Bron bij Innovatie: de werkvloer

Eerst een artikel over de problemen binnen bedrijven en instellingen om goede ideeën ingang te doen vinden, en dan een bron over hoe moeilijk het kennelijk is om goede ideeën van buiten bedrijven binnen die bedrijven te krijgen. Let wel: dat gaat over al bestaande ideeën, niet over nieuwe (zie ook Russische raketten uitleg of detail ):


De Volkskrant, 17-06-2005, door Ron van Gelderen

Nooit meer storingen

Wie wil innoveren, moet beter organiseren. Vier van de vijf ideeën ontstaan op de werkvloer. 'Het begon met een ideeënbus.'

Tussen droom en daad staan managers in de weg, gebrek aan tijd en slechte vergaderingen. Terwijl de top van het bedrijfsleven in het Innovatieplatform vernieuwing predikt, worstelen bedrijven met de vraag hoe ze de beoogde innovatie praktisch kunnen vormgeven.
    Midden in een enthousiast verhaal over ideeënmanagement zegt Kees de Ridder, ideeëncoördinator bij het zuivelconcern Campina: 'Laat niemand denken dat het overal fantastisch gaat.' Terwijl twintig Campina-vestigingen relatief veel ideeën leveren, blijven tien andere vestigingen achter. 'Het heeft veel te maken met het management op de bewuste vestiging. Als een manager niet achter het beleid staat, is bijna iedere activiteit tot mislukken gedoemd.'
    Campina geldt als een van de creatiefste ondernemingen van Nederland. Het bedrijf werd vorige maand uitgeroepen tot 'meest innovatieve fabrikant'. Volgens de grote klanten in de detailhandel denkt niemand beter buiten de gebaande paden dan de producent van onder meer vlees zonder vlees (Valess) en toetjes zonder vet (Optimel).
    Als zelfs in zo'n innovatief bedrijf de ideeënstroom soms stokt, dan moet het in andere bedrijven erg somber zijn gesteld. 'Het kan inderdaad veel beter', zegt Loek Goede, manager bij het Ideeëncentrum, een netwerk van 250 ondernemingen die hun enthousiasme voor ideeënmanagement op andere bedrijven proberen over te dragen.
    'Het kost ons nog steeds veel moeite anderen te overtuigen'. aldus Goede. 'Veel managers zouden verbaasd staan als ze konden zien hoeveel goede ideeën in de hoofden van medewerkers verborgen blijven. Bedrijven zouden met deze ideeën veel innovatiever kunnen zijn en dus ook veel meer geld kunnen verdienen.'
    Campina-man De Ridder kan dat niet het 'Ideeënjaarverslag' dat onlangs werd gepubliceerd. Het zuivelconcern verdient jaarlijks 1,3 miljoen euro dankzij de ideeën die vorig jaar door fabrieksmedewerkers zijn uitgedacht.
    Het eenvoudigste idee: maak een machine via een simpel deurtje beter bereikbaar voor schoonmakers en je bespaart jaarlijks drieduizend euro aan onderhoudskosten. Een complexer idee: verminder de hoeveelheid vet in een grondstof voor medicijnen en je verdient jaarlijks zeventigduizend euro doordat je het spul goedkoper kunt produceren.
    Ideeëncoördinator De Ridder en de leden van de lokale ideeëncommissies leveren vooral de smeerolie voor een goede ideeënstroom. Als een idee via de chef en interne deskundigen haar weg in het bedrijf vindt, hoeven ze alleen op afstand de voortgang te volgen. Als een goed idee dreigt te stranden, probeert De Ridder samen met zijn collega's de boel vlot te trekken om te voorkomen dat het sterft in schoonheid.
    Eenderde van de bijna zeshonderd ideeën leidde vorig jaar bij Campina tot verbetering van de productie. Naar schatting 5 procent resulteert in een beter product. Vooral de medewerkers van Veghel Spray, waar melkwei tot poeder voor pillen wordt verwerkt, bedachten vorig jaar zowel efficiency-maatregelen als productverbeteringen.
    Jeff Gaspersz, hoogleraar innovatiemanagement aan de Universiteit Nyenrode, ziet in de praktijk bij Campina het bewijs voor zijn stelling dat bedrijven meer moeten doen met de ideeën van hun medewerkers. 'Bij innovatie wordt te snel gedacht aan research & development en te weinig aan goed ideeënmanagement. Heel veel talent en creativiteit blijft onbenut.' De mantra 'innoveren, innoveren, innoveren' wordt wat hem betreft vervangen door 'organiseren, organiseren, organiseren'. 'In een innovatieve onderneming komt 80 procent van de ideeën van medewerkers op ten minste drie niveaus onder het topmanagement. Van de drieduizend ruwe ideeën resulteert één idee in commercieel succes. De kernvraag is hoe je deze enorme ideeënstroom kunt stimuleren en organiseren.'
    Het vergt een stevig fundament, stelt Gaspersz, die directies over innovatiemanagement adviseert. De gesprekken in het Innovatieplatform en andere fora zouden volgens hem over drie C's moeten gaan: 'Cultuur, condities en competenties.' Hij ziet bedrijven tot zijn verbazing steeds weer dezelfde fout maken. 'Ze willen het liefst direct oogsten, terwijl ze vergeten eerst de grond te ontginnen.'
    Hij bepleit een reeks van praktische maatregelen die van bedrijven kennisfabrieken maken: 'Verbeter bijvoorbeeld het werkoverleg. Zorg dat iedereen daar vrijuit zijn ideeën kan uiten. Geef mensen de gelegenheid de directiesecretaresse te bellen als ze een goed idee bij hun directe manager zien stranden. Benoem gedurende enkele weken op enkele plekken klimaatobservators die het topmanagement kunnen rapporteren welke zaken naar hun idee de creativiteit belemmeren. Et cetera, et cetera.'
    Met name dat 'et cetera' spreekt ideeëncoördinator De Ridder aan. 'Goed ideeënmanage-ment bestaat uit een mix van maatregelen.' Het begon bij Campina ooit met een simpele ideeënbus. Het systeem is in de loop der jaren verder verfijnd. 'Veel ideeën komen nu via het werkoverleg aan het rollen, maar er komen ook nog steeds ideeën binnen via de ideeënbus. je kunt het vergelijken met de omslag van kolen naar aardgas. Sommige mensen bleven nog lang klant van de kolenboer.'
    Goed ideeënmanagement staat of valt met de toewijding van het topmanagement, zegt De Ridder. 'Twintig collega's kregen eind vorige maand een gouden speld uitgereikt voor hun ideeën. Onze bestuursvoorzitter hield bij die gelegenheid een indrukwekkende toespraak over de missie van het bedrijf en het belang van ieders ideeën. Met zo'n verhaal moeten we ook de laatste, onwillige vestigingsmanagers kunnen overtuigen.'

