonkens, als u in uw artikel het woordje 'hoogbegaafd' nu eens vervangt door 'zwakbegaafd', en 'allerslimsten' door 'allerdomsten'. Of 'hoogbegaafd' vervangt door 'vrouw' en 'allerslimsten' door 'het zwakke geslacht'. Alleen maar als gedachten-experiment. Wat te denken van de toon van zulke stukjes? U weet toch vast ook wel dat er heel veel individueel verdriet en eenzaamheid achter zo'n thema schuilgaat, waarom negeert u dat dan helemaal? Ik denk dat, zoals het er nu voorstaat, de overgrote meerderheid van (hoog)begaafden nooit ook maar in de buurt zal komen van uw positie, niveau en invloed, ook al zouden zij het best willen en in potentie vooral ook kunnen. Voor uw informatie, en dit is gewoon op internet te vinden: In Nederland valt bijna 20% van de hoogbegaafde kinderen uit op de basisschool. Daarvan belandt een aanzienlijk deel in het ZMK circuit, krijgt onderwijs dat bestemd is voor autistische kinderen, wordt behandeld voor ADHD en andere gedragsstoornissen, raakt verslaafd en/of pleegt zelfmoord. Nog eens 20% valt uit in het voortgezet onderwijs. Ongeveer 16% rondt een (universitaire) vervolgstudie af. Loopbanen als vrachtwagenchauffeur, postbode of huisman/vrouw zijn onder hoogbegaafden opvallend geliefd. Zeker 80% van alle hoogbegaafden in Nederland loopt vroeg of laat tegen (ernstige) psychische problemen op. Dat heeft een dramatische impact op de directe omgeving zoals ouders, echtgenoot/note, kinderen, andere familie en vrienden, maar ook op betrokken leerkrachten en artsen. Dit is vooral zo schrijnend omdat volgens recente inzichten relatief kleine aanpassingen in het onderwijs, net als voor zwakbegaafden wonderen doen. Daarvoor moet wel een accurate diagnose worden gesteld, want elke begaafdheid is anders. Het zou natuurlijk ideaal zijn als het reguliere onderwijs dit allemaal kan (en wil) opvangen. Maar zou u bijvoorbeeld de integratie van kinderen met het Syndroom van Down geslaagd willen noemen? En daar is WEL politiek draagvlak voor. Het lijkt mij van elitairisme getuigen om dan maar elke poging tot verbetering te veroordelen, want wat is de boodschap die je dan geeft aan een leergierig kind uit een achterstands- of zelfs maar een doorsneegezin? Ouders die het zich kunnen veroorloven schakelen wel hulptroepen in. Overigens kent men in landen als Frankrijk, Duitsland, Engeland, de Verenigde Staten en Canada deze aan (hoog)begaafdheid gerelateerde problematiek niet of veel minder. Hoe kan dat eigenlijk? Wilt u daar misschien eens onderzoek naar (laten) doen? Karel Wijnrank schreef op 07-08-2008 22:27 Dom en onuitstaanbaar bestaat ook nog. Sinds wanneer is het feit dat iemand intelligent is een garantie dat diegene de kans wordt gegund om het land te besturen? Er zijn sinds jaar en dag partijen en kliekjes binnen partijen in Nederland die er alles aan doen om zich vooral niks aan te trekken van de expertise van allerhande intelligente mensen. Om een voorbeeld te geven: heeft de vijfjarige post-Pim hetze tegen mensen van buitenlandse afkomst, inclusief de hoogopgeleide immigranten en hun kinderen, de Nederlandse economie nou erg veel goeds gedaan? Schrijver dezes was als scholier niet bijzonder 'hoogbegaafd,' maar laat ik toch wel zeggen dat ik niet van de domsten was; dat heeft toch wel zo af en toe geleid tot getreiter, gepest en zelfs ronduit levensbedreigende situaties. Ook andere factoren maakten mij het leven niet gemakkelijk als adolescent, maar toch heeft ook deze factor onder andere tot zelfondermijnend en zelfs zelfdestructief gedrag geleid. Ik heb mijn jeugd overleefd, maar