Bronnen bij Wetenschap, cultuur: hiërarchisch denken

Het verschil tussen de Westerse en niet-Westerse benadering van de wereld is ook zichtbaar binnen de wetenschap zelf. De veel hiërarchischer houding in niet-Westerse culturen komt zelfs daar naar buiten, in dat lokaal succesvolle wetenschappers uit hun succes een positie van macht en dictatoriale bevoegdheden vormen. En daardoor de wetenschap natuurlijk schade berokkenen. Eerst twee individuele voorbeelden, en dan de trend (Negrito News (Andaman & Nicobar Islands) 2004 ):
  Shenanigans around the discovery of Homo floresiensis

The discovery of an extinct dwarf people (popularly known as "Hobbits") on Flores island, Indonesia, in September 2003 was one of the most important and surprising finds in the history of palaeoanthropology.
    What has only now come to light is a story of shenanigans that would be funny if the attempts at suppressing evidence had not been so serious and concerning such an important find. It shows an urgent need for a new generation of palaeoanthropologist to take over in one of the world's most important treasure houses of mankind's common past.
    The main actor in the story is retired Prof. Teuku Jacob (formerly of Gadjah Mada University, Yogyakarta where, despite his retirement, he is still very influential). He was born 6 Dec 1929, trained as a medical doctor and became a hero of the Indonesian war of liberation against the Dutch and Japanese occupations before and during World War 2. After the war he received degrees in anthropology in the US and in the Netherlands. From the 1970s onwards, his laboratory at Gaja Mada University in Yogyakarta on Java was the centre of Indonesian palaeoanthropological studies. Teuku Jacob is undoubtedly a man of enormous courage and strong patriotic sentiments - making it all the more surprising that he has repeatedly acted and is still acting in a way seemingly designed to cause maximum damage to his science and his beloved country's reputation.
    As Peter Brown, one of the Indonesian-Australian team that discovered Homo floresiensis, notes:
Professor Jacob, I think, has a history of keeping fossil materials to himself, collecting materials, retain them in his collection and making it difficult for anybody else to have access to them. Professor Jacob was not part of the excavation team, not part of the research team, not part of the publication team, and not part of either of the institutions involved in the cross-institutional agreement. He had no connection at all, which makes him going and collecting the material and removing them extremely bizarre.
    So, without having seen the fossils or without any involvement in their discovery, Jacob from his retirement pronounced the first individual found to be "microcephalic" (abnormally small-headed, diseased). In the mantime, more individuals of Homo floresiensis have been analysed, all similarly tiny. An entire race of diseased dwarves, apparently. The "microcephalic fallacy" has now also been demolished on anatomical grounds.
    Prof. Jacob has been called "an extremely proud individual, extremely sensitive to hints of colonialism" (ref. Dalton R. 2005. "Looking for the ancestors." Nature 434:432-434). This proud individual has had a firm grip (some would call it a stranglehold) on Indonesian palaeoanthropology for decades. There is nothing wrong with being proud nor in having a firm grip - except that Jacobs is such a firm adherent of the "multiple-origin" theory of human origins that he has not only refused evidence even slightly threatening his cherished theory, he has actively obstructed research by withholding evidence that does not fit his theory. In the case of Homo floresiensis he has removed remainsss and only partially returned them (badly damaged) after a horribly embarrassed Indonesian government put considerable pressure on him. That his cherished theory has come under increasing pressure from recent findings (not least from the discovery of the "Hobbits") might explain the professor's increasingly irrational behaviour. It does not excuse it.
    In protecting his favourite theory, Prof. Jacobs has certainly gone to extreme and quite shown in Swisher C.C. et al. 2000. "Java Man", University of Chicago Press. Prof. Jacob has received the following unusual entry in the index: "Jacobs T., obstructive behaviour of, 86-89".
    The result of decades of such obstructive behaviour towards all who are not in complete agreement with him is a growing frustration among younger Indonesian researchers suffering from a "regime of opinionated veterans".   ...

