Bronnen bij Innovatie: grote bedrijven

Als ze erop aangesproken worden, zijn de meeste grote bedrijven zich wel bewust van de noodzaak tot innovatie. Maar innovatie is duur: het vergt veel investeringen waarvan het korte termijn resultaat onzeker is, en niet door managers gestuurd en gecontroleerd kan worden. Dus, kijkende naar de bottom line, de korte termijn winst, worden dit soort investeringen niet gedaan. Wel wil merkt men na vele jaren van dit soort beleid de negatieve aspecten ervan, intern en collectief, leidende tot bijvoorbeeld de oprichting van het Innovatieplatform. Onderstaand voorbeelden van deze mentaliteit (de Volkskrant, 23-06-2005, van verslaggever Xander van Uffelen):
  Shell wil met meer techniek oliewinning flink opvoeren

Het energiebedrijf Shell gaat meer mensen en middelen vrijmaken voor onderzoek en ontwikkeling. Technische kennis is een belangrijke pijler onder de winning van olie en gas. In 2015 wil Shell de productie van gas en olie met 30 procent hebben verhoogd naar ongeveer vijf miljoen vaten per dag.

...    Met de focus op techniek breekt Shell met het nabije verleden. In de jaren negentig bezuinigde de onderneming op techniek om de winst op te voeren. Vooral bij laboratoria in Rijswijk en Houston gingen banen verloren. Dit verlies aan technologische kennis wordt gezien als een van de oorzaken voor de crisis waarin Shell vorig jaar belandde. Het energiebedrijf moest toen zijn olie- en gasreserves fors verlagen. ...

Maar ondanks deze kennis, zijn de afzonderlijke bedrijven bijzonder onwillig om aan gezamenlijk fundamenteel onderzoek bij te dragen (de Volkskrant, 17-09-2005, door Michael Persson):
  Onderzoek voor miljoenen

... De Technologische Top Instituten (TTI's) zijn ... vier instituten waarin universiteiten en bedrijfsleven samenwerken om de Nederlandse economie vooruit te helpen. ...
    Toch geldt ook daar een zorg: dat het TTI-onderzoek steeds sneller resultaten moet opleveren. 'Bedrijven zoals Unilever en Shell hebben eerst hun eigen lange-termijnonderzoek afgeschaft. Nu sijpelt die houding ook door in het TTI-onderzoek.' ...

"De kip met de gouden eieren slachten", heet dat.

Een andere reden voor de innovatieve gemakzucht van de bedrijven (de Volkskrant, 17-08-2006, van verslaggever Yvonne Doorduyn):
  Achtergrond | Vakbonden willen hogere lonen, nu de economie aantrekt, en krijgen steun van sommige economen

‘Lonen matigen is makkelijker dan innoveren’

De vakbeweging eist 2,5 tot 3 procent hogere lonen. Het zijn looneisen die Nederland al jaren niet meer gewend is. Verstandig of niet? Zelfs economen verschillen van mening.

`...    Net als de sociale partners en het kabinet, zijn ook economen het niet met elkaar eens. Alfred Kleinknecht bijvoorbeeld, hoogleraar aan de TU Delft, is verklaard tegenstander van loonmatiging. ‘Door jarenlange loonmatiging is de Nederlandse productiviteitsgroei de laatste twintig jaar nog maar de helft van die in de rest van Europa. Loonmatiging haalt de prikkel voor innovatie weg.’
    Werknemers en politici moeten niet ‘bakkeleien over 2 of 3 procent loonsverhoging’, vindt Kleinknecht. Niet het salaris telt, maar de loonkosten per product. En die worden bepaald door salaris én arbeidsproductiviteit. ‘Ik zie bij politici en werkgevers geen enkele sense of urgency om de productiviteitsgroei te verhogen. Daar hebben ze geen visie op. Iedereen kiest voor de makkelijke weg: het is makkelijker vakbonden te overreden hun looneisen te matigen dan te concurreren op technologie, innovatie en productkwaliteit.’
    Kleinknecht noemt het ‘volstrekt belachelijk’ dat de opleving van de economie te danken zou zijn aan de gematigde loonontwikkeling en het kabinetsbeleid van de laatste jaren, zoals Balkenende en Zalm suggereren. ‘De economische groei in Nederland is afhankelijk van de wereldwijde conjunctuur. Daar hebben de lonen weinig mee te maken.’ ...

Het is wel de vraag of productiviteitsstijging het enige argument is voor innovatie, maar een deel der innovaties in ieder geval \wel. een andere vraag is natuurlijk dat een goede reden is om salarissen meer te verhogen, maar dat is niet hier het onderwerp. Wat zeker is dat lage lonen innovatie remmen: waarom een tractor bouwen als je koelies voor niets kan laten werken.

Nog wat artikelen die dit beeld bevestigen (de Volkskrant, 04-05-2004, van verslaggever Olav Velthuis):
  'ICT-investeringen in Nederland onrendabel'

Nederland benut zijn investeringen in informatie- en communicatietechnologie (ICT) onvoldoende. Dat komt vooral door het geringe aantal afstudeerders in de exacte vakken. Dat blijkt uit onderzoek van de Britse Economist Intelligence Unit (EIU), in opdracht van Microsoft. Volgens de onderzoekers geeft de Nederlandse overheid het verkeerde voorbeeld.

...    Ook de uitgaven van bedrijven aan onderzoek en ontwikkeling (R en D) blijven in Nederland bij Europa achter. Een belastingprikkel voor dergelijke uitgaven zou daar wat aan kunnen doen volgens het rapport. ...

En (de Volkskrant, 20-08-2005, door Marc van den Broek en Michael Persson):
  Achtergrond | Centraal Planbureau vindt dat bedrijfsleven onevenredig veel profiteert van onderzoeksinstituut Pharma

CPB: Hoogervorst te gul voor topinstituut

Minister Hoogervorst van Volksgezondheid heeft bij zijn plan om 130 miljoen euro uit de aardgasbaten te besteden aan een farmaceutisch topinstituut, scherpe kritiek van het Centraal Planbureau (CPB) genegeerd. Het CPB vindt dat de industrie te veel profiteert van de voorgenomen overheidsbijdrage. ...
    Mede-initiatiefnemers Hans van den Berg, researchdirecteur van Organon, en Meindert Danhof, hoogleraar farmacologie aan de Universiteit Leiden, vinden dat de hele samenleving profiteert van het nieuwe Topinstituut Pharma. Volgens hen gaat het om onderzoek dat bedrijven anders zouden laten liggen. De uitkomsten van dergelijk pre-competitief onderzoek komen niet ten goede aan één bepaalde firma, maar aan de hele sector, redeneren zij. ...

Kortom: de grote bedrijven belijden het innovatiebeleid op dit moment met de mond, maar niet daar waar het telt, de portemonnee - ze doen geen investeringen.


Naar Innovatie , Innovatie lijst , of site home .