Amsterdam - De goudwereld is in rep en roer. Brazilië, Rusland, India, Chinna en n Zuid-Afrika, ook bekend als de BRICS-landen, werken aan een gezamenlijke digitale munt waarschijnlijk volledig gedekt door goud. De landen gaan de strijd aan tegen de dominante Amerikaanse dollar.
Zo’n gedekte ’stablecoin’ zou op het netwerk van crytpomunten kunnen komen, de blockchain. Die netwerktechniek heeft zich tot nu als niet te kraken bewezen.
Terwijl Europa aan zijn eigen digitale euro of centralebankmunt werkt, een aanvulling op bankbiljetten, meldt Russia Today, dat nauw verbonden is met Moskou, de komst van de BRICS-munt voor landen met samen 3,26 miljard inwoners. De aankondiging werd direct herhaald door de Russische ambassade in Kenia.
„Het is allemaal nog erg schimmig. Er is nog geen officiële bron in China of Rusland die het bevestigt”, aldus een valutahandelaar. „Maar er broeit iets. Dit is geen toeval”, zegt hij verwijzend naar het bezoek van naast minister Yellen (Financiën) ook Henry Kissinger aan China. „Die man is honderd jaar, hij reist nooit – nu wel. Voor de VS zou een concurrerende munt een aanval op hun toppositie zijn.”
Alle onderlinge betalingen van de BRICS-landen zouden de dollar mijden. De landen zullen het edelmetaal dat de muntwaarde dekt in de Shanghai International Gold Exchange opslaan. „Dat is de enige ontwikkelde goudmarkt van voldoende omvang buiten het Westen”, zo verklaart expert Jan Nieuwenhuijs van goud- en zilverhandel Gainsville Coins de mogelijke keuze.
Deze gezamenlijke digitale munt wordt mogelijk tijdens de top van de BRIC-landen in Zuid-Afrika op 22 tot 24 augustus aangekondigd. Naar verluidt is er brede steun, in totaal van 44 landen. De bijeenkomst zou een symbolische kopie kunnen worden van de bijeenkomst van geallieerde landen in Bretton Woods van 1944, toen de verzwakte dollar werd gekoppeld aan de waarde van goud.
De World Gold Council turfde dat China over het eerste halfjaar 102 ton aan goud heeft ingekocht. Rusland schafte 21 ton van het edelmetaal aan, dat wordt gezien als een beschermer tegen inflatie.
Rusland, dat gesanctioneerd wordt door zijn Oekraïne-oorlog en al twaalf jaar dollars probeert te mijden, sprak met India af aan ’een gezamenlijke munt’ te werken. China kondigde publiekelijk aan zijn dollaraankopen af te bouwen. Het keert zich officieel al jaren tegen aanschaf van extra staatsschuldpapier uit Washington.
De gezamenlijke munt zou BRICS kunnen heten. Maar China heeft, als tweede wereldeconomie, de voorkeur voor zijn yuan als digi-munt geuit. Een achttal handelstransacties die traditioneel in dollars gingen is recent in yuan afgehandeld. Bijvoorbeeld met Frankrijk.
Over zo’n alternatief voor de dominante dollar praten de vijanden van de Verenigde Staten al jaren. Ze willen onder de knoet van de Amerikaanse handelspolitiek uit: die dreigt landen doorlopend met sancties, bijvoorbeeld door dollartegoeden te blokkeren.
De aankondiging door BRICS raakt enorme belangen: vrijwel alle transacties in grondstoffen zoals olie, tarwe en metalen worden momenteel wereldwijd in dollar afgerekend.
„De Russische oorlog in Oekraïne heeft en de sancties tegen Moskou hebben alles in een stroomversnelling gebracht”, zegt Nieuwenhuijs. „Rusland koopt veel goud op en is met eigen goud-indexfondsen begonnen. Ik ben sceptisch. Ze hebben alle de VS als vijand en uitwisselen kan. Maar dat de waarde van die munt wordt vastgezet tegen de goudkoers, dat zie ik niet snel gebeuren.”
