De Volkskrant, 14-01-2006, door Simone de Schipper

Geboorte | Ondanks verbod op geslachtsbepaling van foetussen aborteren Indiase ouders veelvuldig een aanstaand meisje

Een dochter is in India een dief van de familie

Een dochter op de echo? In India volgt dan vaak een abortus. Het vrouwentekort kan grote gevolgen hebben: loslopende mannenbendes verstoren de veiligheid. Toch worden de meisjes ondanks hun schaarste niet meer waard.

Tien miljoen vrouwelijke foetussen zijn de afgelopen twintig jaar in India geaborteerd, berichtte wetenschappelijk vakblad The Lancet begin deze week. Niet-medische geslachtsbepaling van foetussen (met het oog op eventuele abortus) is er weliswaar illegaal, maar de mogelijkheid - sinds halverwege de jaren tachtig - wordt gretig omarmd in India met zijn sterke voorkeur voor zonen. De eerste lichting ontbrekende meisjes zou nu twintig geworden zijn.
    Boven alles is het aantal triest. Tien miljoen niet-noodzakelijke abortussen en tien miljoen trieste aanleidingen daartoe. Het aantal is ook opzienbarend. In steden worden nu tegenover iedere tien jongens slechts negen meisjes geboren, lokaal is de verhouding nog schever. Dat moet toch gevolgen krijgen?
    'Zeker', zegt hoogleraar politicologie Valerie Hudson van de Amerikaanse Brigham Young University. Ze vertelt over de ontwrichting van een huwelijksmarkt waarop vooral arme, analfabete mannen zonder scholing de verliezers zullen zijn.
    Zo'n grote subklasse van ongetrouwde mannen die niets te verliezen hebben, dat is geen goed nieuws, zegt Hudson. In het boek Bare Branches: The Security Implications of Asia's Surplus Male Population (2004) zetten zij en een collega de mogelijke consequenties op een rij.
    'Je hoeft maar naar de geschiedenis te kijken. China kampt al eeuwenlang met een mannenoverschot.' Bare branches heten die mannen; de kale takken aan de familiestamboom die nooit vrucht zullen dragen omdat 'hun' vrouwen nooit zijn opgegroeid. Abortus van vrouwelijke foetussen is namelijk een variant op de gewoonte om pasgeboren meisjes te doden. 'In sommige perioden kon één op de vier jonge mannen niet trouwen. Er is altijd geklaagd over de loslopende mannen' die de sociale stabiliteit van het land verstoorden.'
    'Dat is nog steeds zo. In China heerst een explosie van misdaden door bare branches die naar de steden trekken, daar met zijn allen in flats wonen en bendes vormen. In India vinden in de regio's met het grootste mannenoverschot de meeste moorden, gewapende overvallen en verkrachtingen plaats.'

Te somber
Inge Hutter, hoogleraar demografie aan de Rijksuniversiteit Groningen, noemt deze visie erg somber en moeilijk te bewijzen. Zij is positiever gestemd, mede doordat het haar tijdens onderzoeken in India opvalt dat de achterstelling van meisjes vermindert; ze zijn gezonder, beter gekleed, mogen vaker naar school en zijn opener in vergelijking met hun moeders op die leeftijd.
    De grote paradox is wel dat deze verbeteringen de abortuspraktijk ook juist verergeren. Het zijn de hoger opgeleide vrouwen die zich een echo en abortus kunnen veroorloven. Als zij al één of twee dochters hebben, worden als tweede of derde kind slechts 683 meisjes geboren tegenover 1000 jongens.
    Hutter: 'Als het eerste kind een dochter is, is men nog wel blij; de vrouw is in ieder geval vruchtbaar. Maar er móet ook een jongen komen, liefst twee. Jongens geven status, zetten de familie voort, voorzien in de oudedagsvoorziening, en ze zijn noodzakelijk bij het crematie-ritueel. 'Moeders zijn zich bewust van de speciale emotionele band die ze met dochters hebben, maar dochters zijn ook een last.'
    Hudson: 'Er is het gezegde: een dochter is een dief. We voeden haar, daarna neemt ze de bruidsschat mee en je ziet haar niet meer terug.' Vrouwen trouwen namelijk vaak jong en trekken dan bij de schoonouders in.
    'De sociale druk om kinderen en het liefst zonen te baren, is dan groot', zegt Hutter. 'De kans om anders door de schoonfamilie te worden verstoten, is reëel.'
    Zal het aborteren nog een wrang voordeel hebben? Zullen de schaarse meisjes zo waardevol worden dat aan de achterstelling én aan het aborteren een einde komt? 'Er zijn enkele onderzoekers die dat denken', zegt Hutter. 'Zij verwachten dat in Zuid-India - net als vroeger, en net als in China - de bruidsschat een bruidsprijs wordt; de ouders van de bruid krijgen dan geld. Maar zolang de macht bij de mannen blijft, is het beter om een zoon te krijgen.'
    Ook Hudson verwacht geen snelle veranderingen. 'De voorkeur voor jongens rust op religieuze, economische, sociale en culturele fundamenten die elkaar in stand houden. Als alleen de schaarste van vrouwen verandert, houden die andere pilaren het bouwwerk overeind.'


Naar Filosofie home , Algemeen overzicht  , of site home .