VARA TV Magazine, nr. 22, 2005, door Mirjam Bosgraaf

Hoe zwart is zwart?

Tussentitel: Voor mij is liefde zwemmen in de zee. Ik kan niet onder woorden brengen waarom.

Waarom Diogenes niet op straat mocht masturberen en andere filosofische kwesties in de tweede serie Stof van Bas Haring.

FILOSOFIE WORDT NIET HEEL enthousiast beoefend op tv. En Bas Haring, filosoof en schrijver van het boek Kaas en de evolutietheorie, begrijpt dat wel: 'Filosofen houden van denken, en de complexiteit van het denken is toch strijdig met het medium tv.' Desondanks presenteert Haring nu al weer zijn tweede reeks Stof, 'filosofisch programma over alledaagse vragen.' Haring: 'Zelf hou ik wel van een wat eenvoudiger benadering van de filosofie, die dus ook geschikt is voor televisie'.
    Dat blijkt. De nieuwe serie Stof is vermomd als een stel hete oneliners, die zo uit Actienieuws hadden kunnen komen. 'Waarom schieten we zwervers niet dood.' Of 'Waarom masturberen we niet in de trein', dat werk. Maar dat wil niet zeggen dat die vragen daarom ook maar zo een, twee, drie te beantwoorden zijn.'t Gaat wel degelijk om filosofische kwesties. We lopen alle nieuwe Stof-afleveringen langs:

Wat is liefde? 'Voor mij is liefde zwem men in de zee. Ik kan niet onder woorden brengen waarom. En dat is precies wat zo lastig is aan het antwoord op de vraag "Wat is liefde?" Het is niet onder woorden te brengen. Onze taal is er te onvolkomen voor. Misschien komen alleen gedichten er dichtbij.'

Waarom schieten we zwervers niet dood? 'In aflevering 1 gaat het om de kwestie waarom we vinden dat mensen iets aan de samenleving moeten bijdragen. Want hoe meetje dan iemands bijdrage? Het lijkt alsof topmanagers bijvoorbeeld heel belangrijk zijn, maar is dat eigenlijk wel zo? Draagt iemand die de post rondbrengt minder bij?'

Kunnen negers beter dansen? 'Die uitzending gaat over het begrip neger. Dat lijkt een heel wetenschappelijke benaming, maar het is een totaal onbruikbaar concept. En ook eindeloos veel vager geformuleerd dan het begrip man of vrouw. Want hoe zwart moetje zijn om neger genoemd te worden?

Zijn we stiekem toch egoïsten? 'Kunnen wij echt iets belangeloos doen, of willen we er toch uiteindelijk altijd iets voor terug? Waarom doe je iets voor anderen, om jezelf eelt goed mens te voelen? Die brandweerman die bij ons in de uitzending zegt dat hij z'n leven voor z'n kinderen zou geven als het moest, is hij echt zo altruïstisch?

Mag je masturberen in de trein? 'Da's een oude, klassieke vraag. Diogenes probeerde het al uit, masturberen op straat, en toen vond men het ook al stuitend. Maar waarom? Niemand heeft er toch last van, zeker niet als je vrouw bent. Waarom schamen we ons ervoor, terwijl het een diepe drang is van ons allen?

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is de mooiste van het land? 'Die aflevering gaat over onze drang ons lichaam mooier te willen maken. Waarom vinden we dat we moeten zeggen dat het innerlijk belangrijker is dat het uiterlijk? En waarom is het zo'n hooggewaardeerde gedachte datje eigenlijk niet aan een lichaam mag "sleutelen". En als we onder het mes gaan, waarom is dat dan altijd volgens dezelfde mode en nemen we niet de vrijheid er iets heel anders mee te doen, zoals kunstenares Orlan, die chirurgisch niet haar lichaam experimenteert.'

Heeft God een langere baard dan Allah? 'Kan God echt bestaan, en hoe ziet hij er dan uit als hij echt bestaat' Of kan God alleen in de hoofden van mensen bestaan? Maar dat roept ook weer de vraag op, kun je geloven in iets waarvan je niet weet wat of wie het is?

Waar ligt Utopia? 'Wij zeggen soms dat we een andere, betere wereld willen hè. Zoiets als het Land der Laven in de Efteling, denk ik. Maar kan dat wel, een wereld waarin we tevreden zijn en niet meer willen dan we al hebben? Willen eigenlijk wel echt zo'n wereld?


Red.:  Als praktisch denken filosoof behandelt Haring een groot aantal onderwerpen die ook op deze website ter sprake komen. Het thema van Waarom schieten we zwervers niet dood? staat hier als De waarde van de improductieven . De vraag in Kunnen negers beter dansen? wordt beantwoord in Gedragsonderscheid en rasonderscheid . Zijn we stiekem toch egoïsten? is het onderwerp van een flink deel van deze site, maar wordt speciaal behandelt in Egoïsme en altruïsme . Heeft God een langere baard dan Allah? is in De realiteit van de godheid onthuld als een volkomen onzinnige vraag. En het antwoord op Waar ligt Utopia?, of beter de vraag Willen we eigenlijk wel echt zo'n wereld?, is expliciet beantwoord in Toelichting bij In het kort: paradijs .