Bronnen bij solidariteit
De Vokskrant, 12-02-2005, artikel van Thomas von der Dunk,
cultuurhistoricus.
Kabinet eist geen solidariteit van de rijken
Door vooral morele nadruk op de solidariteit tussen jong en oud te leggen,
veegt het kabinet de solidariteit tussen arm en rijk onder tafel, betoogt Thomas
von der Dunk.
De afgelopen jaren heeft de vergrijzing op de politieke agenda steeds verder aan
urgentie gewonnen. Omdat het aantal ouderen gestaag toeneemt, dreigen de
pensioenen onbetaalbaar te worden, om van vervroegde pensionering nog maar te
zwijgen. Het kabinet-Balkenende
grijpt dit aan om de sociale zekerheid te versoberen, en Bas Jacobs sloot zich
hierbij - met een overigens in hoofdzaak op Amerikaanse cijfers steunend betoog
- in hoofdlijnen aan (Forum, 10 februari).
De weerstand van de vakbeweging wordt door de voorstanders
van deze sanering als seniorenegoïsme en gebrek,aan solidariteit met jongere
generaties gehekeld. Vergrijsd als ook het vakbondskader is, zou het slechts
voor het behoud van mooie regelingen voor de eigen leeftijdsgroep vechten, en de
twintigers, dertigers en veertigers, voor wie dit nooit zal zijn weggelegd, in
de steek laten.
Daar zit zeker een stuk waarheid in, maar het is tegelijk ook
maar het halve verhaal. Door zo de morele nadruk op de solidariteit tussen oud
en jong te leggen, wordt een ander solidariteitsprobleem stilzwijgend onder
tafel geschoffeld: dat tussen rijk en arm. Het negeren daarvan door het kabinet
verklaart veel van het verzet.
Zeker is het zo dat een deel van de vijftigers en zestigers -
de zogeheten protestgeneratie - beter af is dan de generaties voor hen en,die na
hen komen. Een deel, inderdaad: het deel met de betere banen binnenshuis: Een
ander deel in het geheel niet: diegenen die na veertig jaar zware lichamelijke
arbeid - want die mensen zijn er ook nog - op hun 60ste gewoon zijn uitgeteld,
als ze niet al eerder met een kapotte rug in de WAO zijn beland.
Het is dat tweede, armere deel dat door veel van de
kabinetsmaatregelen wordt getroffen.
Terwijl het eerste, rijkere deel, dat deel, dat door de coalitie juist steeds
als legitimatie voor de hoognodige generatiesolidaire bezuinigingen wordt
opgevoerd, in feite zoveel mogelijk wordt ontzien.
Het gemak waarmee over vermindering van de ontslagbescherming
zonder enige financiële compensatie van laagbetaalden wordt gesproken, staat in
schril contrast met de aarzeling apert falende, bovenmatig bijklussende of
anderszins beroerde figuren aan de top van een organisatie eruit te gooien
zonder ze eerst van een stevige gouden handdruk-voor-het-leven te voorzien.
Dezelfden die in het eerste geval voor geringere uitkeringen en lonen pleiten,
durven de code-Tabaksblatt niet bindend op te leggen om aan het onbeschaamde
gegraai van de Mobergs en de Cerfontaines een einde te maken. 60-Jarige jongens
zijn dat, maar geenszins aardige jongens, als het gaat om de nu zo nadrukkelijk
beleden normen en waarden van generatiesolidariteit.
Of neem de huisvesting: elk bescheiden gemorrel aan de
absurde Nederlandse overheidssubsidie voor miljonairsvilla's - de
hypotheekrenteaftrek - is steevast tot taboe verklaard, omdat dat onaanvaardbare
inkomensonzekerheid zou creëren. Tegelijk was in de ogen van VVD-minister Dekker
dergelijke onzekerheid voor huurders echter totaal geen punt, en meende zij toen
te kunnen volstaan met de afgesleten mantra dat de markt gewoon zijn werk moet
doen. Slechts met grote tegenzin heeft zij haar liberaliseringsplan afgeblazen.
Het is deze onevenwichtigheid in het kabinetsbeleid die
zoveel oplettende burgers wantrouwend maakt wanneer een CDA-vos als Thijs Jansen
op Forum van 15 januari gepassioneerd de solidariteit tussen generaties preekt.
Dat gepreek houdt namelijk zowel de gebrekkige solidariteit binnen de generaties
als de blijvende bevoorrechting van een rijke bovenlaag buiten schot.
Na decennia van bewuste denivellering is die maatschappelijke
kloof weer actueler dan ooit. Dat ziet iedereen die niet de bovenmodale zestiger
met de ondermodale veertiger, maar de incontinentieluiers in verpleegtehuizen
met de gouden pleepotten van de UWV-directie vergelijkt.
Terug naar Toelichting bij In het kort, solidariteit
, of naar
site home
.
|