om nou te zeggen dat ik mij optimaal heb kunnen ontplooien? Nou, nee: ik kan dat niet zeggen. Het is op z'n pootjes terecht gekomen, maar ik vrees dat er velen zijn geweest die ten onder zijn gegaan aan wat Aart hierboven aanduidt als 'understress'. Ik kan me herinneren dat ik ooit een preek kreeg van een mentor op de middelbare school; mijn klasgenoten en ik hadden na het beëindigen van een biologieproefwerk moeten opschrijven hoe lang we voor het proefwerk hadden geleerd. Ik had nog geen tien minuten geleerd. De man ging ervan uit dat ik mijn proefwerk DUS niet goed had gedaan. Ik hoorde zijn preek aan, maar werd na verloop van tijd toch wel nieuwsgierig naar m'n cijfer. Hij keek terug naar mijn proefwerk en slikte diep; mijn cijfer was zoiets als een 8, 8 (van nul op 10) en hij kon niet anders dan dat te zeggen. Hoe ging deze leraar nu om met de ontstane toestand? De hele klas barstte namelijk in lachen uit; de man stond voor schut en hij boette aan gezag in, maar wel door zijn eigen fout. Ik had de situatie immers niet gecreëerd. Dezelfde man is later mijn wiskundeleraar geworden, en dat heb ik gemerkt. De rancune spatte er jarenlang vanaf. Sjongejonge, wat had ik nu gedaan om dit te verdienen? Ik had goed opgelet tijdens de biologielessen; dan was ik ook minder tijd kwijt aan huiswerk te doen. Ook sportte ik ontzettend veel. Kortom, ik sluit mij aan bij het verhaal van 'Aart' hierboven. (PS: ik schrijf dit verhaal niet onder mijn eigen naam, omdat mensen die dingen schrijven, die de neo-SA'ers, de horden, die in dit land populistische demagogen aanbidden niet welgevallig zijn, te maken krijgen met bedreigingen, zoals de ombudsman van de Volkskrant onlangs besprak; sommige (combinaties van) echte (voor- en achter-) namen zijn veel te uniek om te blijven gebruiken op dit soort blogs) Helaas, pindakaas. R. Rodrigues de Miranda schreef op 08-08-2008 01:09 Geachte Mevrouw Evelien Tonkens, Graag wil ik als ouder van twee hoogbegaafde kinderen en van een 'normaal' kind reageren op uw artikel. Mijn eerste reactie was dat uw artikel juist is geschreven om reactie op te wekken en mensen te provoceren. In principe heb ik vertrouwen in mensen en heb derhalve ook vertrouwen en respect voor de diverse media. Indien uw doel is reactie uit te lokken en te provoceren dan mag ik u feliciteren. U bent in uw missie geslaagd! Als u tracht vertouwen in media te bewerkstelligen dan moet ik u helaas teleurstellen. Als ouder van twee kinderen die hoogbegaafd zijn worden wij voor veel problemen gesteld. Kinderen die hoogbegaafd zijn maken vaak hun studies niet af, vinden geen aansluiting bij leeftijdsgenoten, voelen zich niet begrepen en denken in een andere dimensie. Als beloning voor het feit dat ze zich toch al niet gelukkig voelen in onze gestandaardiseerde maatschappij worden ze ook nog eens beloond met afzeiken, pesten en zelfs fysieke mishandeling op school en in onze maatschappij. Gevallen waarbij dergelijke kinderen, maar ook volwassenen met zelfmoordneigingen rondlopen zijn niet op één hand te tellen. Uw artikel is een voor mij een bevestiging dat onze maatschappij nog niet is ingesteld op hoogbegaafden. Al wordt daar wel vanuit diverse gelederen hard aan gewerkt. Daar waar minderbegaafden speciale aandacht krijgen en veelal een 'rugzakje' krijgen in ons onderwijssysteem, is voor hoogbegaafden bitterweinig geregeld. Ik ben persoonlijk van mening dat Leonardoscholen een goede zaak behartigen. Op zijn minst zullen kinderen elkaar weten te vinden daar waar het reguliere onderwijs hen in de steek liet. Ik ga er