Tussenstuk1:
Nooit meer storingen
De monteurs Arnold Alders en Eduard Witte vonden in de Campinafabriek in Heiloo de oplossing voor een langslepend probleem. Het vullen van de melkpakken ging gepaard met veel slijtage, roest en storingen. 'We moesten steeds weer in het vet graaien om de machines te repareren', aldus Alders.
    De twee monteurs ontdekten na lang zoeken dat rubberen dempers de machines aanzienlijk konden verbeteren. 'De grijpers, die 48 duizend bewegingen per dag maken, krijgen door de dempers minder speling. Het blijkt in de praktijk prima te werken. Sinds de dempers zijn geplaatst, zijn de machines storingsvrij.'
    Dankzij het relatief eenvoudige idee wordt jaarlijks ruim honderdduizend euro aan onderhoudskosten bespaard. Alders en Witte kregen ieder een bonus van 3.500 euro voor hun idee. 'Voor het bedrijf is het fijn dat de machines goed draaien en voor ons is de bonus natuurlijk mooi meegenomen', zegt Alders. 'Mijn vrouw en ik hebben er een stereo-installatie, een kastje en tuinmeubels van gekocht,'

Tussenstuk 2:
Ideeën voor goede ideeën
1 Communiceer! De beste medewerkers informeren informeren actief naar de ideeën en argumenten van anderen, schetst bedrijfspsycholoog Chris Argyris in zijn model voor goede communicatie, dat enige roem verwierf.
2 Reageer! Wie een idee oppert, wil een reactie. Ook al is die negatief. Opvallend veel mensen verzwijgen hun ideeën omdat ze het gevoel hebben dat er toch niets mee wordt gedaan.
3 Doe! De ideeënstroom in een bedrijf kan het best op gang worden gehouden door simpele ideeën snel uit te voeren en ten behoeve van complexe ideeën een goed projectteam te vormen.
4 Ontkloon! Lijkt u verdacht veel op uw collega's? Vraag uw baas of in de eerstvolgende sollicitatieprocedure eens een collega van ander pluimage kan worden uitgekozen.
5 Zoek! Het valt niet te voorspellen uit welke hoek een briljant idee komt. Blijkens onderzoek zijn de ideeën van de grijze muis in potentie even waardevol als die van de jonge hond.
6 feest! Een belangrijke sleutel tot succes is persoonlijk contact tussen collega's. Een bedrijfsfeest kan op termijn meer vruchten afwerpen dan een brainstormsessíe.
7 Lees! De Amerikaanse hoogleraar Nancy Dixon schreef een interessant boek over kennis-overdracht in tien bedrijven: Algemene kennis, uitgeverij Scriptum, isbn 90-5594-239-1.


