Zodra rechts verrechtst, word je linkser, zodra links verlinkst, word je rechtser

Tussentitel: Niemand gaat met de aanhang van Wilders en Verdonk in gesprek

Jammer. Dat ik de brief heb weggegooid. Deze zomer kreeg ik namelijk een gemene, anonieme brief. Er stonden een paar uitgeknipte citaten van mezelf in en daarnaast waren beledigingen gekrabbeld aan het adres van linkse politici. Als een hedendaagse scheidsrechter stuurde ik de briefschrijver vanwege die grove beledigingen van het veld, dat wil zeggen, ik verfrommelde zijn brief. Huppekee, weg ermee.
    Daar komt nog bij dat ik net zo gruw van anonieme brieven als van boerka’s. Het lijkt mij geen vooruitgang dat we leven in een democratie waarin de denkbeelden steeds uitdagender worden en de mensen daarachter steeds onzichtbaarder. Of je nu een boerka aantrekt of anoniem tekeergaat op het internet, in beide gevallen ben je een soort voyeur in het gemeenschapsleven. Je kijkt, maar kunt zelf niet worden bekeken. Je spreekt, maar kunt zelf niet worden aangesproken. Spionage in een open samenleving.
    Maar goed, al gooide ik de brief weg, in de gauwigheid had ik al wel begrepen dat ik door de anonieme rechtse Volkskrantlezer aan het hart werd gedrukt – omdat ik bij hoge uitzondering geen ‘linkse columnist’ ben. Nu is dat inderdaad iets om dankbaar voor te zijn, toch voelde ik na het lezen van die smoezelige brief de neiging acuut linksaf te slaan. Zo onwrikbaar is mijn politieke positie nu ook weer niet: als het me rechts niet bevalt, ga ik naar links, als het me links niet bevalt, ga ik naar rechts.
    Volgens mij ben ik bepaald niet de enige kiezer die op die manier boven het midden zweeft. Of zweven is misschien niet eens het juiste woord, want de beweging gaat tegen de wind in: zodra rechts verrechtst, word je linkser, zodra links verlinkst, word je rechtser. En omdat ik vermoed dat heel veel mensen zo hun evenwicht proberen te bewaren, was ik verbaasd over de verkiezingscommentaren en de uitslaganalyses. Die deden namelijk grotendeels alsof die tweestemmige, bifocale, links- en rechtshandige kiezer helemaal niet bestaat.
    Laat ik vooropstellen dat ik mezelf niet beschouw als representatief voor de Nederlandse burger. En ik weet heel goed dat mijn stem geen invloed heeft op welke uitslag dan ook. De econoom Kenneth Arrow kreeg ooit de Nobelprijs voor een spectaculair onderzoek naar de eisen waaraan fatsoenlijke kiessystemen moeten voldoen. Hij ontdekte dat uit een combinatie van een paar minimale redelijkheidseisen automatisch volgt dat er een ‘dictator’ bestaat – een deelnemer die altijd zijn zin krijgt, ongeacht wat de anderen beslissen.
    Al jarenlang weet ik heel zeker dat ik die dictator niet ben. Als ik iets wil, gebeurt het nooit. Als ik op een volksvertegenwoordiger stem, wordt die meteen uit de Kamer verwijderd. Als ik op Bert Bakker van D66 stem, wordt die direct door een ander verdrongen. Aan mij heeft het land niets. En ik besef ook heel goed dat hetzelfde geldt voor alle andere kiezers in het midden. Die winnen de verkiezingen nooit.
    In zekere zin is dat jammer. Er zijn een aantal portefeuilles die van links naar rechts worden overgegooid zonder ooit serieus te worden geopend. Het onderwijs, bijvoorbeeld, moest worden gered van linkse politici die van de scholen een soort dagopvang hadden gemaakt – en het belandde in de handen van rechtse politici die het de doodsteek gaven door de student tot consument te bombarderen en het onderwijs tot markt. Toch zal Nederland in de nabije toekomst het onderwijs ingrijpend moeten verbeteren om vaart te houden in de diensteneconomie. Het lijkt links en rechts nog nauwelijks doorgedrongen.
    Ook de integratieportefeuille blijft onderdeel van een balspelletje tussen links en rechts. Toen links de portefeuille in handen had, werd de autochtone onderklasse opgezadeld met de integratieproblemen en mocht die niet als problemen benoemen, want dat was racistisch. Sinds rechts de portefeuille heeft gevangen denkt Rita Verdonk kiezers te behagen door geïmmigreerde kinderen uit hun gezinnen weg te rukken en ze op het vliegtuig te zetten naar een onduidelijke bestemming.
    Zo wordt de autochtone en allochtone onderklasse, die het meest te stellen heeft met immigratie, nog steeds niet fatsoenlijk bediend. Wil de rechtse aanhang van Rita Verdonk inderdaad kinderen van hun ouders scheiden en ze alleen het land uitzetten? Ik geloof er niets van. Waarom gaat nou niemand eens serieus met die aanhang van Wilders en Verdonk in gesprek? Blijkbaar doet niemand dat, omdat niemand daarbij belang heeft. Blijkbaar hebben politici rechts en links belang bij verharding.
    Maar vanuit het centrum bekeken heeft dat van links naar rechts overgooien een averechts effect. Het is deze week al vaker opgemerkt dat Rita Verdonk nauwelijks reden heeft zich te beroepen op haar voorkeurstemmen. Het is immers aan haar koers te danken dat veel kiezers naar links zijn opgeschoven. Van haar voorkeursstemmen zul je daarom de stemmen moeten aftrekken die de VVD om haar heeft verloren en alle stemmen die om haar naar de SP zijn gegaan. Hoe rechtser de politici, hoe linkser het land, hoe linkser de politici, hoe rechtser het land. Op die paradox berust de dictatuur, de machteloze dictatuur, van het midden.
    Toevallig sla ik een boek open dat ik ergens onderweg cadeau heb gekregen. Al even toevallig is dat een boek van de dichteres Maria van Daalen, die ik goed ken als de voodoo-expert die zij is. Op de bladzijde waarop het openvalt bezoekt zij zojuist een receptie van een ambassadeur in Canada, en die vertelt haar dat president Chavez van Venezuela regelmatig per post vloeken kreeg toegestuurd met kippenlijkjes. Ik sla het boek weer dicht en bereid mij voor op de kippenlijkjes die ik naar aanleiding van dit stuk zal ontvangen. Als u uw naam en adres erbij zet, ga ik graag met u in gesprek.


Terug naar Filosofie lijst , of naar site home .