van uit dat u zich wellicht niet voldoende hebt verdiept in de problematieken die zich bij hoogbegaafde kinderen kunnen afspelen. Met andere woorden: ik vertrouw erop dat u zich na het lezen van deze en alle bovenstaande reacties nog eens zult verdiepen in de materie. Wellicht kan dan een meer volwaardige (maatschappelijke) dialoog/discussie ontstaan omtrent hoog- en meerbegaafden in onze samenleving, dankzij uw bijdrage. bezorgde moeder schreef op 08-08-2008 22:51 Het beeld dat Evelien schetst klopt niet. Als moeder van een hoogbegaafd kind met Asperger weet ik dat je hardwerkende gemotiveerde kind in Nederland geen recht heeft op onderwijs, ook niet onder zijn niveau. Omdat scholen te weinig middelen en mensen hebben om deze kinderen te begeleiden is het bijkans onmogelijk om een kind ergens op een middelbare school geplaatst te krijgen. Ons hoogbegaafde kind heeft veel minder kansen dan andere kinderen. Doorsnee kinderen met sociale vaardigheden zijn overal te plaatsen. Er was een school die sociale neigingen vertoonde en ons kind wilde; de rest weerde ons al bij een eerste poging tot een gesprek af. Ik ben niet arrogant, ik ben blij als mijn kind al ergens naar school kan. Overigens was ons kind in vroeger tijden al jong in het speciaal onderwijs gekomen, maar met het tegenwoordige beleid kan dat niet meer. Als wij niet zo'n goede basisschool hadden gehad die ons kind goed begeleidde en waar ons kind geaccepteerd werd, was hij op een 'eliteschool' aangewezen geweest - hoewel hij wel erg druk is. Mogelijk wordt hij van keihard werken rustiger, denken vele deskundigen. Daarom worden die scholen dus opgericht; omdat dit mogelijk voor meer begaafde kinderen geldt. Marieke Dekens schreef op 08-08-2008 23:11 Beste mevrouw Tonkens, Waarom bent u zo bang voor mij? Ik ben een gewoon mens. Een mens dat geboren is met iets wat ik zomaar meegekregen heb. Waar ik niet om gevraagd heb maar wat wel onderdeel van mijn wezen is. Een mens van vlees en bloed, met een onbedwingbare dwang tot leren en ontwikkeling in mijn genen. Daar wil ik niemand kwaad mee doen, sterker nog, net als bijna alle andere hoogbegaafden ben ik heel erg begaan met de wereld, kan heel erg goed doorzien waar het fout gaat en hoe het anders zou kunnen. Ik voel mij regelmatig hulpeloos omdat men mijn capaciteiten niet wil gebruiken om er voor te zorgen dat armen minder arm worden, hongerigen minder hongerig, de natuur gered wordt en iedereen kans heeft op een gelukkig bestaan. Hoogbegaafden hebben een heel groot rechtvaardigheidsgevoel en zijn over het algemeen juist niet uit op zelfverrijking en zelfverheerlijking. De arrogantie die sommigen lijken uit te stralen is een overlevingsstrategie die zij in hun jeugd hebben aangeleerd omdat zij dachten daarmee 'gezien' te worden voor wat zij waard waren. Jammer genoeg is dat niet de goede strategie maar hoe moet je dat weten als je zelf niet eens weet waarom de mensen tegen je doen zoals ze doen? Voor jou als hoogbegaafde is alles wat je weet en doet immers normaal. Je weet niet beter. Ik kan er niets aan doen dat ik ondanks mijn mislukte vooropleiding waarschijnlijk toch een aardig en diepgaand gesprek met u kan aangaan over heel veel onderwerpen die u bestudeert heeft op de universiteit. Daar heb ik niet om gevraagd en misschien doe ik het wel nooit, maar ik kan het wel. Hoe ik het kan? Doordat ik mij enorm bewust ben van de wereld om mij heen en mijn intelligentie mij in staat stelt diepgaand na te denken. Waarom ik het kan? Ik zou het echt niet weten. Ik ben er mee geboren, niet meer en niet