Haringen op ijs

Tussentitel: Is er iets dat erg is, maar niet voor iets of iemand?

Verleden week heb ik geschaatst met mijn nichtje van acht. Twee haringen op ijs. Ze had nog nooit eerder op natuurijs geschaatst, en het ging boven verwachting goed. Het ijs was niet al te best, en op een zeker moment begon ik een beetje te klagen:
    'Wat een scheuren in het ijs. Wat erg!' Waarop m'n nichtje vroeg: 'Maar daar merkt het ijs toch niks van, ome Bas? Dat is toch helemaal niet erg voor het ijs?' .
    'Natuurlijk niet, maar het is wel erg voor ons. Het schaatst minder lekker.' Waarop we verder schaatsten. Geconcentreerd keek ze voor zich uit en leek al schaatsend te peinzen. En toen we een stukje moesten klunen, vroeg ze: 'Bas, bestaan er ook dingen die wel erg zijn, maar die niet erg zijn voor iets of iemand? Dingen die zomaar of van zichzelf erg zijn?' . .
    Wat een spannende vraag, en ik wist het antwoord niet. Ik kan me allerlei zaken voor de geest halen die erg zijn: aardbevingen; malaria; het is erg wanneer de liefde stopt; het is erg wanneer je je huis niet meer kunt vinden; of als er helemaal geen huis meer is: Maar al deze dingen zijn erg voor iemand. Zou dat altijd zo zijn? Zouden alle dingen die erg zijn, erg zijn voor iets of iemand?
    Nou kunt u denken: 'Wat een gezever', maar dan ben ik het niet mee u eens. Ik vind de vraag van mijn nichtje eigenlijk een heel belangrijke vraag. En het antwoord op die vraag bepaalt mede of het erg is wanneer er. straks door overbevissing helemaal geen haringen meer zijn. Een onderwerp dat mij nogal boeit.
    Is het erg wanneer een haring door een zeehond opgegeten is? Niet voor de haring. Die is er immers niet meer. Hét is niet erg voor de zeehond; die heeft lekker gegeten. En het is ook niet erg voor familie en vrienden van de opgegeten haring: haringen kennen niet van die hechte relaties. Maar als het voor niemand erg is dat de haring opgegeten is, dan is het dus niet erg. Mits er alleen maar erge dingen bestaan die erg voor iemand zijn.
    En als het voor één haring niet erg is dat ie opgegeten is, dan is het .voor alle haringen niet erg wanneer ze opgegeten zijn. Voor de zeehonden is het misschien erg, die hebben immers niks meer te eten, maar hen wil ik buiten beschouwing laten.
    Laten we ervan uitgaan dat de zeehonden iets anders te eten vinden dat nog veel lekkerder is dan haring. Dan is het uiteindelijk voor niemand erg dat alle haringen zijn opgegeten - hoogstens is het erg . voor ons, omdat we zo van 'haring houden. Maar is het dan echt erg?
    Is het erg wanneer de haring uitgestorven is wanneer het voor niemand erg is? Zie je, komt uiteindelijk de vraag van mijn nichtje weer terug. Intelligent meisje; kan meer dan alleen maar schaatsen.


Terug naar Filosofie lijst , of naar site home .