Goud-auteur James Rickards, al decennia fan van goud, noemt de BRICS-aankondiging de belangrijkste voor de financiële wereld sinds 1971. Toen ontkoppelde president Nixon de waarde van de dollar van de fysieke goudprijs. Daarop zette Washington zijn geldpers aan en creëerde het een enorme schuld. Economen vrezen voor het knappen van die enorme schuldbubbel.
Rickards voorziet een ’verzwakking van de dollar’ en mogelijk ’het einde van de hegemonie van de Verenigde Staten als leider van de financiële wereld’. „De munt kan de Amerikaanse dollar verdringen als de leidende betalingsmunt en als reservemunt”, stelt de man die de CIA adviseerde. „Dit is ongekend. De wereld is niet voorbereid op deze geopolitieke schokgolf”, stelt hij.
„Dit is nog onzeker. Hooguit is er in augustus het plan óm dit te gaan doen komende jaren. Maar als de BRICS-munt komt en wél wordt gekoppeld aan goud, dan staat tegenover elke munt een hoeveelheid gram goud. Dat is zeer vertrouwenwekkend voor mensen in landen die enorme volatiliteit kennen”, zegt Willem Middelkoop, eigenaar van Commodity Discovery Fund. „Dan begint de concurrentie voor de dollar. Ontegenzeggelijk is nu al dat minder in dollars wordt gehandeld.”
Middelkoop voorspelde in 2008 de ineenstorting van de Amerikaanse munt ten gunste van goud voorspelde.
Die dollar bleef ondanks talloze crises dominant. En goud kwam de afgelopen vijf jaar nooit boven $2100 per standaardmaat troy ounce (31,1 gram). Middelkoop rekende op $5000. „Het spel is op de wagen”, stelt hij nu.
„Omdat de Amerikaanse dollar de status van wereldreservemunt heeft, is er vanwege de mondiale handel voor landen de noodzaak om dollars aan te houden. Krijgt de dollar substantiële concurrentie, zoals van de BRICS-munt die dan ook nog gedekt wordt door datgene wat al zesduizend jaar de waarde van ons geld dekt, het goud, dan wordt dat leven of sterven voor de dollar”, zegt Bart Brands, specialist edelmetalen bij aanbieder GoldRepublic.
Dat zal niet direct in augustus gebeuren, erkennen de experts. Brands: „Het zou vele jaren, tientallen wellicht vergen.”
Bij de introductie van de munt hoort ook een netwerk voor betrouwbare handel. De BRICS-munt zal voorlopig het binnenlandse gebruik van de nationale valuta niet vervangen. „Maar vanwege de aversie van de Verenigde Staten, opgebouwd in tientallen jaren, is de kans toch groot dat er minder internationale transacties in Amerikaanse dollars afgehandeld worden”, denkt Brands. „Dat betekent dat de dollar minder relevant wordt.”
Is de samenwerking verfijnd, en krijgen consumenten de kans om de BRICS-munt te verhandelen op hun smartphone, zonder tussenkomst van de centrale bank, dan kan de dollar volgens Brands snel zijn status als belangrijkste munt verliezen. „Al zijn daar nog geen signalen van, veel is in duister gehuld.”
”
De dollar is wereldwijd dominant, maar zij is ook de munt van een economie met de grootste schuld van de wereld: $32.560 miljard. De VS, maar daarmee ook veel ontwikkelingslanden, loopt op een slap koord, zegt Brands. „Die nieuwe munt komt er met een reden. De Amerikanen gebruiken hun dollar al jaren om zakelijke en politieke druk uit te oefenen om hun economie veilig te stellen. Dat wekt verzet.”
Waarschijnlijk zullen vanaf de entree van de BRICS-munt eerst overheden voor onderlinge transacties de dollar gaan mijden. Daarna de grote bedrijven en uiteindelijk de consument in die landen. „Met die aanpak heb je minder schokken, die ook in het nadeel van de wereldhandel en dus de BRICS-landen zijn.”