minder. Mijn hersenen werken anders en daar heb ik geen controle over. Hoogbegaafden zijn over het algemeen zeer sensitief en 'voelen' andermans pijn, verdriet en lijden sterker aan dan normaal. Ze zijn zich van heel veel zaken zeer sterk bewust, juist ook van hun eigen 'anders zijn'. In tegenstelling tot wat er, helaas ook door u, gedacht wordt blijkt juist steeds meer dat hoogbegaafden een zeer laag zelfbeeld hebben, dat zij zeer kritisch op zichzelf zijn en dat zij vrijwel allemaal in enige mate psychisch geleden hebben onder de eenzaamheid op school. Niet onder het gebrek aan leerstof of de verveling, maar de eenzaamheid. Geen écht vriendje of vriendinnetje die op dezelfde manier speelt als jij, die begrijpt wat je bedoeld, om dezelfde dingen lacht, waar je alles mee kan delen. Je hobbelt meestal wel mee maar daar blijft het bij. Daarom zijn deze speciale klassen heel erg nodig, overigens zijn er al meer alternatieven gestart dan u noemt. Niet om een eigenwijze elite te kweken, wat volgens mij alleen gaat lukken als de leiding over de school zijn eigen intelligentie niet gebruikt, maar om deze kinderen, want dat zijn het óók echt, zich minder eenzaam te laten voelen. Ook voor de minderbegaafden lijkt 'samen naar school' mij helemaal niet zo leuk als dat wij volwassenen wel niet voor hen bedenken. Ook zij zullen zich vast heel eenzaam voelen in een klas vol kinderen die ze niet bij kunnen houden, die andere spelletjes spelen dan jij aankan en wiens grapjes je misschien wel niet begrijpt of helemaal niet grappig vindt. Dan voel je je volgens mij ook veel gelukkiger als je 'onder elkaar' bent. Maar dat mag tegenwoordig niet meer, je moet 'gemengd'. Mensen delen zichzelf al eeuwenlang in in groepen die zich aan elkaar verwant voelen. In mijn ogen is daar niets mis mee, het is de realiteit en maakt het leven overzichtelijk. Nu lijkt dat wel iets heel vies te zijn. Jammer, want waarom zou je je niet gewoon gelukkig mogen voelen? Het leven gaat om delen en samen. 'Samen' met wie het klikt, met diegenen die jou werkelijk helpen een prettig leven te leiden. Alleen daarvan groei je werkelijk. Ik ben niet iemand om bang voor te zijn, ik vind mijzelf niet meer of beter dan een ander, maar ik durf wel (eindelijk!!) te laten zien dat ik een kwartje kan worden, omdat ik dat nou eenmaal in mij heb. Mijn realiteitszin en rechtvaardigheidsgevoel houden mij prima met mijn voeten op de grond, daar ben ik slim genoeg voor. Ik durf best op gelijke voet met u om te gaan, durft u dat ook met mij? Vriendelijke groeten, Marieke Dekens. www.hoogbegaafdheid.net Bert schreef op 08-08-2008 23:26 Ik denk dat we terug moeten naar het artikel van mevrouw Tonkens. Het verschil tussen onderwijs voor hoogbegaafden en regulier onderwijs enerzijds en het onderscheid van witte resp. zwarte scholen. We maken ons druk over het onderscheid tussen witte en zwarte scholen omdat dat onderscheid op etniciteit en sociale klasse geschiedt en we van oordeel zijn dat onderscheid uitsluitend gemaakt mag worden op capaciteit/potentie. Uit bovenstaande reacties blijkt wel dat het niet mogelijk is alle 'soorten' leerlingen bij elkaar in één klas te houden. Van het all-inclusive onderwijs is bekend, dat het niet geschikt is voor autistische kinderen en voor kinderen met gedragsproblemen. Het is mijn inziens evident dat dat ook geldt voor hoogbegaafde kinderen. Voor IQ (net zo als voor EQ of SQ) kan volgens mij niet worden geleerd, bljles genomen of wat dan ook maar en zeker niet voor dat de kinderen vier jaar zijn. Dus uw angst in deze lijkt mij volkomen