De Volkskrant, -09-2005, rubriek Elf over elf door Ron van Gelderen

Veiling moet uitvinding aan bedrijven koppelen

Tussentitel: 'De ene groep heeft de ideeën, de andere kennis en geld'

Naam: Mario van Unen (45)
Beroep: Ondernemer
Bedrijf: Nenunav
Werkweek: 40-50 uur per week
Salaris: 'Voldoende'

Maandagochtend 11.11 uur, Mario van Unen overlegt met de organisatoren van de eerste InnovatieVeiling. Ze bespreken de countdown-planning. Wat is de afgelopen dagen gebeurd en wat moet nog worden gedaan? 'Het is allemaal reuze spannend.'
    De directeur van eenmanszaak Nenunav brengt deze week tweehonderd ondernemers in contact met tachtig uitvinders. Hij nam het initiatief voor de InnovatieVeiling die woensdag door het Ontwikkelingsbedrijf van de gemeente Rotterdam wordt georganiseerd.
    Bedrijfskundige Van Unen leeft sinds drie jaar van zijn ideeën. 'Innovatiemaker', noemt hij zichzelf. Hoewel hij graag mag broeden op nieuwe ideeën, bestaat zijn werkweek vooral uit bellen, praten en vergaderen: 'Ik houd niet van lege proefballonnetjes. Ik wil dat daadwerkelijk iets gebeurt. De climax is de realisatie.' Zo realiseerde hij een loopbaanprogramma voor jonge hbo'ers in de Rotterdamse haven: 'Enerzijds worden in Rotterdam veel goede mensen opgeleid. Anderzijds kunnen havenbedrijven moeilijk gekwalificeerde mensen vinden. Dat is een vreemd probleem.'
    Zijn oplossing is eenvoudig: 'Maak een havenbreed management-development progamma. Als mensen gedurende enkele jaren gemakkelijk van het ene naar het andere bedrijf kunnen overstappen, wordt hun carrière zowel voor werknemers als werkgevers een stuk interessanter.'
    Van Unen kreeg ondernemers en opleiders enthousiast: 'Een hogeschool heeft het idee overgenomen. De eerste mensen zijn inmiddels van start gegaan.'
    Zijn ideeën zijn doorgaans bedrijfsoverschrijdend: 'Ik ben mijn bedrijfje begonnen omdat ik nogal wat problemen zag die ondernemers niet in hun eentje kunnen oplossen. Ik vind het leuk zulke problemen te analyseren en oplossingen uit te broeden.'
    De InnovatieVeiling bedacht hij na een gesprek met een kennis: 'Die heeft een apparaat uitgevonden waarmee je zonder vet patat kunt bakken. Het kostte hem veel moeite een producent te vinden, terwijl het product zeker potentie heeft.'
    Zijn oplossing: 'Breng de bedenkers van innovatieve producten via een veiling in contact met ondernemers in het midden- en kleinbedrijf. De ene groep barst van de ideeën en de andere groep heeft kennis en geld.'
    De tachtig vindingen op de komende veiling variëren van geluidsarme treinrails tot schoon" maakzakken voor barbecue-roosters. Voor sommige vindingen is de belangstelling groot, signaleert Van Unen: 'Er zitten een paar echte Van Gogh's tussen.'
    Ondernemers kopen op de veiling het exclusieve recht om te onderhandelen over de beoogde productie. Van Unen hoopt dat ook daadwerkelijk wordt geboden:
'Ook voor mij is het reuze spannend. Ik heb geen idee hoe zo'n eerste veiling zal verlopen.'
    Op een volgende veiling zou hij een stap verder willen gaan: 'Ik ben aan het bedenken hoe je daadwerkelijk octrooien zou. kunnen veilen zonder dat direct enorme bedragen over tafel gaan.'


Terug naar Innovatie , Innovatie lijst , Wetenschap lijst , Wetenschap overzicht , Economie overzicht  , of naar site home .