Het tweede voorbeeld komt van een heel ander continent, maar de verschijnselen zijn precies dezelfde (Dagblad De Pers, 29-06-2007, door Marcel Hulspas):
  De farao en zijn tandje

Afgelopen woensdag was het weer eens ouderwets Hawassdag. De complete wereldpers hing weer aan de lippen van de secretaris-generaal van de Egyptische Raad voor Oudheden, Zahid Hawass. Hij had groot nieuws. Hij had de mummie gevonden van Hatsjepsoet, de enige vrouwelijke farao. Een losse tand, aangetroffen in een houten kistje met haar naam erop, bleek te passen in de mond van een al eerder gevonden, maar nog niet geïdentificeerde mummie. Het was wereldnieuws - en honderd procent Hawass. Deskundigen wisten allang van die mummie, en vermoedden allang dat het om Hatsjepsoet ging, maar dat van die tand, wist alleen Hawass, de koning van het oude Egypte.
    Hawass beslist wie er in zijn land mag graven, wanneer en waar. Het gros van de verzoeken wijst hij af en onderzoekers die wél mogen komen, moeten op hun tellen passen. Zodra er iets interessants boven de grond dreigt te komen, moeten ze Hawass bellen. Hij komt dan kijken. Als de vindplaats interessant genoeg is, neemt hij het onderzoek over en gaat uiteindelijk ook met de eer strijken. Er gaan verhalen dat archeologen vondsten weer terug in de grond stopten, zodat Hawass ze kon komen 'ontdekken'. Maar geen onderzoeker zal klagen - dan kom je Egypte nooit meer binnen.
    Zoals het een absoluut heerser betaamt, heeft Hawass ook een aartsvijand: de Bijbel. ...

Nog een overeenkomst: de vijandschap van zowel Jacob als Hawass betreft zaken stammende uit het Westen - waarschijnlijk speelt een minderwaardigheidsgevoel hier een belangrijke rol.

Dat dit geen toevaltreffers zijn blijkt uit een onderzoek dat is gedaan niet in de wetenschap zelf, maar in het nauw verwante terrein van de techniek. daar gelde, zeker wat deze processen betreft, vrijwel dezelfde factoren:


Uit: De Volkskrant, 30-12-2008, column door Pieter Hilhorst
  Beleefdheid is dodelijk

Als een vliegtuig dreigt neer te storten, zijn goede omgangsvormen wel het laatste om je druk over te maken in de cockpit. Toch worden veel vliegtuigrampen veroorzaakt door misplaatste beleefdheid.
    Neem vlucht Avianca 052. Het is slecht weer. Boven Kennedy Airport in New York cirkelen verschillende vliegtuigen. Een eerste landingspoging van Avianca 052 is mislukt. De brandstof is bijna op. De co-piloot meldt dat aan de verkeersleiding. Maar de manier waarop hij dat meldt is meer dan onhandig. Hij zegt het terloops, op het einde van een zin vol technische informatie over hun koers. Het is geen wonder dat deze waarschuwing bij de verkeersleiding niet aankomt. Hij zegt niet dat er sprake is van een noodgeval. Hij zegt niet dat hij onmiddellijk opnieuw moet landen omdat de brandstof anders op is. Dus plaatst de verkeersleiding Avianca 052 gewoon achter in de rij van vliegtuigen die wachten op toestemming om te landen. Even later valt een motor uit, daarna de tweede. Het vliegtuig stort neer omdat de kerosine op is.
    Hoe is het mogelijk dat iemand zich, oog in oog met een wisse dood, zo passief opstelt? Volgens Malcolm Gladwell, de Amerikaanse schrijver van het boek Outliers (in Nederland verschenen onder de titel Uitblinkers) heeft het te maken met de culturele achtergrond van de piloten. Zowel de piloot als de co-piloot is Colombiaan. Ze durven zich niet assertiever op te stellen tegenover de New Yorkse verkeersleiding.
    Maar niet alleen misplaatst ontzag voor de verkeersleiding is soms dodelijk. Het blijkt dat vliegtuigen vaker neerstorten als de gezagvoerder vliegt dan als de co-piloot achter de stuurknuppel zit. Als een gezagvoerder ziet dat zijn co-piloot iets fout doet, geeft hij orders om het anders te doen. Is het andersom, dan beperkt de co-piloot zich vaak tot suggesties. Als de gezagvoerder de waarschuwingen negeert, bezit die zijn ziel in lijdzaamheid.
    Hoe hiërarchischer de cultuur is in het land waar de piloten vandaan komen, hoe onderdaniger de co-piloten en hoe vaker het mis gaat, zo blijkt uit een onderzoek naar vliegtuigrampen van Boeing.    ...

Een directe bevestiging van het hier gestelde omtrent het verband tussen wetenschap en hiërarchisch denken, dat wil zeggen tussen wetenschap en al dan niet Westerse cultuur.


Naar Wetenschap, cultuur , of site home .

1 jan.2009