ongegrond. Maar dan nog, dan kunnnen er altijd corrigerende maatregelen worden getroffen! De elite-kinderen De veronderstelling dat uitsluitend of voornamelijk de kinderen van de blanke (bestuurlijke) elite hoogbegaafd zijn is naar mijn mening kwestieus. Ten eerste ontbreekt een verwijzing naar een desbetreffend empirisch onderzoek en ten tweede, als dat onderzoek er zou zijn en er zou een positieve correlatie zijn tussen sociale status en etniciteit van de ouders en de mate van begaafdheid van de kinderen, is het nog maar de vraag of dat die correlatie door aangeboren erfelijke kenmerken wordt veroorzaakt of door gunstige omstandigheden. Ik ben niet hoogbegaafd, mijn vrouw is niet hoogbegaafd, mijn oudste zoon wel, mijn jongste zoon niet. En zo zullen er wel meer zijn. Uit de bovenstaande reacties blijkt dat in ieder geval wel. Het vervreemden van de Nederlandse cultuur en het verpesten van hun karakter. Ik denk dat in bovenstaande verhalen ervaringsdeskundigen poneren dat het huidige systeem voor hoogbegaarden karakterverpestend werkt. Hun situatie lijkt op die van homofiele mannen in een streng gelovige omgeving. Ze moeten voortdurend hun eigenlijke aard/capaciteiten verbergen en zich anoniem verschuilen in beroepen, die hun nooit enige voldoening kunnen geven. Dat is pas desastreus, mevrouw Tonkens, en niet in de eerste plaats voor de Nederlandse economie, maar vooral voor de betrokkenen. Bestuurlijke elite die veraf staat van de bevolking. Nou daar hebben zeer duidelijk geen Leonardo-scholen voor nodig. Alleen maar kleinburgelijke, verdwaasde mensen die menen dat hun maatschappelijke ordening tot heil en zegen van iedereen moet gelden en iedereen in hun favoriete keurslijf gedwongen moet worden. Dat betreft dus niet alleen de huidige regering, maar ook u als u werkelijk meent, wat u in deze column heeft gepend. Ik zie bij de hoogbegaafden voorlopig nog geen gevaar van een bestuurlijke elite en het is mij niet duidelijk waarop u die veronderstelling baseert. Een vitale democratie hebben in Nederland al lang niet meer en dat ligt meer aan de slaafse houding van de "volksvertegenwoordiging" en de afhankelijkheid van de parlementariërs van de partij(leider) dan aan hun (vermeende hoge) intelligentie. De indeling van basisscholen naar het voorbeeld van het middelbaar onderwijs. Daar zijn we nu net een beetje vanaf, eerlijk gezegd. Vroeger was het zo dat lagere scholen het niveau haalden, dat overeenkwam met het niveau van de bevolking van de wijk of het dorp waarin ze gevestigd waren. De scholen van arbeiderswijken leidden voor het grootste gedeelte op voor ambachts- en huishoudscholen, de scholen in de "goudkusten" voor gymnasia. Als er je al intellectueel in een arbeiderswijk bovenuit stak, mocht je van geluk spreken als je naar een kweekschool (oude naam voor PABO) werd gestuurd. En of dat nu doorbroken zou worden, is mede gezien het verhaal van de zwarte en witte scholen zeer twijfelachtig. Dus waar pleit u nu eigenlijk voor? Teruggaan naar de twintiger of dertiger jaren van de vorige eeuw? Waarom is er geen maatschappelijke discussie over de Leonardo-scholen; Ik denk dat het gewoon is om dat de meeste mensen wel onderkennen dat hoogbegaafdheid in de huidige omstandigheden geen gift maar een probleem is. Mensen die met hun beide benen op de grond staan en zich niet laten verblinden door ideologische doordrammerij. Ik vertrouw dat u hiermede voldoende antwoord heeft gekregen op uw vragen en uw proposities. Naar Linkse denkfouten 
, Politiek lijst
,
Politiek & Media overzicht
, of site home
. |